خروج اردن از مدار عربستان با چرخش به محور ترکیه- قطر

به گزارش خبرنگار « پارسینه »، عبد الله دوم شاه اردن روز یکشنبه اعلام کرد که کشورش بخش هایی از توافقنامه صلح خود با اسرائیل را تجدید نمی کند. او در بیانیه ای اعلام کرد قصد دارد از دو ضمیمه توافق نامه صلح سال ۱۹۹۴ که به اسرائیل اجازه بهره‌برداری این دو منطقه را می دهد خارج شود. این دو منطقه بیست و پنج سال است که در اختیار اسرائیل قرار دارند.

قرارداد بهره برداری اسرائیل از این دو منطقه در سال آینده به پایان می رسد و ضرب الاجل تمدید آن پنج شنبه است. زمین های این دو منطقه در اوایل قرن گذشته به اجاره کشاورزان یهودی درآمده بود اما سپس و پس از آنکه پادشاهی اردن استقلال خود را در سال ۱۹۶۴ کسب کرد به بخشی از خاک اردن بدل شدند.

به موجب توافق صلح دو طرف اراضی مذکور به مدت ۲۵ سال به اسرائیل اجاره داده شده و این قرارداد ۲۶ اکتبر سال ۲۰۱۹ به پایان می‌رسد. به موجب پیوست‌های توافق صلح، باید یک سال قبل از پایان مهلت اجاره اراضی، تصمیم مخالفت با تمدید اجاره اطلاع داده شود.

این تصمیم پادشاه اردن دو روز پس از آن اتخاذ شد که منابع آگاه به «دبکافایل»، رسانه نزدیک به ارتش اسرائیل، فاش ساختند که اقدام مذکور بخشی از سیاست چرخش ادن به مدار ترکیه، سوریه و قطر است.

در روزهای اخیر، عمر الرزاز، نخست وزیر اردن، گفتگوی فشرده ای با وزیران ترکیه ای داشته است تا آنها را متقاعد کند صادرات کالاهای خود را به جای بندر حیفای اسرائیل، از طریق سوریه و اردن پی بگیرند. به منظور دستیابی به این هدف، آنها اوایل ماه جاری میلادی گذرگاه مرزی خود با سوریه را بازگشایی کردند، هرچند مخالفت شدید آمریکا و اسرائیل را به همراه داشت.

پادشاه اردن در فرآیند بازسازی روابط با سوریه قرار دارد و به دنبال دیدار یک هیئت بلندپایه سوریه به سرپرستی وزیر خارجه، ولید المعلم، از امان، پایتخت اردن، است.

قطر هم نقشی دوگانه را بازی می کند: از یک سو هزینه تامین سوخته برای ساکنان باریکه غزه را به اسرائیل می دهد تا تنش ها میان حماس و اسرائیل را کاهش دهد، و از سوی دیگر تلاش می کند تا پادشاه اردن را به کنار گذاشتن روابط نزدیکش با عربستان سعودی ترغیب کند. ملک عبدالله امیدوار است ریاض که در ضعیف ترین وضعیت خود به خاطر مرگ جمال خاشقجی قرار دارد، متوجه این بی وفایی نشود.

با کنار کشیدن از دو توافق صلح با اسرائیل، پادشاهی اردن می تواند در کنار سه متحد جدید قرار بگیرد که دو تای آنها دشمن اسرائیلند. او امیدوار است این چرخش تازه به غلبه بر بحران اقتصادی و تنش های اجتماعی ناشی از آن کمک کند. فعالان اخوان المسلمین در اردن که از سوی حماس هدایت می شوند، با بهره برداری از این مشکلات خواهان لغو توافق صلح اردن با اسرائیل و بستن سفارت این رژیم در امان هستند.