آیا مصدق عامل آمریکا بود؟

«مدتی است که بحث مذاکره با آمریکا باز هم در محافل سیاسی و رسانه‌ای داغ شده است و از آنجا که ترامپ در اقدامی عجیب و خلاف قوانین بین‌الملل از برجام خارج شد و تحریم‌های جدیدی علیه ایران وضع کرده است، بسیاری معتقدند که شرایط برای مذاکره با آمریکا مناسب نیست و دیوار بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا بیش از پیش بالا رفته است، اما ریشه این بی‌اعتمادی به کجا و کی بازمی‌گردد، موضوعی است که خیلی‌ها برای بررسی آن سراغ ۲۸ مرداد می‌روند. روزی که با همراهی دولت وقت آمریکا علیه دولت قانونی دکتر مصدق کودتا و در نهایت منجر به سقوط دولت وی شد.

در این رابطه پیروز مجتهد‌زاده، مدیر‌عامل بنیاد پژوهشی یوروسیک و مشاور پژوهشی دانشگاه سازمان ملل متحد، معتقد است که طرفداران مصدق باعث نگرش منفی ایرانیان به آمریکا هستند. وی در گفتگویی که چندی قبل با ماهنامه ۴۲ انجام داده بود، در این رابطه گفت: در نظام حکومتی انقلابی استنباطی بسیار منفی درباره روابط ایران و امریکا وجود داشت که اعضای جبهه ملی و طرفداران مصدق در ایجاد این استنباط نقش موثری داشتند. طبیعتا وقتی روابط خارجی نظام را همان گروه به دست گرفتند در راستای همین استنباط‌ها روابط دو کشور دچار لطمات زیادی شد؛ به نحوی که پس از اشغال لانه جاسوسی ایالات متحده آمریکا یک بدبینی و دشمنی ابدی بین دو کشور ایجاد شد. ایالات متحده آمریکا در رابطه با ملت ایران پس از عبور از یک نقطه خاص خود را با انقلاب مردم ایران موافق ساخت و تصمیم گرفت از حمایت شاه دست بردار و در این زمینه دست به اقداماتی هم زد، اما گروهی که سیاست خارجی ایران را به دست گرفته بودند به دلیل بدبینی‌های افراطی خود شروع به تصفیه نیرو‌های خوب و مجرب کردند و در نتیجه صدمات بسیاری را به سیاست خارجی ایران زدند.

مصدق خودش عامل آمریکا بود

وی در ادامه افزوده است: افسانه‌پردازی‌های اغراق‌آمیز مصدقی‌ها و توده‌ای‌ها از روابط ایران و آمریکا در زمان نظام شاهنشاهی موجبات این بی‌اعتمادی را فراهم آورده. البته من هم به آن روابط اشکال دارم، اما آن گونه که امثال مصدق بیان می‌کردند، نبود.

مجتهدزاده با بیان این که مصدق خودش عامل آمریکا بود، گفت: آن وقت از طرف آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها به عنوان قهرمان ملی قلمداد شد و در مقام قهرمان ملی منافع ایران را پایمال کرد. در نتیجه باعث ایجاد چنین بدبینی عجیبی در روابط ایران و غرب شد؛ به نحوی که حتی اگر یک کلاغ هم از روی درخت می‌پرید، می‌گفتند دست انگلیس‌ها در کار است؛ در حالی که آقای مصدق در عمل همه نفت ایران را تحویل انگلیس‌ها داده بود و در نهایت هم تمام تقصیر‌ها را انداخت گردن آمریکا و انگلیس. البته نه این که طرف مقابل بی‌تقصیر باشد، اما برای ملت ایران میراثی از کینه و انتقام‌جویی نسبت به غرب به جا گذاشت. منظور من این نیست که نظام شاهنشاهی یا انگلیس‌ها یا آمریکایی‌ها تقصیر نداشتند، اما تقصیر عمده از جانب این افراد بود که به دلیل دعوای شخصی و قبیله‌ای قاجار - پهلوی پدر ملت را درآوردند.»