ضرورتی برای توسعه اقتصادی

تحریریه پارسینه :
از مهمترین عوامل تحول در سیستم بانکداری الکترونیک، توسعه صنایع الکترونیک، مخابرات، و فناوری اطلاعات و به دنبال آن اختراع کامپیوتر در قرن بیستم و پیدایش اینترنت بود.
بانکداری الکترونیک که در بستر اینترنت استوار است به سیستم پرداخت الکترونیکی گفته می شود که به مشتری یک موسسه مالی این امکان داده می شود تا از طریق روش‌ها و وسایل الکترونیکی نظیر تلفن، کامپیوتر و یا گوشی تلفن همراه، تراکنشی مالی را ثبت کند.
اولین نسخه از بانکداری آنلاین در سال ۱۹۸۱ در نیویورک آمریکا و در چهار بانک این شهر آزمایش شد که به مشتریانشان دسترسی بانکداری خانگی دادند، سپس سال بعد در انگلیس چنین سیستمی اجرا شد. یک دهه گذشت تا اتحادیه اعتباری فدرال استنفورد توانست به عنوان اولین موسسه مالی، به تمام مشتریان خود خدمات بانکداری اینترنتی را ارئه نماید. در سال ۱۹۹۵ بانک ریاست جمهوری آمریکا به عنوان اولین موسسه مالی توانست به مشتریانش امکان دسترسی آنلاین به حساب‌های خود را بدهد. پس از سال ۱۹۹۵، گسترش اینترنت در دنیا تاثیر بسیار زیادی بر اقتصاد گذاشت. بی شک پیشرفت بانکداری اینترنتی در سال‌های پایانی قرن بیستم مدیون "نت بانک" (NetBank) بود، اولین بانکی که تنها خدمات اینترنتی ارائه می¬داد. این بانک در سال ۱۹۹۶ در آمریکا تاسیس و در سال ۲۰۰۷ بسته شد. در سال ۲۰۰۱، "بانک آمریکا" (Bank of America) به اولین موسسه مالی تبدیل شد که به بیش از ۳ میلیون مشتری آنلاین رسید، که در حدود ۲۰% مشتریان این بانک در آن تاریخ بود. در سال ۲۰۰۶، ۸۰% از بانک های آمریکا خدمات بانکداری آنلاین ارائه می دادند. امروزه بانکداری الکترونیک در سراسر دنیا یک روش استاندارد و فراگیر است و به همین خاطر روز ۸ اکتبر، روز جهانی بانکداری آنلاین نامگذاری شده است.

بانکداری الکترونیک در ایران
اواخر دهه ۶۰ هجری شمسی، با توجه به کاربرد کامپیوتر شخصی و احساس نیاز به اتوماسیون عملیات بانکی، بانک‌های کشور به کامپیوتری کردن عملیات خود پرداختند. طرح جامع اتوماسیون بانکی با مصوبه مجمع عمومی بانک‌ها در سال ۱۳۷۲ شکلی رسمی به خود گرفت. در همان سال بانک مرکزی شرکت خدمات انفورماتیک را به عنوان سازمان اجرایی طرح جامع انفورماتیک سیستم بانکی تاسیس کرد.
در سال ۱۳۷۹ شرکت تجارت الکترونیک ایرانیان جهت ایجاد شبکه پرداخت کارتی بر اساس مدل رایج بین‌المللی تاسیس گردید که بعد از تاسیس بانک پارسیان در سال ۱۳۸۱ به بانک پارسیان فروخته شد و به شرکت تجارت الکترونیک پارسیان تغییر نام داد که از پیشگامان ایجاد شبکه پرداخت در کشور بوده است. خدمات بانکداری الکترونیکی و اینترنتی رشد بسیار سریعی در ایران داشته است، به شکلی که امروزه تمامی بانک¬های کشور خدمات گسترده و مختلفی از بانکداری الکترونیک را ارائه می کنند.
از این رو بانک های داخلی، به خصوص بانک های خصوصی کشور به ارائه طرح های متنوع و جدید از طریق ارائه خدمات الکترونیک به مشتریانشان می¬کوشند تا ضمن جذب مشتریان بیشتر، رضایت آن‌ها را نیز افزایش دهند. در همین راستا، بانک پارسیان سرویس های نوینی را طراحی کرده است که مشتریان بانک بدون نیاز به مراجعه به شعبه می توانند اکثر خدمات بانکی خود را دریافت نمایند.
