سالاری: ضرورت مشارکت بانک ها در احیای بافت فرسوده

نشست هم اندیشی احیای بافت فرسوده شهر تهران ظهر امروز سه شنبه 12 تیرماه سال 97 به میزبانی کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران با حضور مشاور رئیس جمهور در احیای بافت فرسوده، استاندار تهران، شهردار تهران، معاون وزیر راه و شهرسازی، دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی برگزار شد.

محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی شهر تهران در این نشست گفت: موضوع احیا، نوسازی و بهسازی بافت فرسوده در مقیاس کلان کشور، در کلان شهرها و به ویژه شهر تهران با توجه به تهدیداتی که بافت فرسوده برای آن دارد از مهمترین اولویت های حوزه معماری و شهرسازی است.

وی ادامه داد: اهمیت بافت فرسوده به قدری زیاد است که حتی رئیس جمهور با وجود تمام مشکلاتی که در حوزه مدیریت کشور وجود دارد آن را به عنوان یکی از مهمترین اولویت های دولت اعلام می کند.

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی ادامه داد: برای احیای بافت فرسوده تاکنون برنامه ها و اسناد فرادستی تدوین شده است که آخرین سندی که اغلب صاحبنظران نیز نسبت به آن نظر مثبت دارند موضوع طرح بازآفرینی شهری است.

سالاری تصریح کرد: ریاست ستاد بازآفرینی تهران بر عهده رئیس جمهور بوده و این مسئولیت در شهر تهران با شهردار تهران است.

وی افزود: شهردار تهران در گذشته حاضر به پذیرش این مسئولیت نبود و دلیل آن را نقش اساسی حمایت دولت و بانک ها از این موضوع می دانست که زمانی که قرار شد دولت پای کار آمده و در این حوزه مشارکت جدی داشته و تعهدات خود را بپذیرد حاضر به پذیرش این مسئولیت شد.

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی مهمترین مشکل در نوسازی بافت فرسوده در شرایط کنونی را عدم مشارکت بانک ها دانست و گفت: این مشکل تا جایی پیش رفت که در روزهایی وزارت راه و شهرسازی هیچ آماری از وام ها که البته در تشویق برای احیا بسیار موثر هستند نداشت.

سالاری در ادامه داد: در حالی این مشکل وجود دارد که شهرداری در قالب بسته تشویقی خود حاضر به عدم دریافت عوارض مازاد تراکم در احیای بافت فرسوده شد و امروز پس از چندین سال همچنان این موضوع را ادامه می دهد ضمن اینکه بسته تشویقی نما در حد 20 میلیون تومان نیز برای این موضوع تعریف شد.

عضو شورای شهر تهران با اشاره به بسته تشویقی دولت اظهار داشت: با وجودی که بسته های تشویقی در مقابل هزینه ساخت رقم بسیار کمی است اما آمارها نشان می دهد که دریافت پروانه ساخت بر خلاف روند دریافت پروانه در کل شهر رشد بالایی داشته است.

وی در ادامه به پروژه های احیای بافت فرسوده در شهر اشاره کرد و گفت: در گذشته طرحی با به عنوان پیشگام مطرح شد که بر اساس آن اهالی باید در واحدهای جایگزینی مستقر می شدند این در حالی بود که باید در نظر گرفته می شد در نتیجه این ساخت و ساز جدید چه آثاری بر بافت فرسوده گذاشته می شود.

سالاری دلیل برگزاری این نشست را رسیدن به گفتمان واحد در بین مسئولین تصمیم ساز در حوزه بافت فرسوده دانست.

حاج علی اکبری: مهمترین مشکل امروز در بافت موضوع خدمات است

کاوه حاج علی اکبری رئیس سازمان نوسازی شهر تهران در تشریح وضعیت نوسازی بافت فرسوده در شهر تهران به طرح خانه به خانه اشاره کرد و گفت: بر اساس این طرح باید 30 هزار واحد ساخته و تحول ساکنان بافت فرسوده می شد که تا کنون تنها 16 هزار واحد تعریف و از این میان تنها در حدود 4 هزار واحد ایجاد شده است.

وی در خصوص آثار این طرح گفت: تجربه نشان می داد که اگر این پروژه ها به اتمام می رسیدند سنخیتی با بافت نداشته و پیامدهایی را برای شهر داشتند که شهرداری را تا چندیدن دهه دچار اثرات منفی می کرد.

رئیس سازمان نوسازی شهر تهران در ادامه اظهار داشت: با مشاهده مشکلات این طرح تلاش شد تا طرحی جایگزین بر اساس مشارکت مردم تهیه شد که در قالب آن طرح بازآفرینی تدوین شد.

کاوه حاج علی اکبری در تشریح این طرح اظهار داشت: بر اساس این طرح تلاش شد تا شهرداری به جای تصدی گری از نوسازی بافت پشتیبانی کرده و مردم را تشویق به احیای بافت فرسوده کند.

