گوناگون

گفتگو با نماینده زن مجلس سنای افغانستان

گفتگو با نماینده زن مجلس سنای افغانستان

پارسینه: صدیقه بلخی

حکایت فعالیت های «صدیقه بلخی» در افغانستان، حکایت آن موری است که پس از اینکه صدها بار دانه از دهانش فرو غلتید و به زمین افتاد از پای ننشست و بار دیگر دانه را به دهان گرفت و سرانجام آن را به بالای دیوار رساند. بلخی نیز در راه آگاه سازی و خارج کردن زنان افغانستان از انزوا مرارت ها و سختی های فراوانی را تحمل کرده است. سالهای در به دری و آوارگی در دوران کمونیست ها، سالهای جنگ مجاهدین بر سر قدرت در کابل، سالهای حملات طالبان و اشغال افغانستان، سالهای حملات نیروهای امریکایی برای برقراری امنیت در افغانستان و .... طی این سه دهه جنگ و نا آرامی، صدیقه بلخی چه در خارج و چه در داخل کشور دغدغه ای جز انجام رسالت خود نداشته است.

در حال حاضر بلخی یکی از سناتور های انتصابی مجلس سنای افغانستان(مشرانو جرگه) است و به تازگی معاونت رئیس شورای صلح افغانستان را نیز عهده دار شده است. بر اساس قانون اساسی افغانستان، 25 درصد از اعضاء مجلس این کشور را بایستی زنان تشکیل دهند

این گفتگو را از نظر می گذرانید:

- برای مقدمه و آغاز گفتگو، پیشینه فعالیت های شما در افغانستان چه بوده است و در گذشته قبل از ورود به مجلس سنا به چه فعالیت هایی مشغول بودید؟

از اوان کودکی که در خانواده ای مذهبی و سیاسی چشم به جهان گشودم با مسائل فرهنگی و سیاسی افغانستان گره خوردم. پس از پایان دوران تحصیلات به تدریس در مدارس مشغول شدم. در سال 1360 با حمله کمونیست ها به خاک افغانستان و کشته شدن تنها برادرم، به مشهد مهاجرت کردیم. با ورود به مشهد«انجمن ارشاد اسلامی زنان» راراه انداختیم و در کنار آن مدرسه «امام جعفر صادق(ع)» را برای زنان افغان بنا کردیم و تعلیم و تربیت زنان افغان مهاجر در این شهر را مشغول شدیم.

از سال 1367 به این سو انجمن تشکیل شده، فعالیت های خود را افزایش داد و به برپایی کنفرانس ها و سمینارهایی با موضاعاتی پیرامون افغانستان و مسائل دینی پرداخت. این فعالیت ها در کشور خارجی(ایران)، به منظور آماده سازی زنان و دختران افغان برای حضور مجدد در افغانستان انجام گرفت تا در دوران آوارگی از وطن، ازمسائل سیاسی و اجتماعی این کشور آگاهی داشته باشند و با تاریخ و فرهنگ خود بیگانه نشوند. در سال 1371 در اوج در گیریهای میان مجاهدین در کابل، به این کشور خود باز گشتم اما نا آرامی های فراوان در این شهر مجالی برایتازه کردن نفس نداد و به مزار شریف رهسپار شدم.

در مزار شریف نیز از کار بازنماندم و به یاری همراهان، فعالیت های فرهنگی خود را در این شهر از سر گرفتیم. در این سال برای اولین بار سمیناری با موضوع زن و حضرت زهرا برپا کردیم که در تاریخ افغانستان بی بدیل بود. در سال 1374 با گسترده شدن درگیری ها در نقاط مختلف افغانستان و افزایش نا امنی، از راه ازبکستان دوباره به ایران بازگشتیم.

در سال 1374 مجددا به هرات بازگشتم اما اندک زمانی از اقامتو فعالیت ما در این شهر نگذشت که خبر رسید طالبان در حال نزدیک شدن به هرات هستند. بر خلاف دفعات قبلی، این بار مصمم شدم در افغانستان بمانم، به همین دلیل با آخرین هواپیما از هرات به کابل پرواز کردم و به رغم تهدیدات در افغانستان باقی ماندم.

