.svg)
۵ تاثیر مهم و مثبت توسعه سیستم حمل و نقل عمومی در توسعه اقتصادی
پارسینه: سمانه مزینانی - یکی از بزرگترین مشکلات زندگی در نقاط پر جمعیت و شهری، سختی جابه جایی و ترافیک بسیار زیاد در کنار آلودگی هوا است. بر اساس اعلام سازمان بهداشت جهانی، ۹ نفر از هر ۱۰ نفر هوای آلوده تنفس می کند
همچنین هوای آلوده سالانه جان ۷ میلیون نفر را می گیرد، که اغلب در کشور‌های فقیر در آسیا و آفریقا هستند. بر اساس اعلام این سازمان، یک چهارم مرگ و میر‌های ناشی از سکته مغزی، بیماری‌های قلبی و مشکلات مزمن و حاد تنفسی همچون سرطان ریه و آسم به دلیل آلودگی هوا است. در دنیا ۹۳% از کودکان یعنی ۶۳۰ میلیون کودک زیر ۵ سال در معرض آلودگی هوا قرار دارند. در سال ۲۰۱۶، نزدیک به ۵۴۳ هزار کودک زیر ۵ سال و ۵۲ هزار کودک با میانگین سنی ۵ تا ۱۵ سال به دلیل آلودگی هوا جان خود را ازدست دادند. تنها در تهران، سالانه ۳۰۰۰ نفر جان خود را بر اثر آلودگی هوا از دست می¬دهند. این‌ها بخشی از آمار وحشتناکی است که نشان می دهد این مشکل تا چه حد خطرناک و جدی است.
سالانه ۷۰۰ هزار تن آلودگی وارد هوای تهران می¬شود. دلایل مهم این آلودگی هوا چیست؟ سوخت غیراستاندارد در کنار سیستم‌های نادرست سوخت‌رسانی خودرو‌ها و تجهیزات موتوری بیشترین سهم را در افزایش آلودگی دارد. اما یکی از مهمترین عوامل آلایندگی به ویژه در کلان شهر‌ها خودرو‌های فرسوده است. خودرو‌های فرسوده ۲۵ برابر آلودگی بیشتری نسبت به سایر خودرو‌ها ایجاد می¬کنند. در حال حاضر در تهران بیش از ۵ میلیون خودرو در حال تردد است که از این میان، حدود ۴۰۰ هزار دستگاه فرسوده هستند. همچنین ۵/۱ تا ۲ میلیون وسائل نقلیه موتوری غیراستاندارد و آلاینده در سطح پایتخت تردد می¬کند. به یاد داشته باشیم که میزان آلایندگی هر موتورسیکلت ۸ برابر یک خودرو است.
بنا بر اعلام ستاد مصرف سوخت کشور، در حال حاضر ۳/۱ میلیون خودروی سواری فرسوده در کشور وجود دارد. از این میزان باید ۴۰۰ هزار دستگاه در سال ۹۶ از رده خارج شود و همچنین ظرف ۳ تا ۴ سال آینده نیز تمامی این خودرو‌ها از رده خارج شوند. این مسئله زمانی اهمیت دو چندان پیدا می کند که تیراژ خودرو‌های تولیدی طی سال¬های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ (که بر اساس قانون طی سال های آینده به فرسودگی می رسند) بررسی شوند. آمار‌ها نشان می دهند میزان تردد تاکسی ها نسبت به خودرو‌های شخصی در روز بیش از ۲۰ برابر است. این موضوع اهمیت نوسازی ناوگان تاکسیرانی به عنوان یکی از قسمت¬های حمل و نقل عمومی را نشان می دهد.