رئیس سازمان نوسازی شهر تهران در خصوص بسته تشویقی برای نوسازی بافت فرسوده تصریح کرد: صدور پروانه ساخت رایگان، 50 میلیون تومان تسهیلات ساخت و ساز به ازای هر واحد مسکونی به صورت مشارکت مدنی، تعهد پرداخت 9 درصد از سود وام ساخت توسط دولت و 5 درصد توسط شهرداری، 20 میلیون تومان ودیعه مسکن می دهند در دوره ساخت،20 میلیون تومان کمک هزینه اجرای نما، تشویق 100 درصدی برای انشعابات، تخفیف 50 درصدی نظام مهندسی، اعطای مجوز ساخت یک طبقه تشویقی برای نوسازی و دو طبقه تشویقی برای تجمیع از جمله بندهای این بسته تشویقی است.

وی در خصوص مشکلات نوسازی بافت فرسوده گفت: در حوزه نوسازی مسکن اقدامات قابل توجهی شده است و به غیر از محلاتی که مشکل مالکیت دارند مشکل حاد دیگری در نوسازی بافت وجود ندارد.

علی اکبری اعلام کرد: مهمترین مشکل امروز در بافت موضوع خدمات است یعنی اینکه امروز ما با محلاتی رودرو هستیم نوسازی شده اند به واسطه آن جمعیت اضافه شده است و نیازمند تامین سرانه های خدماتی هستند.

وی گفت: امروز شهر تهران نیازمند 320 هکتار سرانه خدماتی پشتیبان سکونت در بافت است و باید تغییر نگاهی از نوسازی به تامین سرانه در بافت دادشته باشیم.

حجت اله میرزایی: سیاست های تشویقی شهرداری در احیاء بافت فرسوده تا حدودی تاثیر گذار بود

حجت اله میرزایی، معاون شهردار تهران در خصوص مشکلات طرح خانه به خانه گفت: برای بررسی این موضوع باید درصد اسناد مالکیت و پایان کار این ساختمان ها را مورد مطالعه قرار داد.

وی در خصوص بسته های تشویقی اظهار داشت: موضوع اعطای تسهیلات در تهران مطلقا تاثیر نداشته است چرا که بروکراسی پرداخت وام آنقدر طولانی و فاسد می شود که استفاده کنندگان قید وام را می زنند.

معاون شهردار تهران سیاست های تشویقی اعطای تراکم اضافی و تامین پارکینگ توسط شهرداری را تاثیر گذار دانست و بر ضرورت ادامه آن تاکید کرد.

میرزایی همچنین یکی از دلایل عدم سرمایه گذاری در بافت فرسوده را برند محلی دانست و گفت: در محله هرندی پروژه ای ساخته شد اما با وجود قیمت پایین آن علاقه ای به خرید در این محله دیده نشد.

وی در ادامه اظهار داشت: بافت فرسوده شهر تهران را نمی توان با یک تجویز احیا کرد و باید سیاست نوسازی بلوکی و سیاست نوسازی تدریجی را با هم به کار گرفت.

معاون شهردار تهران در ادامه اظهار داشت: در نوسازی موثر بافت های فرسوده باید ابتدا به موضوع سرمایه های اجتماعی توجه کرد و همچنین عامل اقتصادی را به عنوان دیگر موضوع موثر مورد توجه جدی قرار داد.

حناچی: نوسازی باید از طریق شرکت های توسعه گر انجام گیرد

پیروز حناچی، معاون شهرسازی شهردار تهران در خصوص نوسازی بافت فرسوده به حلقه مفقوده ای اشاره کرد و گفت: تجربه نشان می دهد که در نوسازی بافت فرسوده حلقه مفقوده ای وجود دارد و آن این است که می خواهیم نوسازی را از طریق بساز و بفروش ها انجام دهیم در حالی که نوسازی باید از طریق شرکت های توسعه گر انجام گیرد.

وی با بیان اینکه اگر دولت بخواهد کمک کند باید به این شرکت ها کمک کند اظهار داشت: ما حداکثر در این خصوص به سراغ شرکت های خصولتی می رویم که جوابگوی موضوع نیستند.

حناچی احیای بافت فرسوده را به سه حوزه عمده تقسیم بندی کرد و گفت: بهسازی، نوسازی و بازسازی سه حوزه عمده احیای بافت فرسوده هستند و نباید اینها را یکسان در نظر گرفت.

معاون شهرسازی شهردار تهران توجه به موضوع اجتماع در نوسازی بافت فرسوده را دارای اولویت اول ارزیابی کرد و در خصوص شرکت های توسعه دهنده تاکید کرد که این شرکت ها در سایر کشورها نیز تعداد زیادی ندارند.

محمد سعید ایزدی، دبیر شورای عالی معماری و شهرسازی با تاکید بر ضرورت تدوین برنامه های متنوع با توجه به تنوع موجود در بافت فرسوده گفت: بر اساس این تنوع این ضرورت احساس می شود که باید تعریف بافت فرسوده بر اساس سه شاخص نیز مورد بازنگری قرار گیرد.

وی با اعلام آمادگی برای احیای بافت فرسوده در شورای عالی معماری و شهرسازی تاکید کرد: باید برنامه احیای بافت فرسوده در کلان شهرها تدوین شده و کار به صورت عملیاتی پیش برود.

