عجیبترین و ترسناکترین اختلالات خواب را بشناسید
پارسینه: خواب قرار است بخش استراحت ما در طول شبانه روز باشد، زمانی که به بدن و ذهن خود اجازه استراحت میدهیم تا خود را بازسازی کنند و انرژی ما را افزایش داده و ما را برای فعالیتهای روز بعد آماده سازند. به هر حال برای برخی افراد مبتلا به اختلالات خواب کمیاب و عجیب در زمان خواب اتفاقاتی میافتد، اتفاقاتی آنقدر عجیب که برای فرد مبتلا ترسناک و در بدترین حالت کشنده خواهند بود.
خواب قرار است بخش استراحت ما در طول شبانه روز باشد، زمانی که به بدن و ذهن خود اجازه استراحت میدهیم تا خود را بازسازی کنند و انرژی ما را افزایش داده و ما را برای فعالیتهای روز بعد آماده سازند. به هر حال برای برخی افراد مبتلا به اختلالات خواب کمیاب و عجیب در زمان خواب اتفاقاتی میافتد، اتفاقاتی آنقدر عجیب که برای فرد مبتلا ترسناک و در بدترین حالت کشنده خواهند بود.
در ادامه ۶ اختلال خواب عجیب و ترسناک را معرفی میکنیم.
۱. سندروم کلین لوین Kleine-Levin Syndrome یا زیبای خفته
همه ما منتظر روزی هستیم که بتوانیم از چند ساعت خواب بیشتر لذت ببریم و علت آن هم زمان از دست رفته خواب است که در طول هفته اتفاق افتاده است. با این حال به هر دلیلی که باشد، چند ساعت خواب اضافه لازم به نظر میرسد. اما آیا میتوانید ۲۳ ساعت خواب در طور روز را تصور کنید؟ ۲۳ ساعت خواب در طول شبانه روز به مدت ۳ هفته پشت سر هم چطور؟ این میزان خواب عجیب است و ارتباطی به جادو ندارد، اما اتفاقی است که برای مبتلایان به سندروم کلین لوین یا زیبای خفته رخ میدهد.
این اختلال بیشتر پسران جوان در محدوده سنی ۱۵ سال را تحت تاثیر قرار میدهد که علائم آن حدود ۸ سال طول میکشد (در خانمها مدت زمان بیشتری ادامه پیدا میکند). مبتلایان به اختلال کلین لوین تقریبا تمام روز را به مدت یک یا چند هفته میخوابند. بیدار کردن این افراد کار خیلی سختی است؛ و زمانی که بیدار میشوند رفتارهای خیلی عجیبی نشان میدهند؛ به عنوان مثال اختلال پرخوری binge eating (فرد بیش از حد غذا میخورد و در نهایت دچار عذاب وجدان پرخوری میشود)، افزایش شدید میل جنسی، سردرگمی، بی تفاوتی، توهم و گاهی رفتارهای کودکانه.
مدت زمان بین هر بار وقوع این اختلال ممکن است از ۶ ماه تا یک سال طول بکشد که در این مدت فرد الگوی خواب و رفتارهای کاملا طبیعی دارد.
اطلاعات خیلی کمی در مورد علت بروز این بیماری وجود دارد، گرچه طبق بررسیهای انجام شده مشخص شده است که بیش از دو سوم این بیماران در معرض عفونت بوده اند. تنها دارویی که برای درمان این اختلال مفید بوده است، لیتیوم است.
۲. فلج خواب یا بختک Sleep Paralysis
در زمان خواب بدن بین دو مرحله REM (حرکت سریع چشم ها) و NREN (عدم حرکت چشم ها) قرار میگیرد. در مرحله REM فعالیت مغز به طور چشمگیری افزایش پیدا میکند (مشابه فعالیت مغز در زمان بیداری) و در نتیجه در این مرحله شما خواب میبینید. برای اینکه تمام رویاهایی که میبینید در زمان خواب اجرا نکنید، بدن وارد یک حالت فلجی میشود و تمام عضلاتی که میتوانید حرکت دهید غیر فعال میشوند.
اما برخی افراد در مرحله REM، زمانی که هنوز بدن آنها فلج است، از خواب بیدار میشوند. در این زمان فرد از اطراف خود آگاه است، ولی قادر به حرکت بدن خود نیست. برخی افراد علاوه بر فلج شدگی دچار توهمات دیداری و شنیداری میشوند و احساس ترس شدید و تنگی نفس میکنند.
