چرا آفتاب پرست در محیط‌های مختلف، رنگ عوض می‌کند؟

نوعی از مارمولک که می‌تواند رنگ پوست خود را با محیط اطرافش تطبیق دهد، آفتاب پرست است که در خیلی از مناطق ایران به حربا شهرت دارد. حدود صد و هشتاد نوع آفتاب پرست در دنیا وجود دارد که از نظر اندازه و ظاهر با یکدیگر تفاوت دارند. بیش از نیمی از این جانداران در جزیره ماداگاسکار زیست می‌کنند و اغلب از گونه‌های نادر هستند.

زبان این موجود حدود دو برابر طول بدنش است. از زبان خود برای شکار‌هایی که در فاصله دور قرار دارند استفاده می‌کنند. زبان آفتاب پرست به قدری قدرتمند و عضله‌ای است که می‌تواند شکار خود را با زبان به سمت خود بمکد.

قدرت تغییر رنگ پوست

قدرت تغییر رنگ پوست و تطابق آن با محیط که در آفتاب پرست‌ها دیده می‌شود به واسطه داشتن سلول‌هایی به نام کروماتوفورس است. این سلول‌ها در لایه زیر پوست آفتاب پرست‌ها قرار دارد که به دلیل شفافیت پوست جانور، این سلول‌ها رنگ بدن این جانور را تعیین می‌کند. این سلول‌ها که در رنگ‌های سیاه، قرمز و زرد دیده می‌شوند، می‌توانند در زیر پوست این جانور جا به جا شوند. با تمرکز این رنگدانه‌ها رنگ پوست این جانور میل به تیرگی می‌کند و با پراکندگی آن‌ها پوست روشن می‌شود.



چرا آفتاب پرست رنگ عوض می‌کند؟

اولین دلیلی که این جانور برای تغییر رنگ پوستش دارد، ابراز احساسات است:

اگر این جانور بترسد، پوست بدنش سیاه می‌شود.
اگر آفتاب پرست هیجان زده شود، روی بدنش لکه‌های زرد پدید می‌آید.
اگر نور به این جانور بتابد (نور خورشید) نیز سیاه می‌شود.
سومین عامل نیز گرماست. آفتاب پرست در هوای گرم به رنگ سبز در می‌آید،
اگر هوای اطراف جانور سرد باشد، آفتاب پرست به رنگ زرد در می‌آید.

سلطان استتار می‌تواند با این توانایی در لحظاتی که می‌ترسد چنان خود را هم رنگ محیط کند که هیچ اثری از خود برای دشمنش باقی نگذارد. این در شرایطی است که دشمنان بسیاری برای شکار آن اقدام می‌کنند و اکثرا فقط روباه است که با مکاری خود در شکار آفتاب پرست‌ها پیروز می‌شود.

همچنین وقتی می‌خواهد به شکار حشراتی مانند مگس و ملخ برود آن چنان استتار می‌کند که شکار را به آسان‌ترین حالت ممکن متعلق به خود کند. البته آفتاب پرست علاوه بر حشرات، از میوه‌های درختان نیز استفاده می‌کند. ویژگی دیگر آفتاب پرست‌ها که در شکار بسیار به کمک آن‌ها می‌آید این است که می‌توانند چشم هایشان را مستقل از هم تکان دهند به نحوی که وقتی با یک چشم رو به رو را نگاه می‌کنند می‌توانند با چشم دیگر سمت راست خود را نیز ببینند.

از دیگر قدرت‌های بینایی آفتاب پرست، توانایی دیدن نور ماوراء البنفش است. این موجود در شرایطی که نور ماوراء البفنش موجود است فعالیت بیشتری دارد و بیشتر علاقه با شکار، تغذیه و حمام دارد. برای جفت گیری آفتاب پرست‌ها نیز وجود این اشعه الزامی است.

با مطالعه بیشتری که پژوهشگران روی این موجود انجام داده اند، فهمیدند این رنگ‌ها و نقش‌هایی که روی پوست خود به وجود می‌آورد به دلیل نشان دادن زیبایی خود و جلب توجه جنس مخالف خود است. این موجود برای نشان دادن توانایی خود در تغییر رنگ و توانایی در زیبا کردن خود می‌خواهد توجه جنس مخالفش را جذب کند. به همین دلیل است که معمولا برخلاف اکثر جانداران دیگر آفتاب پرست‌های نر بسیار آراسته‌تر و زیبا‌تر از آفتاب پرست‌های ماده هستند. البته روش تولید مثل این خزنده، تخم گذاری است که فقط برای دفن کردن تخم هایش از درخت پایین می‌آید.

آفتاب پرست از کجا می‌فهمد که باید تغییر رنگ دهد؟

چشم‌های این حیوان که مانند تلسکوپ است، مقداری از بار این کار را بر دوش می‌کشد. تصاویری که از چشم برای مغز می‌فرستد تا حدودی باعث ارسال پیام تغییر رنگ خواهد شد.

 

منبع: ستاره