مظاهر خودنمایی

ریا و خودنمایی به گونه‌های مختلفی صورت می‌گیرد و محدود به موارد خاصی نیست و می‌توان گفت: تمام توانایی‌های انسان همچون ثروت، علم و مقام می‌تواند، ابزار خودنمایی باشد.


امام صادق علیه السلام فرمود:
اکثر آنچه که در آن ریا واقع می‌شود شامل ریا در نحوه سخن گفتن، خوردن، راه رفتن، همنشینی، لباس، خنده، نماز، حج، جهاد، قرائت قرآن و... می‌شود. [۱]در اینجا به چند نمونه از مظاهر خودنمایی اشاره می‌نماییم:
۱- خودنمایی به لباس
بسیاری از افرادی که گرفتار خودنمایی هستند به وسیله پوشیدن لباس‌های جذّاب و رنگارنگ می‌خواهند خود را به دیگران نشان دهند و ضعف‌های درونی خود را جبران کنند. گاهی دیده می‌شود افرادی که از نظر سواد، مدرک، شغل، ثروت، در حد بسیار پایین هستند، امّا لباس ظاهری آن‌ها به شکل یک ثروتمند و یک شخصیت اجتماعی است.


۲- خودنمایی در مهمانی‌ها
گرچه مهمان دوستی و پذیرایی از مهمان یکی از ارزش‌های اجتماعی اسلام است و در حدّ خود، قابل تقدیر است، اما گاهی از شکل پذیرایی خارج می‌شود و هدف نشان دادن دارایی‌ها و توانایی هاست و هرگز اخلاصی در کار نیست؛ بلکه هدف این است که برای اینکه بگویند پذیرایی اش خیلی عالی بود و نوعاً در چنین پذیرایی‌ها اسراف و تبذیر فراوان وجود دارد لذا چنین مهمانی‌هایی نه تنها فاقد ارزش است بلکه ضد ارزش است. پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم در این زمینه فرمود:
«مَنْ اطْعَم طَعاماً رِیاءً و سُمْعَةً اطْعَمَهُ اللَّهُ مِنْ صَدیدِ جَهَنَّم» [۲].
کسی که سفره ریایی بگستراند و برای نمایاندن به دیگران و شنواندن به این و آن مردم را غذا بدهد خداوند از پلیدترین غذا‌های اهل جهنم به او می‌خوراند.


پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم برای صرف غذا به مجلسی دعوت شده بود در مدخل ساختمان مشاهده کرد که اتاق پذیرایی، با طلا و نقره و دیگر وسائل تجمّلاتی تزیین شده است؛ حضرت از همانجا برگشت و به آن محیط ریایی وارد نشد. [۳]علی علیه السلام وقتی شنید عثمان بن حنیف (فرماندار بصره) به میهمانی اشرافی رفته او را سرزنش نمود. [۴]و فرمود:‌ای پسر حنیف به من گزارش داده شده که مردی از متمکنان بصره تو را به میهمانیش دعوت کرده و تو به سرعت به سوی آن شتافته‌ای در حالی که طعام‌های رنگارنگ و ظرف‌های بزرگ غذا یکی پس از دیگری پیش تو قرار داده شد. من گمان نمی‌کردم چنین دعوتی را بپذیری.


۳- خودنمایی در خانه سازی
یکی دیگر از مظاهر خودنمایی در خانه سازی و دکوراسیون و نماسازی خانه است که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند و دل تهیدستان را می‌سوزاند.
در این خصوص پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: آن کس که به منظور خودنمایی ساختمانی را بنا نهد در قیامت خداوند همان بناء و (خانه) را برای او آتش قرار می‌دهد. سؤال شد خانه ریایی چگونه است؟ حضرت فرمود: خانه‌ای که ریاکار بیش از نیاز خود بناء می‌کند و می‌خواهد به این وسیله بزرگی خود را به همسایگان ارائه دهد و به برادران دینی خویش فخر بفروشد. [۵]-----------------------------
پی نوشت‌ها
[۱]. بحارالانوار، ج. ۶۹، ص. ۳۰۰.
[۲]. سفینة البحار، ج. ۲، ص. ۷۶.
[۳]. اخلاق فلسفى، ج. ۲، ص. ۱۵۱.
[۴]. نهج البلاغه، نامه ۴۵.
[۵]. اخلاق فلسفى، ج. ۲، ص. ۱۴۵؛ امالى صدوق، ص. ۲۵۶.

منبع: hawzah.net