تا بهمن ماه سال ۱۳۹۶، تعداد ۷۲ هزار دستگاه تاکسی فرسوده از رده خارج شده که ۶۲ هزار تاکسی نو جایگزین این خودرو‌های فرسوده شده است. در این طرح سه بانک برای ارائه تسهیلات، هرکدام به تعداد ۳۰ هزار دستگاه عهده دار پرداخت تسهیلات شدند. سقف تسهیلات قابل اعطا برای هر نفر در این طرح ۲۰۰ میلیون ریال و سرجمع برای هر بانک مبلغ ۶ هزار میلیارد از منابع داخلی برآورد گردید.
در همین راستا بانک پارسیان عملکرد مثبتی در اجرای این طرح داشته است به طوریکه بالغ بر ۹ هزار و ۶۳۸ هزار مورد از متقاضیان دریافت تسهیلات، این بانک را انتخاب کردند. از این تعداد متقاضی، ۷ هزار و ۶۳۵ پرونده در بانک تکمیل شده است و در حدود ۶ هزار و ۶۰۹ فقره تسهیلات به حساب خودروساز واریز شده است و بر این اساس متقاضیان تاکسی‌های خود را تحویل گرفته اند.
با این حال نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشت اهمیت دوام چنین طرح هایی است که در گروی بازپرداخت این تسهیلات می باشد. در حقیقت چنانچه تضامین لازم به منظور بازپرداخت تسهیلات از متقاضیان دریافت شود، شاهد ایجاد و انباشت معوقات بانکی نخواهیم بود که این موضوع دو نتیجه مثبت را در پی خواهد داشت. اول، امکان پرداخت تسهیلات به مشتریان جدید توسط بانک¬ها و دوم تشویق بانک¬ها به ویژه بانک های خصوصی برای مشارکت در چنین طرح هایی. از این رو فرهنگ سازی در این سطح برای مشتریان خرد نیز می تواند از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.
اگرچه طرح های این چنینی برای بهبود و توسعه سیستم های حمل و نقل عمومی ضروری است، اما باید توجه داشت که تنها از طریق توسعه پایدار سیستم حمل و نقل عمومی می¬توان دو مشکل اساسی زندگی در کلان شهر‌ها که ترافیک و سختی جابه جایی در کنار مشکلات آلودگی هوا است را حل و فصل کرد. درباره مزایای اجتماعی حمل و نقل عمومی مطالب بسیار زیادی عنوان شده، اما پیرامون مزایای اقتصادی کمتر بحث شده است، آنچه که برای بخش خصوصی بسیار حائز اهمیت است که با پرداختن به این مقوله می توان برای بخش خصوصی ایجاد انگیزه کرد. توسعه پایدار سیستم حمل و نقل عمومی در تمام دنیا نیازمند حضور بانک ها و شرکت های بخش خصوصی برای سرمایه گذاری است. اگرچه استفاده از حمل و نقل عمومی به طور مستقیم در کاهش زمان سفر‌های شهری و تحویل کالا و خدمات بسیار موثر است، اما برای بررسی بیشتر مزایای آن به ویژه مزایای اقتصادی آن باید توجه بیشتری نمود.
۵ مورد زیر را می توان از اثرات مهم و مثبت توسعه سیستم حمل و نقل عمومی در توسعه اقتصادی نام برد که در ادامه هر کدام مختصری توضیح داده شده اند؛
۱) حمایت از اجتماعات و بخش های پرتراکم و کلان شهر‌ها
۲) افزایش بهره وری
۳) افزایش اشتغال و دسترسی نیروی کار به بازار کار
۴) ایجاد بازار‌های نو برای کسب و کار‌ها
۵) افزایش راندمان زنجیره تامین
با بهبود و توسعه در دسترسی به بازار کسب و کار، کالاها، خدمات، مشاغل، نقاط مسکونی، بهداشت و سلامت حرفه¬ای و تحصیل، در شرایطی که هزینه¬های جابجایی مردم و کالاها کاهش می¬یابد، توسعه و بهره¬وری اقتصادی افزایش می¬یابد.
