توقف حملات اسرائیل به سوریه از زمان استقرار سامانه اس ۳۰۰

به گزارش خبرنگار «پارسینه» به نقل از یورونیوز، روزنامه آلمانی «کونترا مگزین» نوشت، آخرین باری که سوریه برای دفع حمله خارجی تلاش کرد، ۲۶ شهریور گذشته بود که یک فروند هواپیمای شناسایی روسی ایلیوشین به اشتباه از سوی پدافند سوریه مورد هدف قرار گرفت و سرنگون شد.

از سویی گفته می‌شود که مسکو تل‌آویو را متقاعد کرده تا از این پس بدون اطلاع به ارتش این کشور به خاک سوریه حمله نکند. اما چنین چیزی در تضاد با اظهارات مقام‌های اسرائیلی است که می‌گویند شرط روسیه را برای اعلام زمان عملیات خود در سوریه نپذیرفته‌اند. آویگدور لیبرمن، وزیر دفاع اسرائیل در این زمینه گفته است: «ما هیچ گونه محدودیتی را برای انجام عملیات [نظامی] خودمان نمی‌پذیریم.»

روسیه تا این زمان تنها توانسته است هر بار چند دقیقه پیش از حمله هوایی اسرائیل به خاک سوریه از آن آگاه شود.

مسئولان بلندپایه نظامی اسرائیل بر این باورند که اگر روسیه پیشاپیش از نقشه آنها برای حمله آگاه شود، اطلاعات این نقشه بی‌درنگ به بیرون درز کرده و در اختیار سوریه قرار می‌گیرد تا ارتش سوریه و دیگر نیروهای مورد حمایت ایران فرصت کافی برای آماده‌سازی دفاعی و پدافند داشته باشند. لیبرمن در ماه اکتبر اعلام کرد «تا آنجا که به منافع امنیتی اسرائیل مربوط می‌شود، این کشور تن به هیچ گونه سازشی نمی‌دهد».

چرا اسرائیل به سوریه حمله می‌کند؟

روزنامه روسی «راشا تودی» در پاسخ به این پرسش می‌نویسد هدف دولت تل‌آویو از حمله به سوریه تنها هدف قرار دادن گروه‌های تحت حمایت ایران است. اسرائیل مدعی است ایران به «سازمان‌های تروریستی» در سوریه سلاح می‌دهد تا آنها این سلاح‌ها را برای «کشتن شهروندان غیرنظامی» اسرائیل به کار گیرند. نیروی هوایی اسرائیل علاوه بر این مأموریت‌‌هایی هم برای جلوگیری از تحویل سلاح ایران به حزب‌الله لبنان انجام می‌دهد. در مجموع اسرائیل فعالیت‌های ایران در سوریه را بزرگ‌ترین تهدید برای امنیت ملی خود تلقی می‌کند.

بنابراین اسرائیل با چنین برداشتی از حضور ایران قاعدتا می‌بایست حتی با وجود سامانه پدافند هوایی اس۳۰۰ روسی در سوریه نیز به حملات خود علیه مواضع ایران در این کشور ادامه می‌داد.

توان عملیاتی اس۳۰۰

در حال حاضر در سوریه مجموعه‌ای از موشک‌های ضدهوایی اس۳۰۰ پی‌ام۲ فعال هستند که از یک دستگاه خودرو فرماندهی و کنترل، یک دستگاه خودرو تشخیص راداری و دو مجموعه موشک ضد هوایی تشکیل شده است.

شمار دقیق پرتابگرهای هر کدام از مجموعه‌ها مشخص نیست، اما بی شک می‌توان گفت که تعداد آنها محدود است. به هر روی، سامانه‌های مستقر در سوریه توان محدودی دارند و می‌توان گفت که هر مجموعه شامل ۱۲ پرتابگر است.

نکته اساسی آن است که تمامی واحدهای سامانه اس۳۰۰ پی‌ام۲ به دست پرسنل روسی هدایت می‌شوند و دست کم سه ماه وقت لازم است تا متخصصان سوری بتوانند کار کردن با آن را به طور کامل بیاموزند. تا این زمان این سامانه‌ها به طور کامل در اختیار نیروهای سوری قرار داده نشده‌اند.

در رسانه‌های جمعی روسیه گفته می‌شود که حداکثر برد اس۳۰۰، ۲۵۰ کیلومتر است. این بدان معناست که تنها دو سامانه از این نوع می تواند تمامی خاک سوریه را پوشش دهد.

این موضوع درست است. اما باید دانست که برد یک سامانه پدافند ضدهوایی نه به فاصله خطی زمینی، که به ارتفاع هدف بستگی دارد و همچنین در پیوند با قانون اشاعه امواج رادیو الکتریک و نیز منحنی بودن سطح زمین است.

برای مثال اگر برد حداکثر اس۳۰۰ ام۲ را ۲۵۰ کیلومتر در نظر بگیریم، در فاصله ۲۵۰ کیلومتری نمی‌توانیم هدفی را که در ارتفاع ۱۲ تا ۱۵ کیلومتری پرواز می‌کند رهگیری کنیم. در بافتار نظامی نوین، توان عملیاتی در چنین ارتفاعی به ندرت مؤثر جلوه می‌کند. علاوه بر این چنین هدفی با سرعت دست کم ۱۰۰ متر بر ثانیه در حرکت است و ثابت نیست.

بنابراین سوریه با در اختیار داشتن تنها یک سامانه اس۳۰۰ نمی‌تواند برای دفاع از خود منتظر معجزه‌ای باشد.

باید در نظر داشت که حتی پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین سلاح‌ها هم اگر به دست نیروهای ناآموزده و نابلد به کار گرفته شوند چیزی جز پاره‌آهن و قطعه بی‌مصرف نیستند. سامانه اس۳۰۰ تنها در بافتاری باید مورد توجه قرار بگیرند که بتوانند در کنار سایر ادوات پیشرفته پدافندی مأموریت خود را انجام دهند. در واقع یک پدافند مؤثر و کارآمد باید شامل سامانه ضدهوایی، سامانه پوشش هوایی با جنگنده و نیز سامانه راداری و عناصر با کیفیت جنگ الکترونیک باشد. با این همه مجموعه این سامانه نیز باید به دست افرادی کارآزموده و آموزش دیده کنترل و هدایت شود.

ارتش سوریه برای آن که بتواند با نیروهای توانمند اسرائیلی در هوا هماوردی کند، باید بتواند به توان عملیاتی مؤثر و مطلوب برسد.

ولی آیا چنین کاری برای سوریه شدنی است؟ باید گفت که سوریه در عمل، سلاح، لوازم و ادوات نظامی و نیروی متخصص آموزش‌دیده و باانگیزه را به حد کافی در اختیار ندارد.

در حال حاضر یکی از سناریوهای محتمل آن است که نیروی هوایی ارتش اسرائیل به حملات خود علیه منافع ایران و حزب‌الله در سوریه ادامه خواهد داد و وجود سامانه اس۳۰۰ سبب پایان دادن به این حملات نخواهد شد.

در ضمن نباید این از نظر دور داشت که اسرائیل حتی نفس وجود سامانه اس۳۰۰ در سوریه را نیز تهدیدی برای امنیت ملی خود در نظر می‌گیرد. با این حال بعید است که اسرائیل بخواهد خود این سامانه را مورد هدف قرار داده و تخریب کند. ارتش اسرائیل دست کم تا زمانی که این سامانه در اختیار متخصصان روسی است، چنین کاری نخواهد کرد.