تهران هویت خود را گم کرده است

محسن هاشمی رییس شورای شهر تهران در جریان اولین نشست باغ‌های گمشده تهران که به منظور بررسی چالش‌ها و راهکارهای حفظ باغات تهران با همت جامعه مهندسان مشاور و کمیسیون معماری شورای شهر تهران برگزار شد، با بیان اینکه باغ‌های گمشده، وضعیت امروز تهران را نشان می‌دهد، گفت: شاید اگر عنوان برنامه را شهر گمشده تهران می‌نامیدیم می‌توانستیم وضعیت تهران را به خوبی نشان داده و نسبت به گذشته مقایسه کنیم.

وی در ادامه خاطر نشان ساخت: تصور می کنم عنوان این نشست به اندازه کافی گویای وضعیت امروز تهران باشد و شاید بهتر باشد از واژه شهر گمشده برای توصیف فاصله وضعیت امروز تهران با نیم قرن گذشته آن استفاده کنیم، پنجاه سال در فرایند توسعه پایدار زمان چندان زیادی محسوب نمی شود ، بسیاری از شهرهای توسعه یافته جهان در این بازه زمانی توانسته اند مزیت ها و هویت خود را حفظ کنند، تصویر این شهرها با وجود نوسازی و مدرنیزاسیون در سازه ها، سیستم حمل ونقل وسایر خدمات شهری، چشم انداز کلاسیک خود را حفظ کرده است اما متاسفانه نتوانسته ایم این موضوع را در تهران رعایت کنیم و تهران امروز با تهران نیم قرن قبل به لحاظ هویت شهری و جاذبه های زیست پذیری قابل مقایسه نیست

رییس شورای اسلامی شهر تهران خاطر نشان ساخت: یکی از مولفه های اصلی هویت تهران قدیم، برخورداری از فضای سبز و باغات شاداب ونشاط آور بوده است در حالیکه بخش قابل توجهی از فضای سبز و باغات تهران، جای خود را به سازه های معوج ، نامتقارن و ناهماهنگ با بافت شهری داده اند، ساختمانهای بلند مرتبه ومتراکم مسکونی و مجتمع های پرشمار تجاری ، جایگزینی نازیبا و غیرمفید برای باغات از دست رفته تهران شده اند و این موضوع همه شهروندان، حتی ساکنان این ساختمانها را می آزارد.

محسن هاشمی افزود: در نیمه دوم سال ابعاد این خسارت با پدیده هایی نظیر تشدید آلودگی هوا وترافیک بیشتر آزار دهنده می شود، فروش بی ضابطه تراکم و شهر فروشی بی رویه موچب شده است تا توسعه بزرگراهی و خودرو محور شهر نیز نه تنها حلال مشکل حمل ونقل نباشد بلکه گره کوری بر معضلات شهروندان بیافزاید.

وی با بیان اینکه شاید نتوان بسیاری از باغات و فضای سبز از دست رفته شهر را بازگرداند گفت: اقداماتی نظیر احداث پارکها و فضای سبز حاشیه ای نیز نمی تواند همه پیامدهای فقدان فضای سبز نابود شده در بافت شهری را جبران کند ، اما به نظر می رسد در نهضت "دوباره تهران" ما نیاز مند به بازسازی و شبیه سازی مولفه های تهران قدیم در راستای چند محور اصلی هستیم.

رییس شورای اسلامی شهر تهران در ادامه گفت: اجرای TOD یا توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی باید به یکی از محورهای اصلی توسعه پایدار تهران تبدیل شود، تغییر سیاست خودرو محوری به انسان محوری که بر استفاده از حمل ونقل عمومی و همراهی وهمباشی شهروندان با یکدیگر تاکید دارد، استفاده از پیاده راهها و مسیرهای دوچرخه سواری نیز یکی از دیگر از روشهایی است که می تواند فضای باغات تهران قدیم را با شبیه سازی مسیرهای پیاده راه و دوچرخه رو فراهم کند ، تجربه که در بخشهایی از تهران نظیر بلوار کشاورز آغاز شد اما به انجام نرسید.

وی محور دوم را استفاده از فضاهای ذخیره شهری در نقاط مرکزی و نه حاشیه ای شهر جهت بازآفرینی باغات دانست و افزود: اراضی عباس آباد و برخی اراضی نظامی که قرار است تغییر کاربری داده شود از بسترهای مناسب برای بازآفرینی باغات تهران است.

هاشمی تاکید کرد: شورای شهر تهران ومدیریت شهری جدید، صیانت از باغات تهران را سرلوحه سیاستهای خود در بخش محیط زیست شهری قرار داده است، البته اینکه از تغییر کاربری باغات جلوگیری شود به معنای جلوگیری از تخریب باغات و فضای سبز نیست، البته جای این گلایه از برخی مهندسان مشاور نیز وجود دارد که در تغییر کاربری و تبدیل فضاهای پیش بینی شده در طرح تفضیلی به سایر کاربری ها همراهی کردند.

وی افزود: به نظر می رسد پایبندی از اخلاق حرفه ای و تثبیت مسئولیت پذیری حرفه ای از چالشهای امروز جامعه مهندسی کشور است که بخش عمده از کاهش کیفیت ، نقض اهداف ومصالح عمومی و تضاد منافع در همین حوزه روی می دهد، بطور نمونه می توان به پروژه اطلس مال اشاره کرد که فضایی با کاربردی پارکینگ عمومی و ایستگاه مترو را در روبروی پارک نیاوران به پیشنهاد مشاور و البته اعمال فشار مدیران وقت به کاربری تجاری تبدیل کردند، و منطقه ای را که در حال حاضر نیز با گره های ترافیکی مواجه است، بدون مطالعات ترافیکی تحت بارگذاری سنگین 160 هزار مترمربعی و 1600 درصدی قرار دادند که از این نمونه موارد متعددی می توان ارائه کرد.

به گفته هاشمی بسیاری از باغات تهران توسط مالکان آنها خشکانده شده اند تا بتوانند در آن برج باغ احداث کنند و گرچه با عدم صدور جواز و تغییرکاربری، سازندگان به هدف خود نرسیده اند اما خسارت وارد شده به فضای سبز و درختان نابود شده نیز جبران نشده است.

وی ادامه داد: بنابراین مدیریت شهری بایست بر احیا باغها و فضای سبز خصوصی خشک وتخریب شده تمرکز داشته باشد.

محسن هاشمی خاطر نشان ساخت: موضوع دیگر مهندسی مجدد فضای سبز در تهران است، تناسب فضای سبز و باغات با اقلیم تهران و شرایط جدید آب وهوایی یکی از مولفه هایی است که باید در احیا باغات تهران در نظر گرفته شود و بحران آب در این موضوع مدیریت گردد.

رییس شورای شهر تهران گفت: در مجموع می توان گفت که ما برای بازگرداندن هویت سبز تهران، مسیر دشوار و طولانی در پیش رو داریم اما یکی از محورهای خواست عمومی که در انتخابات اخیر شورای شهر تهران موجب رقم خوردن نصاب جدیدی از مشارکت و اقبال عمومی به مدیریت شهری شده است، ایجاد تحول در این بخش است تا بتواند تهران را به "شهر زندگی" تبدیل کند و بی تردید باغات وفضای سبز تهران در این موضوع نقشی کلیدی ایفا می کند.

وی گفت: انتظار ما از جامعه مهندسین مشاور آن است که براساس نیازها وانتظارات شهروندان، در رقم خوردن چشم انداز و طرحی سازگار و متناسب با اقلیم ، هویت و شرایط تهران نقش خود رابه خوبی ایفا کنند.