قیمت نفت در دستان روسیه و عربستان

از زمانی که ایالات متحده آمریکا به دنبال تحریم نفت ایران برآمد، بازی جدیدی را در بازار‌های جهانی به راه انداخت. این کشور از سایر اعضای اوپک رسما درخواست کرد برای جبران خلاء احتمالی نفت ایران در بازار تولید نفت خود را افزایش داده و اجازه دهند تا تعادل در عرضه و تقاضا از بین نرود و قیمت‌ها افزایش پیدا نکند.

با معافیتی که بعد از تحریم آمریکا علیه ایران به ۸ مشتری ثابت نفت ایران برای ادامه خرید نفت از ایران داد می‌توان دریافت که ایالات متحده نتوانست به هدف خود که همان صفر کردن نفت ایران است دست پیدا کند، زیرا با آغاز تحریم‌های نفتی قیمت این ماده هیدروکربوری به حدود ۸۰ دلار در هر بشکه رسید و این قیمت شرایط را در اقتصاد کشور‌های توسعه یافته بهم می‌ریخت. امروز قیمت نفت با این تصمیم آمریکا به حدود ۶۰ دلار رسیده است و آینده آن برای سال ۲۰۱۹ مشخص نیست.

*جلسه ۱۷۵ اوپک روز‌های پنجشنبه و جمعه برگزار می‌شود

اگر چه کاهش قیمت نفت برای کشور‌های خریدار نفت خوشایند است، اما این وضعیت از لحاظ اقتصادی به هیچ عنوان مورد رضایت کشور‌های تولید کننده نفت نیست. غیر از مسائل سیاسی، شاید یکی از دلایلی که عربستان و برخی دیگر از کشور‌هایی عضو اوپک تصمیم به کاهش تولید نفت گرفته اند همین مسئله باشد، زیرا به گفته محمد معماریان کارشناس بازار نفت این کشور تحمل قیمت‌های پایین‌تر از ۷۰ دلار را ندارد و شرایط اقتصادی این کشور را برهم خواهد زد.

برخی از کارشناسان بین المللی معتقدند ایران هم اکنون در شرایط تحریمی است و خود به خود میزان تولید نفت این کشور کاهش یافته است بنابراین هرآنچه در اجلاس ۱۷۵ اوپک اتفاق خواهد افتاد مربوط به دیگر تولیدکنندگان نفت عضو این سازمان است.

روز پنجشنبه و جمعه هفته جاری در وین اجلاس ۱۷۵ اوپک با حضور تمامی اعضا حتی ایران که مورد تحریم نفت آمریکا قرارگرفته است و قرار نیست بیشتر تولید نفت خود را کاهش دهد برگزار خواهد شد.

*قیمت نفت مسئله اصلی اجلاس اوپک و غیر اوپک

تحلیل‌گران نفتی روز به روز در مورد دورنمای افزایش قیمت در سال آینده بدبین‌تر می‌شوند، چون دورنمای تقاضا نامطمئن است و عرضه نفت با سرعتی وحشتناک بالا میرود، حتی با وجود اینکه بازار انتظار دارد اوپک تولید را کاهش دهد.

موسسات بین المللی انرژی براین اساس نظر سنجی را اخیرا از میان ۳۸ اقتصاددان و تحلیلگر در خصوص قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ انجام داده اند که نتیجه این نظر سنجی نشان می‌دهد قیمت نفت خام برنت در سال ۲۰۱۹ ممکن است به ۷۴.۵۰ دلار در هر بشکه برسد.

این درحالی است که همین کارشناسان و اقتصاددانان ماه گذشته میلادی گفته بودند قیمت نفت برنت در سال ۲۰۱۹ به حدود ۷۷ دلار خواهد رسید که این مسئله نشان می‌دهد نباید در سال آینده به قیمت‌های بالای نفت خوش بین بود.