۳. اختلال رفتاری در مرحله REM خواب REM Sleep Behavior Disorder
روی دیگر فلج خواب، اختلالی است به نام اختلال رفتاری در مرحله رم خواب. در این اختلال بدن فرد در زمان خواب فلج نمیشود و در نتیجه فرد رویاها و خوابهای خود را اجرا میکند. این نوع اختلال خیلی ترسناک است، به ویژه اگر فرد مبتلا ذاتا فرد خشنی باشد. برخی فعالیتها عبارتند از: جیغ زدن، فریاد زدن، مشت کوبیدن، لگد زدن، درگیر شدن، پریدن از تخت و حتی دویدن. اختلال رفتاری در مرحله رم خواب هم باعث آسیب دیدن فرد مبتلا و هم اطرافیان او میشود.
ترسناکتر از آن ارتباط بین اختلال رم خواب و دیگر اختلالات عصبی است. طبق مقاله "اجرای رویاهایمان ممکن است باعث آسیب دیدنمان شود" Acting Out Our Dreams May Lead to Injury، اختلال رفتار در مرحله رم خواب معمولا با دیگر اختلالات عصبی در ارتباط است و ۵۰ درصد بیماران به بیماری دیگری هم مبتلا هستند، مانند بیماری پارکینسون، زوال عقل با اجسام لویی* dementia with Lewy bodies و بیماری ام اس آ. یا پارکینسونیم* multiple system atrophy. به علاوه افرادی که دچار اختلال رفتاری در مرحله رم خواب هستند، ۶۵ درصد بیش از دیگران در معرض ابتلا به دیگر اختلالات هستند که سالها پس از مشاهده اولین علائم بروز میکنند.
* زوال عقل با اجسام لویی Dementia with Lewy bodies (DLB):نوعی از زوال عقل است که ارتباط نزدیکی با بیماری پارکینسون دارد. ویژگی بافتی این بیماری، وجود اجسام لویی است. اجسام لویی Lewy bodies دانههای غیرعادی پروتئینها هستند که درون سلولهای عصبی در بیماریهای پارکینسون، زوال عقل جسم لویی و تعدادی دیگر از بیماریها، گسترش پیدا میکنند. این اجسام زیر میکروسکوپ در حین بافت شناسی مغز، قابل شناسایی هستند. اجسام لویی به صورت تودههای دایره شکل هستند که باعث جابهجایی دیگر اجزا سلولی میشوند.
* بیماری پارکینسونیم یا ام اس آ. MSA or Multiple System Atrophy:یکی از انواع بیماریهای شبه پارکینسون است که میتواند قسمتهای مختلف سیستم اعصاب شامل سیستم حرکتی (از جمله مخچه) و سیستم اعصاب خودکار را درگیر کند.
۴. سکسومنیا یا رابطه جنسی در خواب Sexomnia
راه رفتن در خواب به اندازه کافی عجیب است. اما انجام برخی رفتارهای دیگر در زمان خواب حتی عجیبتر هم به نظر میرسد. افراد مبتلا به سکسومنیا در زمان خواب به طور مداوم درگیر فعالیتهای جنسی میشوند و اغلب فعالیت جنسی خشونت آمیز است. فعالیت جنسی در خواب ممکن است به شکل خودارضایی، رابطه جنسی کامل، نوازش و حتی تجاوز باشد.
۵. سندروم انفجار سر Exploding Head Syndrome
سندروم انفجار سر شبیه به یک فیلم تخیلی ساخته شده در هالیوود به نظر میرسد، اما در حقیقت نوعی اختلال واقعی است. به هرحال بر خلاف دیگر اختلالاتی که تاکنون به آنها اشاره کردیم، شباهت زیادی به اسم آن ندارد - سر هیچکس تا به حال منفجر نشده است.
افراد مبتلا به سندروم انفجار سر قبل از خواب دچار توهمات شنوایی میشوند. یعنی همین که شروع به خوابیدن میکنند، یا مدت کوتاهی پس از شروع خواب، با صدای بسیار بلند از خواب بیدار میشوند. اکثر مبتلایان اظهار کرده اند که این صدا شبیه به صدای انفجار یا شلیک گلوله، بسته شدن ناگهانی در و یا کشیده شدن سنجها به یکدیگر. گاهی نیز توهمات بینایی از نور خیره کننده همراه با صدا رخ میدهد.