در این میان می توان به سامانه "خانه پارسیان" که سامانه ای برای فعال سازی و غیر فعالسازی خدمات غیرحضوری بانک می باشد، اشاره کرد. این سامانه در دومین جشنواره ملی نوآوری محصول برتر ایران در سال ۱۳۹۶، از میان ۱۶ محصول برتر ایرانی، معرفی شده و همچنین مورد تقدیر کمیته ارزیابی تخصصی این جشنواره قرار گرفته است.
از طریق این سامانه، مشتری بانک بدون نیاز به مراجعه به شعبه می تواند رمز اول، رمز دوم اینترنت بانک، همراه بانک، تلفن بانک و رمز یکبار مصرف پیامکی را برای خود فعال و یا غیرفعال نماید.
علاوه بر این، بانک پارسیان با ارائه خدمات نوین دیگر همچون "سامانه خدمات ویژه" توانسته است به طور همزمان سه خدمت دریافت صورتحساب سپرده، گزارش مسدودی سپرده و همچنین خدمات پرداخت مستقیم قبوض (Direct Debit) را به مشتریان ارائه دهد.
دیگر سامانه پرکاربرد بانک پارسیان، سامانه "باشگاه مشتریان" است که توانسته است با ارائه طرح های امتیازی مختلف و ارائه پاداش های متنوع در راستای افزایش انگیزه و وفاداری مشتریان قدم بردارد. در این سامانه سعی بر استفاده بیشتر از خدمات بانکی و تجمیع منابع ارزان قیمت شده است
نسخه جدید همراه بانک پارسیان نیز با نام "پارسیان من" برای انجام امور بانکی روزمره مشتریان حقیقی طراحی و پیاده سازی شده است. اشخاص حقیقی حتی اگر مشتری بانک پارسیان هم نباشند می توانند از طریق انواع مختلف گوشی هوشمند از خدمات "پارسیان من" بهره‌مند شوند. انواع انتقال وجه شتابی، بانکی و بین بانکی، پرداخت قبوض و خرید شارژ با کارت‌های عضو شبکه شتاب، امکان اشتراک رسید تراکنش‌ها و صورتحساب از طریق برنامه‌های جانبی گوشی تلفن همراه، مدیریت چک و تسهیلات، امکان ورود با اثر انگشت و مسیریابی نزدیکترین شعبه از روی نقشه از جمله امکانات ارائه شده در "پارسیان من" می باشد.
از سویی بانک پارسیان در حوزه فناوری اطلاعات، خدمات دیگری مانند "سامانه مدیریت حساب‌های حقوقی و چند امضایی"، "سامانه پارس" برای مشتریان ویژه، "سامانه بازارسرمایه"، "تلفن بانک"، "سامانه نوبت دهی پیامکی" را نیز به مشتریان خود ارائه می¬نماید.
بر اساس این گزارش اگرچه فلسفه وجود بانک ها ارائه خدمات به مشتریان است و در این بین رضایت مشتریان مهمترین فاکتور به شمار می رود و بانکداری الکترونیک در راستای ارائه تسهیلاتی برای راحتی و رفاه بیشتر مشتریان است، اما با این وجود فواید زیادی نیز برای بانک ها دارد.
مزایای بانکداری الکترونیک برای بانک ها
در حقیقت مشتریانی که از خدمات بانکداری الکترونیکی یک بانک استفاده می کنند، بسیار با ارز شتر از مشتریان سنتی آن‌ها هستند. آمار‌ها نشان داده است که بانک¬ها از طریق بانکداری الکترونیک می توانند به عملکرد و بهره وری متقابل بیشتری دست پیدا کنند.
بهترین مزیت بانکداری الکترونیک برای بانک ها، صرفه جویی در هزینه ها، دسترسی به بخش جدیدی از جمعیت مردم، افزایش بازدهی و بهره وری، افزایش اعتبار و شهرت عمومی بانک، امکان ارائه خدمات بهتر و افزایش رضایتمندی مشتریان می باشد.
