اسهال چیست و چقدر اسهال در میان کودکان رایج است؟

کودکان معمولا مدفوع شل را تجربه میکنند که اسهال نیست. در صورتیکه اگر کودک بیش از معمول همیشه دفع مدفوع داشته باشد و موفوع آن آبکی باشد احتمال ابتلا به اسهال زیاد است. اگر کودک شما دفع مدفوع شل داشته باشد او دارای اسهال ملایم است. درحالیکه این مدفوع در چندبار در روز باشد اسهال شدید میشود. چه اسهال شدید باشد و چه ملایم، اسهال در کودکان هشداری است برای مراقبت بیشتر مادر. اسهال به تنهایی نگران کننده نیست مگر اینکه باعث دهیدراته شدن بدن کودک شود.

در حقیقت هیدراسیون عارضه اصلی اسهال است. اگر کودک شما فعال است و مدام دور خانه می‌چرخد و آب می‌خورد کمتر نگران خواهید بود. اسهال معمولا در چند روز اولیه بهبود یافته و همه چیز مانند سابق میشود.

اسهال معمولا در کودکان ۱ تا ۵ سال بسیار رایج بوده و گاهی در هر هفته کودک ممکن است چند روز اسهال باشد.

علائم اسهال در کودکان زیر دوسال

در اینجا به چند علائم اسهال اشاره می‌کنیم:
** ۵ تا ۱۰ مدفوع آبکی، شل در یک روز
** مدفوع حاوی اجزای غذایی جامد است
** اسهال برای یکی دو هفته ادامه دار است و سپس به حالت اولیه بازمیگردد.

معمولا این نوع اسهال علائم خاص دیگری ندارد از قبیل: تب، درد شکمی یا گرفتگی

در صورتیکه، کودک شما اگر عفونت داشته باشد. او این علائم را خواهد داشت:
- تب بالا
- خون در مدفوع
- کاهش وزن
- استفراغ (درمان استفراغ در کودکان)
- درد شدید شکمی
- مدفوع چرب

علت اسهال در کودکان
دلایل زیادی برای بروز اسهال در کودکان وجود دارد. فرشته کوچولوی شما ممکنه عفونت باکتریایی یا ویروسی داشته باشد یا گاهی عدم تحمل غذایی، انگل گوارشی و یا مصرف آنتی بیوتیک.

۱-عفونت ویروسی
ویروس‌های زیادی باعث اسهال میشوند؛ که رایج‌ترین این ویروس‌ها در کودکان شامل رتروویروس، آدنوویروس و کالیسیروس است. در حالیکه، کودک شما در کنار اسهال آبکی دارای علائمی مانند درد شکمی، تب، حالت تهوع، لرز و درد در ماهیچه‌ها دارد.

۲-عفونت باکتریایی
باکتری‌هایی مانند اشرشیا، کمپیلوباکتر، سالمونلا، شیگلا و استافیلوکوس مسئول این نوع اسهال هستند. علائم این نوع ویروس اسهال شدید، درد شکمی شدید، تب و خون در مدفوع است.

۳- انگل
مطمعن شوید که کودکتان دست هایش را با آب و صابون قبل از غذا خوردن میشورد. دستان کثیف باعث انتقال انگل میشود که آن باعث اسهال، تهوع، نفخ، مدفوع چرب و کرامپ شکمی میشود.

۴-عفونت گوش
عفونت گوش چه ویروسی چه باکتریایی باعث اسهال میشود. در حالیکه عفونت گوش مانند استفراغ، تهوع و کاهش اشتها میشود (عفونت گوش در نوزادان: دلایل، علائم و درمان).

۵-آنتی بیوتیک
آنتی بیوتیک با از بین بردن باکتری‌های داخل روده باعث اسهال کودکان میشود.

۶- نوشیدنی‌های شیرین شده
این نوشیدنی‌ها حاوی مقدار زیادی فروکتوز و سوربیتول هستند که باعث اسهال کودکان میشود.

