انتظار برای حج به ١٤سال رسید

سهمیه حج مطابق با قواعد سازمان همکاری‌های کنفرانس اسلامی متناسب با جمعیت هر کشور تعیین می‌شود که نسبت آن یک به هزار است. با این حساب سهم ایران از حج حدود ٨٠ هزار حاجی می‌شود. با این وجود در دو سال اخیر ایران موفق شد ٨٥ هزار زائر را به حج اعزام کند. دلیل این افزایش، کاهش جمعیت حجاج همه کشور‌ها در یک دوره چهار ساله حج در جریان اجرای طرح توسعه مسجدالحرام بود که محدودیت‌هایی را برای حضور جمعیت بیشتر حاجیان ایجاد کرد.

عربستان با پایان این طرح اعلام کرد: سهمیه از دست رفته کشور‌ها را در هر سال به تدریج اضافه می‌کند. عربستان به مدت چهار سال ٢٠درصد از جمعیت حاجیان را کاهش داده بود. هر چند که برخی کشور‌های حاشیه خلیج فارس مصون از این تصمیم دولت عربستان بوده و در این مدت نه تنها سهمی بیشتر از جمعیت‌شان در حج داشته‌اند که تعداد زائرانشان به خاطر طرح توسعه مسجدالحرام نیز کاهش نیافت.

ایران پس از فاجعه فرودگاه جده در عمره سال ۹۴ و توقف حج تمتع برای یک دوره پس از حادثه منا، سهمیه یک سال حج خود را از دست داد که به گفته مقامات ایران، عربستان وعده داده بود آن سهمیه را در سال‌های بعد جبران کند، اما تنش در روابط سیاسی دو کشور تا حدی مانع از اجرای این وعده شده است. ایران در سال ٩٦ نزدیک به ٨٥هزار زائر را در توافق با عربستان به این کشور راهی کرد. سازمان حج و زیارت برای سال ٩٧ اعزام ٩٠ هزار زائر را درخواست کرده بود که عربستان به همان ٨٥ هزار نفر رضایت داد؛ بنابراین سهیمه ایران با وجود وعده‌های عربستان در دو سال گذشته تغییری نکرده است؛ هر چند که عدد آن از نسبت جمعیت کشور بیشتر است، اما وعده‌ها را جبران نمی‌کند.

حمید محمدی - رییس سازمان حج و زیارت - همزمان با جمع‌آوری اطلاعات زائران برای تعیین اولویت‌های حج ۹۸ اعلام کرده که «یک میلیون و ٢٠٠ هزار ایرانی در نوبت حج تمتع قرار دارند» که با در نظر گرفتن سهمیه حج ایران در دو سال گذشته - که بدون تغییر ٨٥ هزار نفر بود - اعزام تمام این زائران تقریبا ١٤ سال طول می‌کشد.

مستند به اطلاعات سازمان حج و زیارت، میانگین سنی زائرانی که در سال ٩٧ به حج اعزام شدند ٥٦ سال بود. وضعیت سنی دیگر زائران منتظر دست کمی از شرایط پارسال ندارد. این در حالی است که برخی از این زائران تا به حال تجربه سفر حج تمتع و حتی عمره را نیز نداشته‌اند، اما در خیل این جمعیت منتظر هستند افرادی که «حج‌اولی» محسوب نمی‌شوند و دست کم یک بار یا بیشتر به حج تمتع مشرف شده‌اند. سازمان حج و زیارت یک دهه پیش زمانی که ثبت نام حج تمتع با ازدحام متقاضیان روبه‌رو شد و طول اعزام حج به ١٧ سال رسید، وعده داد: این دسته زائران را از جمعیتی که «حج‌اولی» هستند، غربالگری می‌کند تا شاید به این شکل در حقوق افراد مسنِ حج‌اولی اجحاف نشود، اما این طرح با مخالفت‌هایی روبه‌رو شد و در ادامه مسکوت ماند. هر چند برای یکی - دو سال تبصره سنی را برای افراد بالای ٨٥ سالِ حج اولی قائل شدند، اما در نهایت به روال همیشگی برگشتند و اولویت‌های حج واجب مطابق با سال و ماهِ ثبت نام اعلام می‌شود.

مدت زمان انتظار برای حج‌اولی‌هایی که کهولت سن یا ناتوانی جسمی دارند از آن جهت قابل تامل است که نوع روابط دیپلماتیک دو کشور شرایط عادی ندارد و با آن که وزارت حج عربستان و سازمان حج ایران در دو سال گذشته خارج از حاشیه‌های سیاسی، مذاکرات حج را پیش برده و به سرانجام رساندند، اما از جانب سایر دستگاه‌های عربستان سعودی در این مسیر کم سنگ‌اندازی نشده است.

سازمان حج و زیارت که تا به حال آنالیز آماری از وضعیت زائران در فهرست انتظار حج را نشر عمومی نداده تا شرایط سنی و پیشینه سفر این افراد مشخص شود، اینک تمام ودیعه‌گذاران حج در سال‌های ۸۴، ۸۵ و ۸۶ را فراخوانده تا برای تکمیل اطلاعات به سامانه رزرو حج این سازمان به نشانی https://reserve.haj.ir یا دفاتر خدمات زیارتی مراجعه کنند. انگیزه این کار، تعیین اولویت‌ها، ارتباط‌گیری، برآورد تعداد حاضران برای تشرف، آموزش‌ها و اطلاع‌رسانی به موقع به متقاضیان است.

به گفته رییس سازمان حج و زیارت، بعد از ساماندهی اطلاعات و به روز رسانی آن، اولویت‌های تشرف به حج در سال ۹۸ اعلام خواهد شد.