در کابل مرکز مطالعات «شهید بلخی» را راه اندازی کردم و فعالیت های فرهنگی خود را از سر گرفتم. در این دوران به رغم تلاشهای زنان در کابل، مجاهدین از حضور زنان در اداره کشور استقبالی نکردند. این بی توجهی ها و عدم راهیابی زنان در این دوره به قدرت نتیجه اختلافات موجود در افغانستان بود که زنان را از حضور در قدرت باز داشت.

در سال 1376 در مشهد، تمامی فعالیت های خود در این یک دهه را متمرکز کردم ونام «مرکز فعالیت های سیاسی فرهنگی ارشاد اسلامی زنان افغانستان» را بر روی آن قرار دادم. این فعالیت ها در 12 شاخه از سر گرفته شدند و ادامه پیدا کردند.

فعالیت های اخیر شما در این سالها چه بوده است؟

در سال 1380 از سوی دولت وقت افغانستان برای شرکت در اجلاس زنان فعال جهان انتخاب شدم و به بروکسل سفر کردم. در اولین لوئی جرگه افغانستان شرکت کردم و به حکم آقای کرزای به سمت رئیس تعلیم و تربیت اطفال یتیم افغانستان منصوب شدم.در این سالها به همراه شش زن دیگر در شورای تطبیق قانون اساسی شرکت داشتمو پس ازتصویب قانون اساسی در لوئی جرگه افغانستان در سال 1383 مجددا با حکم آقای کرزای به وزارت شهدا و معلولین افغانستان انتخاب شدم. در دوره های پانزدهم و شانزدهم سناتور انتصابی از سوی کرزای در شورای ملی افغانستان بودم و در حال حاضر نیز معاونت شورای صلح افغانستان را بر عهده دارم.

-با توجه به این توضیحات و شناخت تقریبا کامل شما از زنان افغان در طی این سالها، به نظر شما خواسته زنان افغانی در جامعه موزاییکی افغانستان که هنوز روابط سنتی نقش مهمی در سیاست گذاری ها دارد، چیست و زنان در پی چه آرمان هایی هستند؟

شکی نسیت که با ورود انسانها به زندگی اجتماعی، خواسته های آنها نیز افزایش می یابد. با توجه به اوضاع نابسامان افغانستان در این سی سال و وقوع جنگ های مختلف در این کشور، اهم خواسته های زنان افغان در برهه کنونی تساوی حقوق، عدالت اجتماعی، احترام به جایگاه زن برای اشتغال در جامعه، از بین رفتن خشونت نسبت به زنان، توجه حکومت در ریشه کن کردن اعمال خشونت به زنان و از بین رفتن موانع بر سر این راه است. این موانع بایستی از سر راه زنان برداشته شود تا زنان بتوانند بر حسب لیاقت و شایستگی های خود در جامعه به فعالیت و امرار معاش بپردازند.

- چه موانع و مشکلاتی بر سر راه مسائل زنان در افغانستان وجود دارد که این موضوع به یک مطالبه عمومی در جامعه افغانستان تبدیل شود، زیرا به نظر می رسد که که هنوز در افغانستان این دغدغه وجود ندارد؟

در ابتدا بایستی به خشونت موجود در جامعه و ابعاد متفاوت آن اشاره کرد که در طی سالیان حضور طالبان در این کشور بسیار ریشه دوانده است. از سوی دیگر با کمال تاسف خشونت نسبت به زنان در سطح جهان نیز وجود دارد و صرفا به چند کشور محدود نمی شود.

با توجه به این برداشت عمومی در میان مردان که زنان از نظر جسمانی توانایی چندانی ندارند، این باور عمومی در جهان شکل گرفته که زنان استعداد کافی برای شرکت در فعالیت های اجتماعی را ندارند. اگر چه این زنان از نظر توانایی های جسمی به مانند مردان نیستند، اما دیگر توانایی های زنان از قبیل نوشتن و سخنوری و... بر مشکل جسمانی آنها غلبه می کند. اما در افغانستان با توجه به تجربه جنگ سی ساله در این کشور، زنان بیش از حد به حاشیه رانده شده اند و در حال حاضر اگر چه شرایط برای حضور زنان درافغانستان برای ورود به عرصه اجتماع مهیا شده است اما حضور زنان در فعالیت های جامعه هنوز کامل نشده است.