۷-آلرژی غذایی
آلرژی غذایی نیز باعث اسهال میشود که همراه با درد شکمی، باد و نفخ شکم است؛ که علائم معمولا نیم تا یکساعت تا دو ساعت بعد از غذا خوردن اتفاق می‌افتد.

اسهال چقدر طول میکشد؟
اسهال معمولا ۵ تا ۷ روز طول می‌کشد. در حالیکه، بندرت اتفاق می‌افتد که دو هفته طول بکشد. اگر اسهال مرتبط با الگوی غذایی باشد، غذای او را تغییر دهید.

در درمان اسهال معمولا پزشک کودک را از نظر داروی مصرفی و سابقه خانوادگی بررسی میکند و سپس دمای بدن کودک، فشار خون او و علائم دهیدراسیون را چک میکند و محل درد و شدت آن را می‌پرسد. آزمایش خون و مدفوع نیز تجویز میشود.

درمان اسهال کودکان زیر دوسال
اسهال در کودکان زیر دوسال اگر با درمان خانگی و تغییر رژیم غذایی دو روزه خوب نشد با پزشک مشورت کنید:


۱-آنتی بیوتیک
اسهال با منشع باکتریایی و انگلی آنتی بیوتیک تجویز میشود. باعث از بین بردن عفونت و علائم آن میشود. در مورد اسهال ویروسی باید ۴ تا ۵ روز صبر کنید بعد درمان آغاز شود.


۲-رهیدراسیون
پیشگیری از دست دادن آب بدن کودک مهمترین اقدام است؛ که معمولا از محلول‌های دهانی رهیدراسیون استفاده میشود. اگر کودک شما استفراغ میکند از سرم استفاده کنید.


۳-درمان بیماری‌های منجر شده به اسهال
اگر اسهال بخاطر بیماری‌های دیگر مانند بیماری التهابی روده بزرگ اسهال شده است ابتدا باید بیماری را برطرف کرد.


۴-پروبیوتیک
این میکروارگانیسم‌ها بطور طبیعی در ماست وجود دارد. به کودک محصولات پروبیوتیک را بدهید (پروبیوتیک چیست+۲۰ خواص درمانی آن).


۵-افزایش دریافت چربی
رژیم کم چرب، بیشتر مستعد اسهال است. کودکان باید حداقل مصرفی چربی را در رژیم خود داشته باشند که شامل ۳۰ تا ۴۰ درصد کل انرژی می‌باشد که شما از طریق ماست، شیر، پنیر و پودینگ آن را تامین میکنید.


۶-به حداقل رساندن آب میوه
کودکانی که مرتب آب میوه مصرف دارند مستعد اسهال هستند. قند این آب میوه‌ها در بدن قابل جذب نیست. آن‌ها در کولون تجمع می‌یابند و باعث اسهال آبکی میشوند.


۷-افزایش مصرف فیبر
رژیم کم فیبر باعث اسهال در کودکان یک تا ۵ سال میشود. کودک را به خوردن میوه تازه، سبزیجات و غلات کامل تشویق کنید.


پیشگیری از اسهال در کودکان زیر دوسال

مادران عزیر باید موارد زیر را برای پیشگیری از اسهال در کودکان زیر دو سال خود رعایت کنند:
- شستن دست‌ها
- تمیز کردن دستشویی
- شستن خوب میوه و سبزی
- رعایت بهداشت آشپزی
- نوشیدن متعادل آب

چگونه در خانه از کودک خود مراقبت کنم؟
موارد زیر را در برنامه غذایی کودک خود رعایت کنید:
۱-محدود کردن آب میوه و نوشابه
۲-هیدراسیون دهانی (ORS)
۳-مصرف غذا‌های جامد
۴- اطمینان حاصل کنید که کودک مقدار زیادی مایعات مصرف می‌کند و بدنش کم آب نمی‌شود.
۵- اگر به نوزاد شیر می‌دهید، شیردهی را ادامه دهید. شیردهی از اسهال جلوگیری می‌کند، و باعث می‌شود کودک سریعتر بهبود یابد.
۶- اگر کودک شما هنوز پس از شیردهی تشنه است، با پزشک در خصوص مصرف Pedialyte یا Inalyte صحبت کنید.
۷- هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه ۲ قاشق غذاخوری Pedialyte یا Inalyte به کودک بدهید.
۸- اگر کودک بالا می‌رود، فقط کمی مایع به او بدهید. هر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه یک قاشق چایخوری مایع به او بدهید. هنگامی که کودک استفراغ می‌کند غذا‌های جامد به او ندهید.
۹- دارو‌های ضد اسهال کودک به بیمار ندهید، مگر اینکه پزشک تجویز کند.