این اختلال بسیار ترسناک است، به هر حال با درد یا سردردی همراه نیست، اما بسیاری از مبتلایان قبل و بعد از بیدار شدن احساس ترس و اضطراب شدید دارند.
سندروم انفجار سر اختلال آسیب رسانی نیست، اما مبتلایان به این اختلال دچار نوعی ترس از خواب میشوند که میتواند منجر به بروز اختلال خواب دیگری شود، مانند بی خوابی.
۶. بی خوابی کشنده فامیلی Fatal Familial Insomnia
بی خوابی کشنده فامیلی Fatal Familial Insomnia با بی خوابی یک شبه شروع شده و به طور پیوسته افزایش مییابد تا اینکه در عرض چند ماه فرد مبتلا اصلا نمیخوابد. بی خوابی به خودی خود برای فرد کشنده نیست، اما دیگر علائمی که مدت کوتاهی بعد از نخوابیدن بروز میکنند خطرناک خواهند بود. بدن در سیستم عصبی اتونوم * Autonomic nervous system عملکرد غیر طبیعی خواهد داشت و این مسئله باعث میشود بدن در کنترل فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن دچار مشکل شود.
* دستگاه عصبی خودگردان Autonomic nervous system:در برگیرنده آن دسته از نورونهای حرکتی است که فعالیت ماهیچههای صاف، تراوش غدهها، تپش قلب و روی هم رفته کنش اندامهای درونی را ساماندهی میکنند.
نشانههای بی خوابی کشنده فامیلی عبارتند از: بی خوابی، فشار خون بالا، ضربان قلب سریع، تعریق زیاد، مشکل در راه رفتن، پریدن عضلات، کاهش وزن، زوال عقل و در نهایت مرگ.
بی خوابی کشنده فامیلی در حال حاضر قابل درمان نیست (گرچه برخی علائم آن بهبود پیدا میکنند) و یک اختلال بسیار شدید است. این اختلال ممکن است از ۶ ماه تا ۳ سال طول بکشد و با پیشروی اجتناب ناپذیر همراه است، فرد دچار کما شده و در فاصله ۱۸ ماه از دنیا میرود.
گاهی با وارد شدن یک شوک به فرد بخشی از مغز که مسئول هماهنگی خواب و بیداری است غیر فعال شده و فرد توانایی خوابیدن خود را از دست میدهد. به عنوان مثال مرد ۶۰ ساله ویتنامی پس از ابتلا به یک تب شدید نتوانست بخوابد و اکنون ۳۳ سال از آن اتفاق میگذرد و او تمام این مدت را بیدار بوده است. نمونه دیگر زنی است که بعد از مشاهده صحنه خودسوزی دچار این مشکل شد و اکنون ۱۷ سال است که نخوابیده است.
در ادامه ۶ اختلال خواب عجیب و ترسناک را معرفی میکنیم.
۱. سندروم کلین لوین Kleine-Levin Syndrome یا زیبای خفته
همه ما منتظر روزی هستیم که بتوانیم از چند ساعت خواب بیشتر لذت ببریم و علت آن هم زمان از دست رفته خواب است که در طول هفته اتفاق افتاده است. با این حال به هر دلیلی که باشد، چند ساعت خواب اضافه لازم به نظر میرسد. اما آیا میتوانید ۲۳ ساعت خواب در طور روز را تصور کنید؟ ۲۳ ساعت خواب در طول شبانه روز به مدت ۳ هفته پشت سر هم چطور؟ این میزان خواب عجیب است و ارتباطی به جادو ندارد، اما اتفاقی است که برای مبتلایان به سندروم کلین لوین یا زیبای خفته رخ میدهد.
این اختلال بیشتر پسران جوان در محدوده سنی ۱۵ سال را تحت تاثیر قرار میدهد که علائم آن حدود ۸ سال طول میکشد (در خانمها مدت زمان بیشتری ادامه پیدا میکند). مبتلایان به اختلال کلین لوین تقریبا تمام روز را به مدت یک یا چند هفته میخوابند. بیدار کردن این افراد کار خیلی سختی است؛ و زمانی که بیدار میشوند رفتارهای خیلی عجیبی نشان میدهند؛ به عنوان مثال اختلال پرخوری binge eating (فرد بیش از حد غذا میخورد و در نهایت دچار عذاب وجدان پرخوری میشود)، افزایش شدید میل جنسی، سردرگمی، بی تفاوتی، توهم و گاهی رفتارهای کودکانه.