- شما اشاره کردید به اینکه زمینه فعالیت زنان در افغانستان مهیا شده است، آیا این شرایط کلیه مناطق افغانستان را در بر می گیرد و یا صرفا در پایتخت محدود است؟

حضور زنان در عرصه های اجتماعی با حرکت از کابل به دیگر مناطق کم رنگ می شود و به عبارتی با حرکت از مرکز به پیرامون این امر کاملا مشهود است. برای مثال در ولایات افغانستان زنان در جایگاه معاون والی حضور ندارند در حالی که در کابل زنان در مناصبی چون معاونین وزرا نیز قرار گرفته اند. این در حالی است که تنها در یکی از ولایات(بامیان) والی زن حضور دارد. ولی در کل هنوز زنان نتوانسته اند جایگاه خود را در جامعه افغانستان بدست آورند.

-در خصوص پوشش زنان افغانستان، به نظر شما آیا برقع ها را طالبان به افغانستان آوردند یا برقعها موجبات ورود طالبان را به این کشور فراهم کردند؟

برقع ها پوشش اصلی زنان افغانستان نیستند. برقع ها یک پوشش وارداتی هستند که از هندوستان به این کشور آمده اند. با توجه به اینکه جامعه افغانستان از قومیت های متفاوتی تشکیل شده است هر یک از این اقوام پوشش خاص خود را دارند. برای مثال پوشش ترکمن ها، پوشش ازبک ها، پوشش پشتون ها و...

برقع ها پوشش اصیل افغانها نبوده و نیستند. زنان افغانستان در طی تاریخ بیشتر با پوشش های قومی خود در انظار عمومی ظاهر می شدند.

اما با گذشت زمان و رواج پوشش های غربی، زنان افغان نیز به این گونه پوشش ها روی می آورند که موجبات خشم خانواده های سنتی، مذهبی و متعصب افغان را بر انگیخت و آنها تلاش کردند تا زنان خود را وادار به پوشیدن برقع کنند. این پوشش مربوط به طالبان نیز نمی شود و با رفتن آنها نیز از بین نخواهد رفت.برقع ها در سالهای آینده نیز در افغانستان باقی خواهند ماند زیرا که افغانها سنتها و پوشش های اصیل خود را در طی این سالیان از دست داده اند.

در حال حاضر زنان با پوشش های متفاوتی در جامعه افغانستان حضور دارند و این پوشش ها از چادر تا لباس های هندی را در بر می گیرد. هنوز در افغانستان پوشش ثابت و رسمی ایجاد نشده است و به تازگی زنان فعال افغان تصمیم گرفته اند که پوشش ملی را برای خود ایجاد کنند.

-آیا مقدمات ایجاد چنین پوششی انجام شده است؟

در حال حاضر مدلهای متفاوتی طراحی و پیشنهاد شده اند و توافقاتی بر روی برخی از آنها ایجاد شده است و در سالهای آینده از آن را رونمایی خواهیم کرد. با این اقدام پوشش ملی برای زنان افغان ایجاد خواهیم کرد.

به نظر شما اگرهم اکنون طالبان از افغانستان خارج شوند، وضعیت زنان در افغانستان چگونه خواهد بود؟

در حال حاضر با خروج طالبان از این کشور یا خروج نیروهای امریکایی افغانستان قادر نیست به اداره کشور بپردازد. زیرا بهترین شخصیت ها و دانشمندان این کشور در طول این جنگ بلند مدت از بین رفتند و آنهایی که جان سالم بدر بردند از این کشور مهاجرت کردند. با توجه به اینکه افغانستان از نظر ویژگی جغرافیایی و منابع طبیعی بسیار غنی است، اما افغانها چه در حال حاضر و چه در سالهای آتی به تنهایی قادر به اداره این کشور نیستند. افغانستان در این سالها می تواند با کمک نیروهای خارجی به اداره کشور بپردازد و پس از گذشت مدت زمانی به یک کشور مستقل تبدیل شود.

