کدام معاونان شیخ‌الوزرا می‌روند؟
قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان در دستگاه‌های اجرایی، سرانجام در ۲۵ شهریورماه نهایی شد. این قانون حضور بازنشستگان را در پست‌های مهمی نظیر استانداری‌ها، شهرداری‌ها، معاونت وزارتخانه‌ها و... ممنوع کرده تا فرصت برای حضور نیرو‌های جوان و ایجاد اشتغال برای این افراد فراهم شود.
اگرچه نفس اجرای این قانون از نگاه همگان پسندیده است، اما نگاهی به وضعیت این پست‌ها نشان می‌دهد که اجرای آن، کار آسانی نخواهد بود. بیش از نیمی از استانداران کشور بازنشسته هستند و برخی شهرداران کلانشهر‌ها نیز مشمول این قانون می‌شوند. با این حال، با اجرای قانون منع به‌کارگیری بازنشستگان، بیشترین تغییرات را باید در معاونان وزرا شاهد باشیم.
این وضعیت در وزارت نفت شرایط پیچیده‌تری دارد. از ۱۰ معاونت وزیر نفت، هشت معاونت مشمول قانون می‌شوند. همچنین برخی مشاوران وزیر نیز از بازنشستگان هستند، بنابراین وزیر نفت باید تا ۲۶ آبان ماه آستین‌ها را بالا زده و تغییرات را در ساختمان‌های خیابان طالقانی آغاز کند.
جوان‌گرایی در نفت، از حرف تا عمل
رکنالدین جوادی، معاون وزیر نفت در امور نظارت بر منابع هیدروکربوری، امیرحسین زمانی نیا، معاون امور بین‌الملل و بازرگانی وزیر نفت، شجاع الدین بازرگانی، معاون امور حقوقی و مجلس وزیر نفت، حبیب الله بیطرف، معاون امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت، علی کاردر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران، رضا نوروززاده، مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی و محمد مهدی رحمتی، معاون وزیر در امور برنامه‌ریزی، معاونت‌های وزارت نفت هستند که باید جای خود را به نیرو‌های جوان بدهند.
همچنین مرضیه شاهدائی، قائم مقام وزیر نفت نیز باید به واسطه بازنشستگی از ساختمان خیابان طالقانی خداحافظی کند.
حجم زیاد معاونت‌های بازنشسته در وزارت نفت در حالی اعلام می‌شود که بیژن زنگنه در یکی دو سال گذشته همواره بر جوان‌گرایی تأکید کرده است و حتی با همین استدلال در ابتدا حاضر به پذیرش وزارت نفت در دولت دوازدهم نبود.
زنگنه در بحبوحه گرفتن چهارمین رای اعتماد از مجلس برای رفتن به وزارت نفت، اعلام کرده بود که اگر می‌خواهیم صنعت نفت طی دهه‌های آینده چابک شده و به سمت جلو حرکت کند باید از جوانان در سطوح مدیریتی استفاده شود.
وی هر چند مهرماه سال گذشته و هم‌زمان با انتخاب علیرضا صادق‌آبادی جوان به‌عنوان مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، این روند را در وزارت نفت ادامه‌دار دانست، اما پس از گذشت یک سال پای هیچ جوان دیگری به مسند معاونی وزیر نفت نرسیده است.
البته در انتخاب صادق آبادی به عنوان معاون وزیر نفت برخی، اما و اگر‌ها مطرح بود و برخی انتخاب وی را نه به واسطه شایسته‌سالاری جوانان بلکه تنها به دلیل رابطه استاد و شاگردی زنگنه با او عنوان کردند. با این حال کارنامه صادق آبادی در پالایش و پخش و به سرانجام رساندن طرح‌های مختلف مانند پالایشگاه ستاره خلیج فارس نشان می‌دهد انتخاب زنگنه، انتخاب درستی بوده است.
دغدغه‌ای به نام جانشین‌پروری
البته باید به این نکته توجه شود که یکی از مهم‌ترین دلایل عدم حضور جوانان در رده‌های مدیریتی عدم جانشین‌پروری در سال‌های گذشته بوده، تا آنجا که زنگنه بر این صحبت صحه می‌گذارد. وزیر نفت در این زمینه گفته یکی از انتقاد‌هایی که به من وارد بود این است که چرا تعدادی جوان برای آینده پرورش ندادم. من این انتقاد را قبول کردم و اکنون از نیرو‌های ۳۵ ساله استفاده می‌کنم تا آموزش ببینند.
البته وزیر نفت سال گذشته اعلام کرده بود شاید جوان‌گرایی در سطح معاونت‌ها نباشد، اما یک اصل است و جزو برنامه‌های دولت محسوب می‌شود. مدیران جوان باید از تجربه مدیران باتجربه استفاده کنند و از مدیران باتجربه خواهش کردم به جوان‌ها کمک کنند.
اما با اجرای این قانون باید منتظر تغییرات گسترده‌ای در وزارت نفت باشیم و از آنجا که تربیت مدیران جوان در سال‌های گذشته مورد غفلت قرار گرفته، پیدا کردن جایگزین مناسب برای هشت معاونت وزارت نفت کار آسانی نخواهد بود و ممکن است حتی روند کار را در وزارتخانه‌ای که بزرگ‌ترین درآمد ارزی کشور را ایجاد می‌کند با دشواری مواجه کند.
قانون بازنشستگی برای همه لازم‌الاجراست
با این حال، علی‌عسگر ظاهری عبدوند، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی عقیده دارد وزیر نفت راهکار‌هایی را برای این شرایط در نظر گرفته است، زیرا زمانی که قانونی تصویب شد برای همگان لازم‌الاجراست و باید به آن احترام گذاریم.
وی با اشاره به اینکه از دست دادن نیرو‌های کاربلد و باتجربه برای هر مجموعه‌ای می‌تواند سنگین باشد، ادامه داد: مطمئنم با استفاده از نیرو‌های جوان که درمجموعه نفت وجود دارد، کار به‌خوبی پیش می‌رود و خللی ایجاد نخواهد شد.
ظاهری عبدوند افزود: این فرصتی برای جوانانی است که دانش کافی دارند تا آینده کشور را به‌خوبی پیش ببرند.
درمجموع، وزیر نفت باید در ۲۰ روز آینده افراد جایگزین این معاونت‌ها را معرفی کند. جوانانی که می‌توانند با استفاده از تجربه بازنشستگان و تکیه بر نیروی جوانی روزگار بهتری را برای صنعتی رقم زنند که بزرگ‌ترین بار گذر از تحریم را بر دوش خواهد داشت.