مدت زمان بین هر بار وقوع این اختلال ممکن است از ۶ ماه تا یک سال طول بکشد که در این مدت فرد الگوی خواب و رفتارهای کاملا طبیعی دارد.
اطلاعات خیلی کمی در مورد علت بروز این بیماری وجود دارد، گرچه طبق بررسیهای انجام شده مشخص شده است که بیش از دو سوم این بیماران در معرض عفونت بوده اند. تنها دارویی که برای درمان این اختلال مفید بوده است، لیتیوم است.
۲. فلج خواب یا بختک Sleep Paralysis
در زمان خواب بدن بین دو مرحله REM (حرکت سریع چشم ها) و NREN (عدم حرکت چشم ها) قرار میگیرد. در مرحله REM فعالیت مغز به طور چشمگیری افزایش پیدا میکند (مشابه فعالیت مغز در زمان بیداری) و در نتیجه در این مرحله شما خواب میبینید. برای اینکه تمام رویاهایی که میبینید در زمان خواب اجرا نکنید، بدن وارد یک حالت فلجی میشود و تمام عضلاتی که میتوانید حرکت دهید غیر فعال میشوند.
اما برخی افراد در مرحله REM، زمانی که هنوز بدن آنها فلج است، از خواب بیدار میشوند. در این زمان فرد از اطراف خود آگاه است، ولی قادر به حرکت بدن خود نیست. برخی افراد علاوه بر فلج شدگی دچار توهمات دیداری و شنیداری میشوند و احساس ترس شدید و تنگی نفس میکنند.
۳. اختلال رفتاری در مرحله REM خواب REM Sleep Behavior Disorder
روی دیگر فلج خواب، اختلالی است به نام اختلال رفتاری در مرحله رم خواب. در این اختلال بدن فرد در زمان خواب فلج نمیشود و در نتیجه فرد رویاها و خوابهای خود را اجرا میکند. این نوع اختلال خیلی ترسناک است، به ویژه اگر فرد مبتلا ذاتا فرد خشنی باشد. برخی فعالیتها عبارتند از: جیغ زدن، فریاد زدن، مشت کوبیدن، لگد زدن، درگیر شدن، پریدن از تخت و حتی دویدن. اختلال رفتاری در مرحله رم خواب هم باعث آسیب دیدن فرد مبتلا و هم اطرافیان او میشود.
ترسناکتر از آن ارتباط بین اختلال رم خواب و دیگر اختلالات عصبی است. طبق مقاله "اجرای رویاهایمان ممکن است باعث آسیب دیدنمان شود" Acting Out Our Dreams May Lead to Injury، اختلال رفتار در مرحله رم خواب معمولا با دیگر اختلالات عصبی در ارتباط است و ۵۰ درصد بیماران به بیماری دیگری هم مبتلا هستند، مانند بیماری پارکینسون، زوال عقل با اجسام لویی* dementia with Lewy bodies و بیماری ام اس آ. یا پارکینسونیم* multiple system atrophy. به علاوه افرادی که دچار اختلال رفتاری در مرحله رم خواب هستند، ۶۵ درصد بیش از دیگران در معرض ابتلا به دیگر اختلالات هستند که سالها پس از مشاهده اولین علائم بروز میکنند.
* زوال عقل با اجسام لویی Dementia with Lewy bodies (DLB):نوعی از زوال عقل است که ارتباط نزدیکی با بیماری پارکینسون دارد. ویژگی بافتی این بیماری، وجود اجسام لویی است. اجسام لویی Lewy bodies دانههای غیرعادی پروتئینها هستند که درون سلولهای عصبی در بیماریهای پارکینسون، زوال عقل جسم لویی و تعدادی دیگر از بیماریها، گسترش پیدا میکنند. این اجسام زیر میکروسکوپ در حین بافت شناسی مغز، قابل شناسایی هستند. اجسام لویی به صورت تودههای دایره شکل هستند که باعث جابهجایی دیگر اجزا سلولی میشوند.
* بیماری پارکینسونیم یا ام اس آ. MSA or Multiple System Atrophy:یکی از انواع بیماریهای شبه پارکینسون است که میتواند قسمتهای مختلف سیستم اعصاب شامل سیستم حرکتی (از جمله مخچه) و سیستم اعصاب خودکار را درگیر کند.