در خصوص خروج طالبان از افغانستان و شرایط زنان پس از آن نیز بایستی عنوان کنم که در حال حاضر با توجه به حضور نیروهای طالبان در کشور وضعیت زنان در کشور بسیار خوب است. در حال حاضر 3 زن وزیر در سطح کشور حضور دارند و نزدیک به 9زن در شورای ملی حضور دارند که نشان از تغییر اوضاع زنان در جامعه دارد. در آینده نیز اگر همچنان طالبان در کشور حضور داشته باشند، زنان دیگر به مانند گذشته به حاشیه رانده نشده و خانه نشین نخواهند شد، بلکه فعالیت آنها افزایش نیز خواهد یافت.

- شما به عنوان یک زن فعال در اجتماع چه تجربیاتی از زنان همسایگان کشور خود اعم از ایران، پاکستان و هندوستان گرفتید؟

در سالهای جنگ در افغانستان، بسیاری از زنان و مردان افغانستان به کشورهای اطراف مهاجرت کردند و این مهاجرت باعث شد که به هنگام بازگشت به کشور تلاش کنند رسومی را که از کشورهای دیگر اکتساب کرده بودند به درون کشور خود بیاورند. در حال حاضر آنچه که من مشاهده می کنم این است که زنان افغان بسیار به امور فرهنگی علاقه مند شده اند و این رشد و گسترش به گونه ای بوده است که منجر به تشکیل وزارت زنان در افغانستان شده است. به نظر من دستاوردهای زنان افغانستان طی این سالها بیشتر به روحیه و تلاشهای خود آنها مربوط می شود که با اقدامات خود توانسته اند راه را برای حضور فعال تر در اجتماع فراهم کنند تا کمک های دیگران.

- اگر امریکایی ها به افغانستان حمله نمی کردند، آیا شما در این جایگاه حضور داشتید؟
بگذراید با استناد به تاریخ به شما پاسخ بدهم. پیشینه زنان در اداره کشور به این روزها محدود نمی شود. پیش ازاینکه روسها و امریکایی ها ویا حتی جامعه جهانی در امور افغانستان دخالتکنند، زنان افغان در دوران شاه امان الله خان(حکومت در سالهای 1960-1919) وارد عرصه های سیاسی شده بودند.

در دوران حکومت امان الله خان حتی زنان در مناصب وزارت بودند و زنان با آرامش خاطر جایگاه خود در امور جامعه پیدا کرده بودند. هرگز این گونه نیست که در حال حاضر با حضور نیروهای خارجی در افغانستان، زنان توانسته اند به قدرت برسند و بر کرسی های اجتماعی و سیاسی تکیه زنند. حضور زن درعرصه قدرت پیشینه تاریخی دارد و در آینده نیز ادامه خواهد یافت. این سنگر از سوی ما حفظ خواهد شد و به کسی اجازه از بین بردن آن را نخواهیم داد.

- با توجه به اینکه در حال حاضر برای زنان در افغانستان سهمیه برای حضور در قدرت تعریف شده است، آیا این روند در میان مدت و بلند مدت به زیان زنان افغانستان نخواهد بود؟

با توجه به شناختی که من از روحیات زنان افغان دارم، آنها تلاش خواهند کرد که میزان سهمیه خود در کرسی های قدرت را افزایش دهند و این به گونه ای باشد که سهمیه برابری به مانند مردان داشته باشند.امروز از 70 کرسی شورای صلح در افغانستان، 9 کرسی متعلق به زنان است و این درحالی است که زنان از این وضعیت راضی نیستند و خواهان مشارکت بیشتر در کشور هستند. ما به هیچ وجه نگران آینده نیستیم بلکه اگر در آینده نزدیک نیز قانون اساسی افغانستان مورد بازبینی قرار گیرد، مطمئنا زنان تلاش خواهند کرد که سهم خودرا در قدرت افزایش دهند.

- در دوره حضور کمونیست ها در افغانستان یک سری اقدامات برای تساوی حقوق زنان و مردان در افغانستان انجام شد که برخی از تندورهای مذهبی را علیه این اقدامات برانگیخت. آیا در حال حاضر نگران از تکرار این تجربه نیستید؟

تجربه حضور زنان در قدرت در دوران کمونیست ها، کاملا متفاوت با دوران فعلی است. در دوران کمونیست ها زنان ابزار دست کمونیست ها بودند و از نظر پوشش نیز زنان بشدت بی حجاب بودند، در حالی که جامعه افغانستان جامعه ای مسلمان و مذهبی بود. بد حجابی زنان در این دوره باعث شد که زنان و مردان افغان نسبت به پوشش این زنان از خود واکنش نشان دهند اما در یک دهه اخیر زنان محجبه وارد صحنه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی افغانستان شده اند و در این شرایط مردان نتوانسته اند کوچکترین انتقادی به این حضور زنان داشته باشند. زنان افغانستان در این دوران عمل خطایی انجام نداده اند که بهانه ای به دست مردان افغانستان دهند تا مورد خشم و غضب مردان مذهبی قرار گیرند.

