اهمیت رابطه جنسی در دوران سالمندی

دکتر فرشاد شریفی، اپیدمیولوژیست: خیلی از ما فکر می‌کنیم که سالمندان تمایلی به برقراری روابط زناشویی ندارند یا میل جنسی در آن‌ها کاهش یافته است. البته تا حدودی این تفکر درست است و سالمندان نیز به اینکه تمایلات جنسی شان نسبت به دوران جوانی کاهش یافته است، اقرار دارند، ولی بدان معنا نیست که میل جنسی در آن‌ها کاملا از بین رفته است. میل جنسی در همه انسان‌ها پدیده‌ای طبیعی است و باید به اختلال در آن توجه شود. حتی اگر بیمار سالمند باشد. گرچه ارتباط زن و مرد در دوران سالمندی جنبه جنسی ندارد و بیشتر روابط عاطفی و وابستگی بین آن‌ها مطرح است، ولی داشتن رابطه عاطفی و زناشویی خوب در تحکیم ارتباط بین زن و مرد و داشتن احساس خوب موثر است.

در خانم‌ها قطع فعالیت غدد جنسی، روند سریع تری دارد. درواقع، دوران باروری به پایان می‌رسد و تخمک گذاری و تولید هورمون‌های زنانه به نام‌های استروژن و پروژسترون کاملا قطع می‌شود. یائسگی کامل حدود ۱ تا ۲ سال طول می‌کشد و معمولا در سنین ۴۵ تا ۵۰ سالگی اتفاق می‌افتد. تقریبا همه زنان علائم ناشی از یائسگی را با گرگرفتگی، بی حوصلگی و خشکی واژن تجربه می‌کنند که تا مدتی باعث آزار آن‌ها می‌شود. تعداد بسیار زیادی از آن‌ها هنگام ورود به مرحله یائسگی حداقل یکی دو بار به متخصصان زنان مراجعه می‌کنند. خشکی واژن یکی از مهم‌ترین دلایلی است که باعث از دست رفتن تمایل زن به برقراری رابطه زناشویی می‌شود. هورمون‌های زنانه دیواره واژن را مرطوب نگه می‌دارند و وقتی وجود نداشته باشند، واژن خشک و برقراری رابطه زناشویی دردناک می‌شود. تحریک پذیری هنگام این رابطه هم کمتر خواهد شد. به همین دلیل است که زنان یائسه تمایل چندانی به برقراری روابط زناشویی ندارند.

در مردان کاهش میل جنسی روندی بسیار تدریجی‌تر دارد و تقریبا از حول و حوش ۴۰ سالگی شروع می‌شود و با افزایش سن هم شدت بیشتری پیدا می‌کند، ولی در مردان امکان باروری همچنان وجود دارد. در مردان نیز مشکلی به نام یائسگی مردانه وجود دارد و سطح هورمون تستوسترون خونشان کاهش می‌یابد. قاعدتا این کاهش باید خیلی تدریجی و نامحسوس باشد، ولی در بعضی از مردان کاهش زیاد است و باعث می‌شود نتوانند رابطه زناشویی موفقی داشته باشند.

ضعف سالمندان در بیان مشکلات جنسی

سالمندان ممکن است از صحبت درباره کاهش میل جنسی، احساس شرمساری کنند و درصدد رفع آن برنیایند و حتی به پزشک مراجعه نکنند. در حالی که آن‌ها هم به برقراری رابطه زناشویی نیاز دارند و برای مشکلات پیش آمده می‌توان راه حلی پیدا کرد. آموزش‌هایی وجود دارد که می‌تواند رابطه زناشویی را بهتر کند. رابطه زناشویی در سالمندان نباید قطع شود، زیرا عاملی در حفظ روحیه آنهاست.

چه کار می‌توان کرد؟

• تغذیه سالمندان باید سالم و مناسب باشد.

• خانم‌ها می‌توانند از ژل‌های مخصوص لوبریکانت یا لغزنده کننده و گاهی هم از کرم‌های موضعی هورمونی استفاده کنند. این ژل‌ها به میزان زیادی خشکی واژن را کاهش می‌دهد.

• مردان می‌توانند با آموزش‌های خاصی طول مدت نعوظ را بیشتر کنند.