جلوگیری از تشکیل جوش پوشک
ممکن است کودک به علت اسهال دچار جوش پوشک شود (توصیه‌هایی برای درمان اسهال نوزادان). برای جلوگیری از بثورات پوشک:
پوشک کودک را به طور مرتب عوض کنید.
باسن کودک را با آب تمیز کنید. تا زمانی که کودک اسهال است از دستمال مرطوب کننده استفاده نکنید.
اجازه دهید باسن کودک در هوا خشک شود.
از کرم پوشک استفاده کنید.

دست‌ها را به خوبی بشویید. اسهال ناشی از میکروب‌ها می‌تواند به آسانی منتقل شود.
رژیم غذایی در اسهال کودکان زیر دوسال

رعایت کردن رژیم غذایی کمک زیادی به درمان اسهال کودکان میکند. کودکی که اسهال دارد بهتر است از مواد زیر مصرف کند:
- موز
- سس سیب
- برنج
- ماهی، مرغ، گوشت
- پاستا
- جو
- سبزیجاتی مانند هویج، قارچ، چغندر
- سیب زمینی
- تخم مرغ پخته
- ماست و پنیر (اگر مصرف ماست و پنیر اسهال را بدتر کرد حذف کنید)

یک نمونه رژیم غذایی در اسهال کودکان
غذا‌هایی که باید در اسهال کودکان اجتناب شود:
- غذا‌های چرب و سرخ شده
- سوسیس و کالباس
- دونات
- پاستیل
- آب سیب
- نوشابه کربوناته
- سبزیجاتی مانند بروکلی، فلفل، نخود و لوبیا، آلو، نخود فرنگی، تمشک

علائم بی آب شدن بدن کودک را بشناسید:
- کاهش ادرار روزانه
- تیره شدن رنگ ادرار
- خشک شدن دهان
- خشک شدن چشم‌ها
- ضعیفی و سرگیجه
- خستگی

چه زمان در اسهال کودک را به دکتر ببرم؟
اسهال معمولا خوب میشود، اما اگر با علائم زیر همراه بود به پزشک مراجعه کنید:

- تب بالای ۱۰۲ درجه فارنهایت (درمان خانگی تب کودکان)
- اسهال بیشتر از ۲۴ ساعت
- خون در مدفوع
- مدفوع سیاه و چرب

اسهال باعث می‌شود بدن آب و مواد معدنی به نام الکترولیت‌ها را از دست بدهد. این مسئله منجر به کم آبی بدن می‌شود. نوزادان بسیار سریع - در عرض یک یا دو روز اسهال - کم آب می‌شوند - و این مسئله می‌تواند بسیار خطرناک باشد. اگر این نشانه‌های کم آبی را در کودک خود مشاهده کردید با پزشک کودک تماس بگیرید:
- ادرار کمتر
- تحریک پذیر شدن
- خشک شدن دهان
- گریه بدون اشک
- خواب آلودگی غیرمعمول
- کاهش الاستیسیته پوست

همچنین اگر فرزند شما دچار اسهال شده است و کمتر از ۶ ماه سن دارد و یا این علائم را دارد، با پزشک تماس بگیرید:
- تب ۹/۳۸ درجه سانتی گراد یا بالاتر
- شکم درد
- وجود خون در مدفوع یا مدفوع سیاه، سفید یا قرمز
- کندگی
- استفراغ

منبع: بیتوته