بر اساس تحقیقی توسط موسسه حمل و نقل عمومی آمریکا، سرمایه گذاری پایدار و بلندمدت در حوزه حمل و نقل همگانی می تواند بیش از ۵۰ هزار شغل به ازای ۱ میلیارد دلار سرمایه¬گذاری ایجاد کند، که حدود ۲۹ هزار شغل آن ناشی از افزایش راندمان تجارت¬ها و بازدهی حاصل از بهینه¬شدن سیستم زندگی شهری است.
تحقیقات نشان می دهد در طول بازه زمانی بیست ساله برای سرمایه¬گذاری در بخش حمل و نقل همگانی، به ازای سرمایه¬گذاری یک میلیارد دلاری در سال، تولید ناخالص داخلی سالانه ۷/۳ میلیارد دلار افزایش خواهد داشت که رقم بسیار قابل توجهی است. از این مقدار، ۲ میلیارد دلار سهم تاثیر بهره وری ناشی از صرفه جویی در هزینه هاست و ۷/۱ میلیارد دلار سهم تاثیر حمایتی حمل و نقل عمومی است که در بالا به آن‌ها اشاره شد.
باید به یاد داشته باشیم که توسعه این حوزه و انجام پروژه ها در زمینه حمل و نقل عمومی می تواند به عنوان یک کاتالیست برای توسعه سایر بخش های شهری عمل نماید، و به عنوان یک زیرساخت به جذب سرمایه و سرمایه¬گذاری بخش خصوصی کمک نماید. اگرچه سرمایه گذاری در مقیاس بزرگ در بخش حمل و نقل عمومی بدون شک پر هزینه خواهد بود، اما در مقایسه با هزینه¬های مستقیمی که برای ازدحام و شلوغی شهر‌ها و در نتیجه آسیب به زندگی شهری و تاثیر در بازدهی کسب و کار‌ها خواهد داشت کمتر است.
همچنین توسعه حمل و نقل همگانی علاوه بر ایجاد حرکت، به الگو‌های توسعه ای و استفاده از سرزمین ها شکل صحیح می بخشد، اشتغال ایجاد می کند و سبب رشد اقتصادی می¬شود و از سیاست¬های همگانی نظیر استفاده صحیح از منابع انرژی، آلودگی و کیفیت هوا، و انتشار گاز‌های گلخانه ای به ویژه گاز دی اکسیدکربن که در گرم شدن کره زمین بسیار موثر هستند حمایت می کند.
از سوی دیگر شبکه های حمل و نقل عمومی و زیرساخت ها نقشی اساسی در وجهه جهانی شهر‌ها ایفا می کنند، به طوریکه موجب جذب توریست و سرمایه گذاری خارجی برای توسعه تجارت خواهد شد. آنچه مهم است این است که این سرمایه گذاری باید بلندمدت، با دوام و پایدار باشد تا نتایج آن محسوس باشد.
سالانه ۷۰۰ هزار تن آلودگی وارد هوای تهران می¬شود. دلایل مهم این آلودگی هوا چیست؟ سوخت غیراستاندارد در کنار سیستم‌های نادرست سوخت‌رسانی خودرو‌ها و تجهیزات موتوری بیشترین سهم را در افزایش آلودگی دارد. اما یکی از مهمترین عوامل آلایندگی به ویژه در کلان شهر‌ها خودرو‌های فرسوده است. خودرو‌های فرسوده ۲۵ برابر آلودگی بیشتری نسبت به سایر خودرو‌ها ایجاد می¬کنند. در حال حاضر در تهران بیش از ۵ میلیون خودرو در حال تردد است که از این میان، حدود ۴۰۰ هزار دستگاه فرسوده هستند. همچنین ۵/۱ تا ۲ میلیون وسائل نقلیه موتوری غیراستاندارد و آلاینده در سطح پایتخت تردد می¬کند. به یاد داشته باشیم که میزان آلایندگی هر موتورسیکلت ۸ برابر یک خودرو است.