در بانکداری الکترونیک، ارتباط بین بانک و مشتری به طور مستقیم شکل می گیرد و خدمات از بانک به طور مستقیم به خانه و یا دفتر کار مشتری ارسال خواهد شد که موجب ایجاد و افزایش وفاداری مشتری خواهد شد. امروزه، ارائه خدمات آنلاین برای بانک هایی که مجبورند با رشد خدمات مختلف سایر موسسات مالی، شرکت¬های سرمایه¬گذاری و بیمه ای رقابت کنند به امری ضروری تبدیل شده است.
در یکی از تحقیقات انجام شده در اروپا در خصوص میزان وفاداری مشتریان در دو حالت بانکداری سنتی و الکترونیکی، نتایج نشان می¬دهد که مشتریان بانکداری الکترونیک نسبت به بانکداری سنتی از میزان رضایت بیشتری برخوردار هستند، در تبلیغات شفاهی و دهان به دهان نظر مثبت تری نسبت به بانک خود دارند، قصد خرید و استفاده دوباره¬ی بیشتری دارند.

مزایای بانکداری الکترونیک برای مشتریان
همانطور که گفته شد هدف نهایی تمامی موسسات مالی، جلب رضایت مشتری است. موضوعی که به دفعات مورد تحقیق و مطالعه موسسات و شرکت های مالی و اعتباری و سرمایه¬گذاری بوده است.
از مهمترین مزایای بانکداری الکترونیک برای مشتریان می توان به افزایش راندمان، قابلیت اطمینان بیشتر، داشتن امنیت بیشتر و حریم خصوصی، پاسخگویی سریعتر، ارتباط بهتر و آسان تر و افزایش میزان کیفیت خدمات و رضایت مشتری اشاره کرد.
افزایش راندمان - استفاده از بانکداری الکترونیک موجب صرفه جویی در زمان مشتریان خواهد شد و سفر‌های غیرضروری درون شهری را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد. خدمات از این طریق با سرعت بیشتری به دست مشتری می رسد و امکان تکمیل کردن سریع یک تراکنش مالی برای او وجود دارد. استفاده از این خدمات برای کاربران ساده است و همچنین خدمات بانکداری الکترونیک می تواند با زبان های مختلفی به مشتریان ارائه گردد. این موضوع در کشور‌هایی که مردم به زبان های مختلفی صحبت می کنند بسیار حائز اهمیت است. سیستم بانکداری الکترونیک از انعطاف کافی برخوردار است و از این رو تعامل کافی بین بانک و مشتری وجود دارد.
قابلیت اطمینان بیشتر - استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک سبب می شود تا مشتری اعتماد به نفس بیشتری داشته باشد. همچنین از این طریق خدماتی مطمئن و قابل اعتماد و در اولین زمان ممکن در اختیار مشتری قرار می گیرد. مشتری می تواند بسته به نیاز خود روشی مناسب و خدمات مدنظر خود را پیدا نماید.
داشتن امنیت بیشتر و حریم خصوصی - در استفاده از خدمات بانکداری الکترونیک، اجازه دسترسی فرد دیگری به حساب کاربر وجود ندارد و تراکنش های مالی تحت امنیت بسیار بالایی انجام می گیرد. به منظور محافظت از اطلاعات ارسالی کاربران، از تجهیزات و روش های امنیتی پیشرفته ای در بانکداری الکترونیک، استفاده می شود
پاسخگویی سریعتر، ارتباط بهتر و آسان تر - خدمات بانکداری الکترونیک در ۷ روز هفته و در ۲۴ ساعت شبانه روز در دسترس هستند. همچنین این خدمات بلافاصله پس از درخواست مشتری به وی پاسخ می دهند و در صورت بروز مشکل، امکان پشتیبانی آنلاین و درلحظه وجود دارد.
افزایش میزان کیفیت خدمات و رضایت مشتری - فرآیند تراکنش ها در خدمات بانکداری الکترونیک بسیار بهتر، سریعتر و در نتیجه رضایت بخش تر دنبال می شود. همچنین اندازه گیری کیفیت خدمات ارائه شده به مشتریان با دقت بیشتری صورت می گیرد و در نتیجه امکان بهبود خدمات، بیشتر است. بعلاوه اینکه خدمات متنوع تری نسبت به شعب بانک به مشتری ارائه می شود.