• هرچه ارتباط زناشویی در مردان بیشتر باشد، احتمال اختلالات نعوظ کمتر می‌شود.

• وقتی سالمندی به پزشک مراجعه می‌کند، حتما باید درباره رابطه زناشویی با همسرش سوال‌هایی پرسیده شود. این نیاز طبیعی را نباید نادیده گرفت.

• گاهی سالمندان مرد خواهان استفاده از دارو‌های تقویت کننده قوای جنسی هستند. استفاده از این دارو‌ها مجاز است، ولی سالمندانی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای مانند قلبی- ریوی هستند، حتما باید محتاط باشند و به هیچ وجه بدون نظر پزشک از چنین دارو‌هایی استفاده نکنند. مردانی که دیابت دارند نیز دچار اختلال نعوظ می‌شوند. بیماری دیابت احتمال آسیب‌های عصبی و عروقی را بالا می‌برد. بازگرداندن قوای جنسی در این افراد نیازمند کنترل دقیق بیماری دیابت است.

رابطه عاطفی از رابطه زناشویی مهم‌تر است

داشتن روابط خوب زناشویی ارتباط بین زوجین را قوی‌تر می‌کند، ولی نبود رابطه زناشویی در سالمندان، در مقایسه با جوانان، کمتر باعث اختلاف می‌شود. عاطفه، احساس نیاز و وابستگی است که دو سالمند را در کنار هم نگه می‌دارد و روابط را مستحکم‌تر می‌کند.

تاثیر منفی چاقی بر رابطه زناشویی

دکتر تیرنگ نیستانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی: کمبود مواد غذایی نقش چندانی در کاهش میل جنسی در جوانان یا سالمندان ندارد. گرچه محققان سلنیوم و روی را موثر دانسته اند، ولی چندان ثابت شده نیست. شاید یکی از مهم‌ترین مشکلات تغذیه‌ای تاثیرگذار در میل جنسی، چاقی باشد. چاقی در مردان با تغییر‌هایی که در سطح هورمون‌های مردانه ایجاد می‌کند، باعث ناتوانی جنسی مثل اختلال در نعوظ و انزال زودرس و... می‌شود. البته ناتوانی جنسی ناشی از چاقی ارتباطی به سن ندارد و افراد جوان و مسن چاق دیر یا زود درگیر این موضوع خواهند شد. وقتی مردان چاق دچار ناتوانی جنسی می‌شوند، نخست اعتماد به نفس خود را از دست می‌دهند و رابطه زناشویی برایشان به یک عامل اضطراب آور تبدیل می‌شود. اضطراب نیز احتمال شکست را در برقراری روابط زناشویی بالا می‌برد.

چاقی در خانم‌ها نیز باعث بروز اختلالاتی در برقراری روابط زناشویی می‌شود. تغییرات فیزیولوژیکی که باعث کاهش میل جنسی می‌شود، از یک سو و مشکلات طبیعی چاقی در زنان از سوی دیگر تاثیر منفی در برقراری رابطه زناشویی می‌گذارد. علاوه بر این، احتمال ابتلا به عفونت‌های واژینال در خانم‌های چاق بیشتر است که برقراری روابط زناشویی را دشوارتر می‌کند.

به همین دلیل خانم‌ها و آقایان باید از همان دوران جوانی نسبت به وزن خود حساس باشند و از چاق شدن جلوگیری کنند. متاسفانه بسیاری از اختلالات ایجادشده در بدن به نوعی با وزن افراد در ارتباط هستند. از همان دوران کودکی باید کودک را به خوردن غذا‌های مفید عادت داد. غذا‌های خوب گردش خون مناسبی در بدن برقرار می‌کند و یادمان باشد برقراری رابطه زناشویی خوب به برقراری جریان گردش خون و سالم بودن سیستم عصبی بستگی دارد. فعالیت بدنی و ورزش در همه سنین و حتی سنین بالا توده ماهیچه‌ای مطلوبی ایجاد می‌کند. توده ماهیچه‌ای و فیزیک خوب نیز نقش مهمی در سرخوشی و شادی انسان‌ها دارد. عوامل عصبی و روانی هم نقش مهمی در برقراری رابطه زناشویی موفق دارند.

 

منبع: سیمرغ