یارانه پنهان برق پرمصرف‌ها بیش از حقوق ماهانه یک کارگر

بحران برق در سال جاری، همه بخش­های کشور و به خصوص بخش­های تولیدی را تحت تاثیر قرار داد و قطعا یکی از راهکار‌های مهمی که برای مقابله با این بحران از آن غفلت شد، اصلاح تعرفه برق مشترکین پرمصرف بود. اینکه بر مشترکین پرمصرف تاکید می­شود به این دلیل است که مصرف برق غالب مشترکین به صورت متعارف بوده و از حداقل وسائل ضروری برای آسایش و رفاه در منزل استفاده می­کنند. اما در مقابل این مشترکین پرمصرف هستند که نه تنها بهای واقعی برق خود را نپرداخته بلکه با مصارف بی ­رویه نیز بحران­ ساز می­شوند.

*یارانه پنهان ۱ درصد مشترکین پرمصرف برق بیشتر از حداقل حقوق کارگران است

با توجه به اطلاعات قبض مشترکین مناطق عادی، ۸۵ درصد از مشترکین زیر ۴۰۰ کیلووات ساعت در ماه برق مصرف می­کنند و ۱۵ درصد مابقی نیز مصرف برق بالای ۴۰۰ کیلووات ساعت در ماه داشته و به عنوان مشترکین پرمصرف شناخته می­شوند.

نکته قابل توجه این است که در بین مشترکین پرمصرف نیز حدود یک درصد از مشترکین نیز وجود دارند که مصارف برق آن‌ها به صورت بسیار غیر متعارف بوده به طوری که متوسط مصرف آن‌ها بیش از ۱۵۰۰ کیلووات ساعت در ماه است. اگر چنانچه قیمت برق متوسط قیمت برق صادراتی به کشور‌های همسایه به مقدار ۹.۵ سنت درنظر گرفته شود آنگاه با احتساب قیمت دلار سامانه سنا، یارانه برق این یک درصد از مشترکین بسیار پرمصرف بیش از یک میلیون و ۳۳۰ هزار تومان در ماه خواهد شد.

این امر در حالی است که حقوق یک کارگر در سال جاری به میزان یک میلیون و ۱۱۶ هزار تومان مصوب شده است. به همین دلیل، می­توان گفت که یارانه برق یک درصد از مشترکین بسیار پرمصرف از حقوق یک کارگر در ماه بیشتر بوده و این مصداق بارز بی ­عدالتی و نابخردی در نظام تعرفه­ گذاری برق است.

شکل زیر نمودار توزیع یارانه برق را برای گروه­های مصرفی مختلف نشان می­دهد. با توجه به شکل مشخص است که افراد بسیار کم­ مصرفی نیز وجود دارند که میزان یارانه برق آن‌ها کمتر از ۱۹۰۰۰ تومان در ماه است.

واضح است که این شیوه قیمت­گذاری برق نه تنها منجر به مدیریت مصرف برق نشده بلکه بحران برق در سال آتی را تشدید خواهد کرد.

*تجریبات جهانی درباره افزایش قیمت برق پرمصرف‌ها

افزایش قیمت برق مشترکین پرمصرف یک امر کاملا عقلایی بوده و در تجربیات جهانی نیز به دفعات مشاهده شده است. تجربیات دیگر کشور‌ها مانند مکزیک و آمریکا نشان می­دهد که این کشور‌ها هم برای مقابله با بحران برق، قیمت برق مشترکین کم ­مصرف را ثابت نگه ­داشته، اما قیمت برق مشترکین پرمصرف را به مقدار قابل توجهی افزایش دادند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۲ در کشور مکزیک، تعرفه برق ۵ درصد از مشترکین پرمصرف کاملا آزاد و غیر یارانه ­ای درنظر گرفته شد و باعث شد تا مصرف برق به میزان قابل توجهی کاهش یافته و درصد مشترکین پرمصرف از ۵ درصد به ۲ درصد در سال ۲۰۰۳ برسد.

همچنین در سال ۲۰۰۱ در ایالت کالیفرنیا، تعرفه برق مشترکین کم ­مصرف ثابت، اما تعرفه برق مشترکین پرمصرف به میزان ۵۰ درصد افزایش یافت. این سیاست هوشمندانه نیز منجر به کاهش مصرف برق در زمان اوج بار به مقدار ۱۲ درصد شد.

* آیا دولت با پیشنهاد وزارت نیرو موافقت می‌کند؟

با توجه به اسناد بالادستی مانند قانون اصلاح الگوی مصرف در کشور و همچنین تجربیات دنیا، واقعی ­سازی قیمت برق برای مشترکین پرمصرف امری ضروری بوده و با توجه به بحران برق در سال جاری و عواقب ناگوار آن، ضرورت آن بیشتر از گذشته شده است. به همین دلیل مسئولان وزات نیرو سعی در اصلاح تعرفه برق این مشترکین پرمصرف دارند و طرح‌های مشابهی را هم برای جلوگیری از بحران برق در سال آتی تقدیم هیات دولت و شورای اقتصاد کرده اند و هم اکنون نیز منتظر اخذ مجوز آن هستند.

هرچند اظهارات برخی از مقامات وزارت نیرو، حاکی از موافقت دولت با این پیشنهاد این وزارتخانه است، اما این نگرانی وجود دارد با توجه به نفوذ مشترکین پرمصرف، نهایتا دولت با واقعی ­سازی قیمت برق مشترکین پرمصرف موافقت نکند و با تداوم دادن رانت یارانه برق به افراد پرمصرف همچنان کشور و به خصوص بخش تولیدی را فدای چند درصد از مردم کند؟ تا چند هفته دیگر، پاسخ این سوال مشخص خواهد شد.