۴. سکسومنیا یا رابطه جنسی در خواب Sexomnia
راه رفتن در خواب به اندازه کافی عجیب است. اما انجام برخی رفتارهای دیگر در زمان خواب حتی عجیبتر هم به نظر میرسد. افراد مبتلا به سکسومنیا در زمان خواب به طور مداوم درگیر فعالیتهای جنسی میشوند و اغلب فعالیت جنسی خشونت آمیز است. فعالیت جنسی در خواب ممکن است به شکل خودارضایی، رابطه جنسی کامل، نوازش و حتی تجاوز باشد.
۵. سندروم انفجار سر Exploding Head Syndrome
سندروم انفجار سر شبیه به یک فیلم تخیلی ساخته شده در هالیوود به نظر میرسد، اما در حقیقت نوعی اختلال واقعی است. به هرحال بر خلاف دیگر اختلالاتی که تاکنون به آنها اشاره کردیم، شباهت زیادی به اسم آن ندارد - سر هیچکس تا به حال منفجر نشده است.
افراد مبتلا به سندروم انفجار سر قبل از خواب دچار توهمات شنوایی میشوند. یعنی همین که شروع به خوابیدن میکنند، یا مدت کوتاهی پس از شروع خواب، با صدای بسیار بلند از خواب بیدار میشوند. اکثر مبتلایان اظهار کرده اند که این صدا شبیه به صدای انفجار یا شلیک گلوله، بسته شدن ناگهانی در و یا کشیده شدن سنجها به یکدیگر. گاهی نیز توهمات بینایی از نور خیره کننده همراه با صدا رخ میدهد.
این اختلال بسیار ترسناک است، به هر حال با درد یا سردردی همراه نیست، اما بسیاری از مبتلایان قبل و بعد از بیدار شدن احساس ترس و اضطراب شدید دارند.
سندروم انفجار سر اختلال آسیب رسانی نیست، اما مبتلایان به این اختلال دچار نوعی ترس از خواب میشوند که میتواند منجر به بروز اختلال خواب دیگری شود، مانند بی خوابی.
۶. بی خوابی کشنده فامیلی Fatal Familial Insomnia
بی خوابی کشنده فامیلی Fatal Familial Insomnia با بی خوابی یک شبه شروع شده و به طور پیوسته افزایش مییابد تا اینکه در عرض چند ماه فرد مبتلا اصلا نمیخوابد. بی خوابی به خودی خود برای فرد کشنده نیست، اما دیگر علائمی که مدت کوتاهی بعد از نخوابیدن بروز میکنند خطرناک خواهند بود. بدن در سیستم عصبی اتونوم * Autonomic nervous system عملکرد غیر طبیعی خواهد داشت و این مسئله باعث میشود بدن در کنترل فشار خون، ضربان قلب و دمای بدن دچار مشکل شود.
* دستگاه عصبی خودگردان Autonomic nervous system:در برگیرنده آن دسته از نورونهای حرکتی است که فعالیت ماهیچههای صاف، تراوش غدهها، تپش قلب و روی هم رفته کنش اندامهای درونی را ساماندهی میکنند.
نشانههای بی خوابی کشنده فامیلی عبارتند از: بی خوابی، فشار خون بالا، ضربان قلب سریع، تعریق زیاد، مشکل در راه رفتن، پریدن عضلات، کاهش وزن، زوال عقل و در نهایت مرگ.
بی خوابی کشنده فامیلی در حال حاضر قابل درمان نیست (گرچه برخی علائم آن بهبود پیدا میکنند) و یک اختلال بسیار شدید است. این اختلال ممکن است از ۶ ماه تا ۳ سال طول بکشد و با پیشروی اجتناب ناپذیر همراه است، فرد دچار کما شده و در فاصله ۱۸ ماه از دنیا میرود.
گاهی با وارد شدن یک شوک به فرد بخشی از مغز که مسئول هماهنگی خواب و بیداری است غیر فعال شده و فرد توانایی خوابیدن خود را از دست میدهد. به عنوان مثال مرد ۶۰ ساله ویتنامی پس از ابتلا به یک تب شدید نتوانست بخوابد و اکنون ۳۳ سال از آن اتفاق میگذرد و او تمام این مدت را بیدار بوده است. نمونه دیگر زنی است که بعد از مشاهده صحنه خودسوزی دچار این مشکل شد و اکنون ۱۷ سال است که نخوابیده است.
منبع: سیمرغ
ارسال نظر