در همین رابطه آدریا مورون سالمون، یکی از محققین موسسه تحقیقاتی کیکسا بنک گفته است: «در نیمه اول سال آینده انتظار داریم در نتیجه کاهش تولید، قیمت رو به بالا برود، اما در نیمه دوم سال انتظار داریم به خاطر افزایش تولید نفت شیل آمریکا در نتیجه از بین رفتن مشکلات گلوگاه‌ها و کاهش سرعت رشد جهانی، قیمت پایین بیاید».

وی معتقد است اگر اجماع بین اعضای اوپک وجود داشته باشد این سازمان می‌تواند با تصمیم گیری منطقی و درست تولید نفت خود را برای حداقل ۶ ماه آینده بین ۱ تا ۱.۵ میلیون بشکه در روز کاهش دهد.

کنستانتینو ونتیس، اقتصاددان ارشد موسسه تحقیقاتی TSL معتقد است: «اگر بازار نفت می‌خواهد به تعادل برسد و شاهد رشد قیمت در سال ۲۰۱۹ باشیم درکنار کاهش تولید اعضای اوپک باید غیر اوپکی‌ها نیز حرکتی از خود نشان دهند و تولید نفت خود را کاهش دهند، اما روندی که مشاهده می‌شود آن‌ها تمایل به کاهش تولید نفت ندارند بنابراین اگر شرایط به همین منوال ادامه پیدا کند و در حالت خوشبینانه تولید نفت اوپک کاهش یابد می‌توان انتظار داشت قیمت نفت به حدود ۷۰ دلار بازگردد و نباید انتظار رقم‌هایی بیشتر از از ۷۰ دلار را داشت».

همچنین رئیس تحقیقات موسسه LBBW نیز گفته است: «بازار نفت قطعاً در حال حاضر با عرضه بیش از حد نفت مواجه است واگر این روند ادامه داشته باشد و هم اوپکی‌ها و هم غیر اوپکی‌ها بر روی کاهش تولید توافق نکنند به احتمال زیاد قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ به حدود ۵۰ دلار تا ۵۵ دلار خواهد رسید، اما اگر شاهد توافق در خصوص کاهش تولید نفت باشیم می‌توان انتظار داشت که قیمت نفت حتی رقم ۹۰ دلار در هر بشکه را ببیند».

*افزایش قیمت در دستان روسیه و عربستان

وزیر انرژی روسیه رسما گفته است نمیتوان از هم‌اکنون در خصوص کاهش تولید یا حفظ آن صحبت کرد. از طرف دیگر وزیر انرژی عربستان نیز گفته است عربستان به تنهایی نمی‌تواند بازار را به تعادل برساند و برای رساندن تعادل در عرضه دیگر کشور‌ها هم باید همکاری کنند.

خالد الفالح همچنین تصریح کرده است کشور‌هایی مانند عراق و نیجریه و لیبی نیز موافق کاهش تولید نفت هستند، اما باید دید آیا روسیه نیز تن به کاهش تولید نفت خواهد داد یا خیر.

وی رسما گفته است: «ما هر کاری لازم باشد انجام خواهیم داد، اما این تنها در صورتی است که به‌صورت جمعی و در قالب یک گروه متشکل از ۲۵ کشور عمل کنیم و عربستان نمی‌تواند به‌تن‌هایی اقدام کند. ما این کار را به‌تن‌هایی انجام نخواهیم داد».

این در حالی است که روسیه تاکنون از پیوستن به هرگونه تلاشی برای کاهش تولید خودداری کرده و الفالح نیز نگفته که آیا تغییری در موضع مسکو ایجاد شده است یا نه.

ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه گفته کشورش با اوپک در ارتباط است، اما در عین حال از نفت بشکه‌ای ۶۰ دلار راضی است. پوتین قبلاً هم گفته بود روسیه از نفت بشکه‌ای ۷۰ دلار رضایت دارد.

با این شرایط بازار نفت باید ۴ روز دیگر در انتظار باشد تا مشخص شود آیا قیمت نفت در حدود ۶۰ دلار باقی می‌ماند یا دوباره با رشد مواجه خواهد شد.