آینده تاریک افزایش بی منطق مناطق آزاد و ویژه اقتصادی

تحریریه پارسینه | روز یکشنبه نمایندگان مجلس لایحه‌ای را از تصویب گذراندند که حاصل آن ایجاد هشت منطقه آزاد تجاری - صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی است. بر اساس این تصمیم نمایندگان ۸ منطقه جدید در استان‌های مختلف توسط دولت ایجاد خواهد شد. در دفاع از این لایحه آمده که افزایش مناطق ویژه اقتصادی در راستای تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مبنی بر توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور و به منظور انتقال فناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تامین نیاز‌های ضروری و منابع مالی از خارج با رعایت مفاد قانون برنامه ششم توسعه است.

تمامی این اتفاقات در حالی رخ می‌دهد که معلوم نیست خروجی برنامه‌های توسعه گذشته (طی ۵ دوره قبل) چه بوده و میزان اثر گذاری آن با چه معیار و مقیاسی سنجیده و نمره گذاری شده است؟ از سوی دیگر سال نخست از برنامه ششم توسعه سپری شده و امسالم که اقتصاد کشور تحت تأثیر عناصر مفسد اقتصادی و جنگ تحریم‌های ظالمانه، در حال فروپاشی است معلوم نیست نمایندگان مردم و دولت دقیقاً با کدام تدبیری نسبت به عملی کردن فرآیند توسعه مناطق ویژه اقتصادی گام برداشته اند در حالیکه اشکالات فراوانی به نحوه عملکرد و تأثیر گذاری مناطق آزاد وارد و هیچگونه پاسخ شفافی هم در این رابطه وجود ندارد!

در حالیکه این روز‌ها خبر‌های متعددی از ضربه‌های مهلک فساد اقتصادی و رانت بر پیکره اقتصاد به گوش می‌رسد، دقیقاً یکی از بستر‌های بروز تخلفات گسترده اقتصادی همچون ایجاد منطقه آزاد و ویژه اقتصادی با چراغ سبز مجلس قرار است در دستور کار دولت قرار گیرد.

عدم اطلاع رسانی شفاف و قابل اعتماد در طی ادوار گذشته از وضعیت عملکرد مناطق ویژه و آزاد تجاری و اقتصادی باعث شده، روحیه مطالبه گر افکار عمومی هم از این محل دچار ضعف شدید شود و همین یک دلیل کافی است تا عناصر فاسد و افرادی که دستشان به بیت المال و دلالی در این بستر پر نعمت باز است، بتوانند به ثروت‌های کلانی دست پیدا کنند بدون آنکه کسی مزاحم فعالیت آنان شود!

بطور نمونه شاخص‌های توسعه در مناطق آزاد قبلی نه تنها بهبود نیافته بلکه با نگاه به عملکرد یک دهه شاخص‌های رفاهی، اقتصادی و بهداشتی در مناطق آزاد و استانی نمی‌توان با تکیه بر دلیل مستندی افزایش و توسعه این مناطق را از این منظر متصور شد.

افزایش فله‌ای منطقه آزاد تجاری - صنعتی و ایجاد مناطق ویژه اقتصادی جز افزایش نرخ بهای زمین، ایجاد شکاف طبقاتی در میان مردم و مخصوصاً مردمی که در مناطق محروم مجاور زندگی می‌کنند، افزایش ناخواسته قاچاق کالا و ارز، واردات بی رویه کالا‌های لوکس، عدم رونق تولید وحتی منجر شدن به تعطیلی کارخانجات و واحد‌های تولیدی بومی، عدم زیر ساخت مناسب جهت تولید و جذب سرمایه، عدم کارشناسی دقیق و علمی در مکان‌یابی جهت ایجاد مناطق آزاد و عدم وجود پلن و طرح توسعه مناطق آزاد، دست آورد دیگری نخواهد داشت و قطعاً به توسعه فقر و فساد بحرانی کردن وضعیت اقتصاد دامن خواهد زد.