بنا بر اعلام ستاد مصرف سوخت کشور، در حال حاضر ۳/۱ میلیون خودروی سواری فرسوده در کشور وجود دارد. از این میزان باید ۴۰۰ هزار دستگاه در سال ۹۶ از رده خارج شود و همچنین ظرف ۳ تا ۴ سال آینده نیز تمامی این خودرو‌ها از رده خارج شوند. این مسئله زمانی اهمیت دو چندان پیدا می کند که تیراژ خودرو‌های تولیدی طی سال¬های ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵ (که بر اساس قانون طی سال های آینده به فرسودگی می رسند) بررسی شوند. آمار‌ها نشان می دهند میزان تردد تاکسی ها نسبت به خودرو‌های شخصی در روز بیش از ۲۰ برابر است. این موضوع اهمیت نوسازی ناوگان تاکسیرانی به عنوان یکی از قسمت¬های حمل و نقل عمومی را نشان می دهد.
تا بهمن ماه سال ۱۳۹۶، تعداد ۷۲ هزار دستگاه تاکسی فرسوده از رده خارج شده که ۶۲ هزار تاکسی نو جایگزین این خودرو‌های فرسوده شده است. در این طرح سه بانک برای ارائه تسهیلات، هرکدام به تعداد ۳۰ هزار دستگاه عهده دار پرداخت تسهیلات شدند. سقف تسهیلات قابل اعطا برای هر نفر در این طرح ۲۰۰ میلیون ریال و سرجمع برای هر بانک مبلغ ۶ هزار میلیارد از منابع داخلی برآورد گردید.
در همین راستا بانک پارسیان عملکرد مثبتی در اجرای این طرح داشته است به طوریکه بالغ بر ۹ هزار و ۶۳۸ هزار مورد از متقاضیان دریافت تسهیلات، این بانک را انتخاب کردند. از این تعداد متقاضی، ۷ هزار و ۶۳۵ پرونده در بانک تکمیل شده است و در حدود ۶ هزار و ۶۰۹ فقره تسهیلات به حساب خودروساز واریز شده است و بر این اساس متقاضیان تاکسی‌های خود را تحویل گرفته اند.
با این حال نکته بسیار مهمی که باید به آن توجه داشت اهمیت دوام چنین طرح هایی است که در گروی بازپرداخت این تسهیلات می باشد. در حقیقت چنانچه تضامین لازم به منظور بازپرداخت تسهیلات از متقاضیان دریافت شود، شاهد ایجاد و انباشت معوقات بانکی نخواهیم بود که این موضوع دو نتیجه مثبت را در پی خواهد داشت. اول، امکان پرداخت تسهیلات به مشتریان جدید توسط بانک¬ها و دوم تشویق بانک¬ها به ویژه بانک های خصوصی برای مشارکت در چنین طرح هایی. از این رو فرهنگ سازی در این سطح برای مشتریان خرد نیز می تواند از اهمیت ویژه ای برخوردار باشد.
اگرچه طرح های این چنینی برای بهبود و توسعه سیستم های حمل و نقل عمومی ضروری است، اما باید توجه داشت که تنها از طریق توسعه پایدار سیستم حمل و نقل عمومی می¬توان دو مشکل اساسی زندگی در کلان شهر‌ها که ترافیک و سختی جابه جایی در کنار مشکلات آلودگی هوا است را حل و فصل کرد. درباره مزایای اجتماعی حمل و نقل عمومی مطالب بسیار زیادی عنوان شده، اما پیرامون مزایای اقتصادی کمتر بحث شده است، آنچه که برای بخش خصوصی بسیار حائز اهمیت است که با پرداختن به این مقوله می توان برای بخش خصوصی ایجاد انگیزه کرد. توسعه پایدار سیستم حمل و نقل عمومی در تمام دنیا نیازمند حضور بانک ها و شرکت های بخش خصوصی برای سرمایه گذاری است. اگرچه استفاده از حمل و نقل عمومی به طور مستقیم در کاهش زمان سفر‌های شهری و تحویل کالا و خدمات بسیار موثر است، اما برای بررسی بیشتر مزایای آن به ویژه مزایای اقتصادی آن باید توجه بیشتری نمود.