- در حال حاضر، آیا با مرگ بن لادن در افغانستان معادلات در افغانستان تغییر یافته اند؟

البته باید توجه داشت که بن لادن افغانی نبود و از عرب افغانهایی بود که در دوران حضور کمونیست ها وارد افغانستان شد. من بارها اعلام کرده ام که مردم افغانستان هرگز بدنبال این نبوده اند که خشم خود را با انجام عملیات های تروریستی در سطح جهان فرو بنشانند. مردم افغانستان اگر خشونتی هم داشته اند بیشتر ریشه قومی قبیله ای داشته است و هرگز تروریستی نبوده است. بن لادن رهبر تروریست ها و القاعده بود در حالی که طالبان افغانستان تروریست نبودند و به فکر انجام عملیات های تروریستی نبودند. در حال حاضر برخی از طالبان افغانی آمادگی خود برای پیوستن به حکومت و همکاری با دولت افغانستان را اعلام کرده اند. از سوی دیگر هم اکنون برخی از همین طالبان در ادارات مشغول به کار می باشند و عملکرد منفی نیز نداشته اند.

به نظر من با توجه به دخالت برخی از کشورها(پاکستان) در امور داخلی افغانستان، روند تضعیف و ریشه کن شدن القاعده در افغانستان طولانی مدت خواهد بود. من مطمئن هستم که اگر این دخالت ها در کشور از بین برود، دسته بندی طالبان و غیر طالبان در افغانستان نیز از میان خواهد رفت. البته با کمال تاسف دست های بیرونی در کشور اجازه نمی دهند که این روند متوقف شود.

- شما به عنوان یکی از اعضاء شورای صلح در افغانستان چه برنامه هایی برای رسیدن به ثبات در افغانستان در پیش دارید؟

برنامه من به عنوان مشاور شورای عالی صلح در ابتدا، دعوت از مردم برای آشنایی و انسگرفتن بیشتربا کلام خداوند است. ما در قرآن آیات بسیاری در خصوص اخوت، صلح و برابری داریم که با رجوع به آنها می توانیم بسیاری از مشکلات خود را حل کنیم. در واقع با چنگ زن به رسیمان الهی و حرکت در مسیر مشخص شده از سوی قرآن ما می توانیمبر بسیاری از مشکلات خود غلبه کنیم. یکی از اقدامات ما برای این آشنایی بیشتر قرار ددن لوح های بزرگ از برخی آیات قرآن در انظار عمومی است.

موضوع دوم اینکه مردم را تشویق کنیم به هنگام رویارویی با مشکلات صبر و شکیبایی داشته باشند و از اعمال خشونت اجتناب کنند. یک ملت مسلمان، تا به خداوند، کلام خدا و پیامبر خدا مراجعه نکنند آرامش نخواهند یافت. این تلاش بیشتر برای کسانی انجام می شود که آگاهی چندانی ندارند و با آموزش تعلیمات به راحتی می توانیم آنها با خود همراه کنیم.

از سوی دیگر برگزاری سمینارها و همایش هایی با این موضوع، رسانه ای کردن آن، تبلیغات در آموزش و پرورش و دانشگاهها، نوشتن مقالات، داستان و شعر پیرامون این موضوعو...از دیگر اهداف ما است تا از این طریق بتوانی صلح و آرامش را بر افغانستان حاکم کنیم. با توجه به تجربه سی سال جنگ مردم در افغانستان، در حال حاضر مردم افغانستان تشنه صلح و آرامش هستند. ما امیدواریم که با پویا کردن این جنبش ملی هرچه زودتر صلح و آرامش را در این کشور مستقر کنیم.

منبع: همشهری ماه

ارسال نظر

  • rrcuuyah

    20

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار