آیا ترامپ رفتنی است؟

نظام سیاسی آمریکا از ماناترین نظام‌های سیاسی جهان معاصر است. علت آن هم وجود سیستم و نهادمندی است. همین خود مانع اتفاقاتی از قبیل: کودتا و انقلاب می‌شود که در کشور‌های فاقد سیستم به ویژه در شرق روی می‌دهد. از زمامداری جورج واشنگتن اولین رئیس جمهور آمریکا که ۲۲۱ سال پیش به قدرت رسید تا به امروز هیچ رئیس جمهوری در آمریکا از مقام خود عزل نشده است، اما در این دو قرن و اندی تلاش‌ها و اقداماتی برای عزل سه تن از ۴۵ رئیس جمهور آمریکا انجام شده که در دو مورد به شکست منجر شد و در سومی ناتمام ماند و به استعفا انجامید.

آندرو جانسون اولین رئیس جمهوری (۱۸۷۵ ـ. ۱۸۰۸) است که برای عزلش اقدام شد. وی یک دمکرات بود که با کنگره تحت کنترل جمهوری‌خواهان اختلاف پیدا کرد. کنگره او را به علت برکناری وزیر جنگ به دنبال جنگ داخلی به قانون‌شکنی متهم کرد. مجلس نمایندگان از او سلب اعتماد کرد؛ اما در مجلس سنا تنها با اختلاف یک رای توانست به کار خود ادامه دهد و عزل نشد.

ریچارد نیکسون ۳۷ امین رئیس جمهور از حزب جمهوری دومین نفری است که پرونده واترگیت تلاش‌ها برای عزلش را کلید زد؛ اما در نهایت در سال ۱۹۷۴ و سه سال قبل از پایان دور دوم ریاست جمهوری‌اش مجبور به استعفا شد. وی به دست داشتن در جاسوسی عناصر حزب جمهوری‌خواه از دفتر اصلی حزب دمکرات در واشنگتن متهم شد. واترگیت معروف‌ترین رسوایی سیاسی در تاریخ آمریکاست.

سومین رئیس جمهور آمریکا نیز که هدف عزل قرار گرفت، بیل کلینتون ازحزب دمکرات است که در پرونده رسوایی جنسی متهم به سوگند دروغ و قانون‌گریزی شد. مجلس نمایندگان در دسامبر ۱۹۹۸ حکم به عزلش داد، ولی در نهایت مجلس سنا او را در فوریه ۱۹۹۹ تبرئه کرد.

هر چند به طرق قانونی تا به حال هیچ رئیس جمهوری در آمریکا عزل نشده است، اما به شیوه غیر قانونی "ترور" ۴ رئیس جمهور (جاف اف کندی، آبراهام لینکلن، جیمز گارفیلد، ویلیام مک‌کینلی) حذف فیزیکی و از قدرت برکنار شده‌اند و تلاش‌ها برای ترور چند رئیس جمهوری دیگر از جمله فرانکلین روزولت نافرجام ماند.

اکنون دونالد ترامپ چهارمین رئیس جمهوری در تاریخ آمریکا است که خطر عزل او را تهدید می‌کند. خود او نیز این خطر را کاملا احساس می‌کند و امروز پنجشنبه در مصاحبه‌ای تلویزیونی گفته است: «به شما می‌گویم اگر عزل شوم، بازار‌ها فرو می‌پاشد و همه خیلی فقیر خواهند شد.»

دو روز سیاه و سخت در عمر بیش از ۵۲ سال ترامپ وجود دارد. روز نخست سه‌شنبه گذشته است که در حیات سیاسی ترامپ بسیار تعیین کننده است. وی در این روز دو ضربه سیاسی و قانونی دریافت کرد. اولین ضربه را مایکل کوهن وکیل سابق ترامپ وارد کرد؛ وقتی تن به معامله‌ای قضایی داد و در برابر قاضی فدرال دادگاه مانهاتن اتهامات وارده را پذیرفت. از جمله این اتهامات تاثیرگذاری بر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا از طریق پرداخت حق السکوت به دو زنی است که با دونالد ترامپ ارتباط داشته‌اند. این دو زن در قبال دریافت مبالغی از ارائه هر گونه اطلاعاتی علیه ترامپ که می‌توانست در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا به زیان او تمام شود، خودداری کردند.

ترامپ ضربه دوم را پس از محکوم شدن پل مانافورت مدیر ستاد انتخاباتی‌اش به فرار مالیاتی و کلاهبرداری دریافت کرد. یقینا این دو ضربه بسیار به کار روبرت مولر بازرس ویژه تحقیقات درباره مداخله روسیه در انتخابات آمریکا و ارتباط تیم دونالد ترامپ با مسکو خواهد آمد؛ به ویژه که لانی دیفیس وکیل مدافع کوهن صریحا به این مساله اشاره کرده و گفته است که موکلش اطلاعاتی در اختیار دارد که برای مولر مفید است و می‌تواند به کشف دخالت روسیه در انتخابات آمریکا کمک کند.

دومین روز دشوار ترامپ و به عبارتی سخت‌ترین روز عمرش هنگامه عزل است؛ اگر اتفاق بیافتد. بعید است پرونده او قبل از انتخابات میان‌دوره‌ای نوامبر در کنگره مطرح شود. نتایج انتخابات کنگره حکم مرگ و زندگی را برای ترامپ دارد. اگر جمهوری‌خواهان از اکثریت بیافتند، احتمال طرح عزل ترامپ پس از اتمام کار مولر و رفتن پرونده به کنگره یا اگر خود کنگره راسا اقدام کند، قوت خواهد گرفت.

طبق قانون، عزل روسای جمهوری آمریکا دو فاز دارد. ابتدا مجلس نمایندگان رسیدگی می‌کند و اگر اکثریت رئیس جمهور را متهم کند، مجلس سنا کار محاکمه رئیس جمهور را آغاز می‌کند و محکومیت وی به رای موافق دو سوم سنا نیاز دارد که اگر رای دهند، وی خود به خود عزل خواهد شد و اگر اکثریت دو سوم حاصل نشود، وی تبرئه می‌گردد.

حال باید منتظر نتایج انتخابات "سرنوشت‌ساز" نوامبر ماند و دید بعد از آن چه خواهد شد. فعلا زود است که به ضرس قاطع از رفتن او سخن گفت. آینده سیاسی ترامپ به نتایج انتخابات کنگره گره خورده است. یقینا اگر عزل ترامپ کلید بخورد و به سرانجام برسد، بسیاری از معادلات و محاسبات منطقه‌ای و لو به صورت موقت دگرگون خواهد شد.