۵ مورد زیر را می توان از اثرات مهم و مثبت توسعه سیستم حمل و نقل عمومی در توسعه اقتصادی نام برد که در ادامه هر کدام مختصری توضیح داده شده اند؛
۱) حمایت از اجتماعات و بخش های پرتراکم و کلان شهر‌ها
۲) افزایش بهره وری
۳) افزایش اشتغال و دسترسی نیروی کار به بازار کار
۴) ایجاد بازار‌های نو برای کسب و کار‌ها
۵) افزایش راندمان زنجیره تامین
با بهبود و توسعه در دسترسی به بازار کسب و کار، کالاها، خدمات، مشاغل، نقاط مسکونی، بهداشت و سلامت حرفه¬ای و تحصیل، در شرایطی که هزینه¬های جابجایی مردم و کالاها کاهش می¬یابد، توسعه و بهره¬وری اقتصادی افزایش می¬یابد.
بر اساس تحقیقی توسط موسسه حمل و نقل عمومی آمریکا، سرمایه گذاری پایدار و بلندمدت در حوزه حمل و نقل همگانی می تواند بیش از ۵۰ هزار شغل به ازای ۱ میلیارد دلار سرمایه¬گذاری ایجاد کند، که حدود ۲۹ هزار شغل آن ناشی از افزایش راندمان تجارت¬ها و بازدهی حاصل از بهینه¬شدن سیستم زندگی شهری است.
تحقیقات نشان می دهد در طول بازه زمانی بیست ساله برای سرمایه¬گذاری در بخش حمل و نقل همگانی، به ازای سرمایه¬گذاری یک میلیارد دلاری در سال، تولید ناخالص داخلی سالانه ۷/۳ میلیارد دلار افزایش خواهد داشت که رقم بسیار قابل توجهی است. از این مقدار، ۲ میلیارد دلار سهم تاثیر بهره وری ناشی از صرفه جویی در هزینه هاست و ۷/۱ میلیارد دلار سهم تاثیر حمایتی حمل و نقل عمومی است که در بالا به آن‌ها اشاره شد.
باید به یاد داشته باشیم که توسعه این حوزه و انجام پروژه ها در زمینه حمل و نقل عمومی می تواند به عنوان یک کاتالیست برای توسعه سایر بخش های شهری عمل نماید، و به عنوان یک زیرساخت به جذب سرمایه و سرمایه¬گذاری بخش خصوصی کمک نماید. اگرچه سرمایه گذاری در مقیاس بزرگ در بخش حمل و نقل عمومی بدون شک پر هزینه خواهد بود، اما در مقایسه با هزینه¬های مستقیمی که برای ازدحام و شلوغی شهر‌ها و در نتیجه آسیب به زندگی شهری و تاثیر در بازدهی کسب و کار‌ها خواهد داشت کمتر است.
همچنین توسعه حمل و نقل همگانی علاوه بر ایجاد حرکت، به الگو‌های توسعه ای و استفاده از سرزمین ها شکل صحیح می بخشد، اشتغال ایجاد می کند و سبب رشد اقتصادی می¬شود و از سیاست¬های همگانی نظیر استفاده صحیح از منابع انرژی، آلودگی و کیفیت هوا، و انتشار گاز‌های گلخانه ای به ویژه گاز دی اکسیدکربن که در گرم شدن کره زمین بسیار موثر هستند حمایت می کند.
از سوی دیگر شبکه های حمل و نقل عمومی و زیرساخت ها نقشی اساسی در وجهه جهانی شهر‌ها ایفا می کنند، به طوریکه موجب جذب توریست و سرمایه گذاری خارجی برای توسعه تجارت خواهد شد. آنچه مهم است این است که این سرمایه گذاری باید بلندمدت، با دوام و پایدار باشد تا نتایج آن محسوس باشد.
ارسال نظر