فراهانی: مسئله بافت فرسوده هم تاکتیک و هم استراتژی است

مجید فراهانی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در این جلسه به شرایط اقتصادی حاکم بر جامعه اشاره کرد و گفت: بر اساس برآوردها در نیمه دوم سالجاری با رکود تورمی روبرو خواهیم شد که در نتیجه سوق دادن نقدینگی مردم از بانک ها به سمت بازار سکه و ارز است.

وی اظهار داشت: در چنین شرایطی احیا بافت فرسوده از دو جهت می تواند به کمک دولت بیاید به نحوی که هم زمینه رونق در کسب و کار را ایجاد کند و هم زمینه امنیت در شهر را بالا ببرد.

عضو شورای شهر تهران همچنین بر ضرورت تحقق تعهدات دولت به وعده های خود در بافت فرسوده تاکید کرد و گفت: در حالی دولت به وعده خود در خصوص پرداخت تسهیلات در بافت فرسوده عمل نکرده است که شهرداری هم اکنون سهم خود را پرداخت می کند.

فراهانی تاکید کرد: مسئله بافت فرسوده هم تاکتیک و هم استراتژی است و توجه به آن هم به اشتغال و هم به آینده شهر کمک می کند.

امانی: مشارکت مردم در نوسازی بافت ضروری است

شهربانو امانی، عضو شورای شهر تهران در خصوص اهمیت توجه به موضوعات اجتماعی در نوسازی بافت فرسوده اشاره کرد و گفت: تجربه زلزله سال 40 کاشان و ساخت خانه های مدرن برای روستاییان وساخت شهرکی مدرن برای انتقال روستائیان کوهپایه نشین در ارومیه پس از انقلاب و امتنائ این افراد از مهاجرت به این خانه ها نشان می دهد که در نوسازی بافت فرسوده باید به موضوع پذیرش اجتماعی توجه کرد.

وی مشارکت مردم در نوسازی بافت را ضروری دانست و اظهار داشت: وقتی اعلام می شود سرمایه اجتماعی سه درصد است دلیل آن این است که هر چه در خصوص بافت فرسوده گفته ایم درست درنیامده است و با این شرایط نباید انتظار باور پذیری توسط مردم را داشته باشیم.

امانی در ادامه رانت اطلاعاتی را از مشکلات جذب سرمایه گذار دانست و گفت: وجود رانت اطلاعاتی سبب شد که حتی با جذب سرمایه گذار خارجی در مسکن مهر شکست بخوریم و تا این موضوعات برطرف نشود موفق نخواهیم شد.

میرلوحی: نیازهای شهر در بافت فرسوده ساخته شود

سید محمود میرلوحی عضو شورای شهر تهران بر ضرورت بازنگری در تعریف بافت فرسوده تاکید کرد و گفت: در این تعاریف باید 123 ناحیه موجود در بافت فرسوده شهر تهران در نظر گرفته شده و از جنبه های همچون جنبه های اقتصادی، اجتماعی، جذب سرمایه گذار و ماموریت محلی مورد تعریف قرار گیرند.

وی همچنین تاکید کرد: باید مشخص شود که در نوسازی بافت فرسوده باید از بانک های داخلی استفاده شود و یا می توان از بانک های خارجی نیز استفاده کرد همچنین باید مشخص شود که آیا باید نقش تصدی گر را داشته باشیم و یا نقش پشتیبان را برای این موضوع داشته باشیم.

عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه در هیچ کجای دنیا ظرف 40 سال بافت فرسوده شکل نمی گیرد گفت: اما امروز آثار فرسودگی با توجه به نوع ساخت و ساز و نوع برخورد با موضوعات توسعه شهری برخی نقاط شهر به چشم می خورد.

وی اظهار داشت: برای نوسازی بافت فرسوده ما نیاز به یک شرکت توسعه گر داشته و نهاد ها و سازمان ها باید وظیفه حل مشکلات این شرکت را بپذیرند.

میرلوحی گفت: امروز شهر تهران در خوشبینانه ترین حالت نیاز به 100 هتل دارد که می توان با برنامه ریزی در بافت فرسوده آن را ایجاد کرد.

وی تاکید کرد: اگر بتوان نیازهای شهر را به داخل بافت فرسوده ببریم خود آنها موجب بروز اقتصاد شده و در این محلات ارزش افزوده ایجاد می کند.

محمد سالاری، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی در ادامه و در خصوص مهمترین چالش های بافت فرسوده در شهر تهران گفت: هماهنگی بین بخشی و فرابخشی از اصلی ترین چالش های حوزه بافت فرسوده است ضمن اینکه در این خصوص میزان مداخله هر دستگاهی تعیین نشده است.

وی اظهار داشت: شیوه مداخله در برخی کشور ها به صورت بلوکی تعریف شده است و این را را ستاد بازآفرینی حل کرد و شیوه را بازآفرینی تعریف می کند با این وجود شیوه دولت خلاف این موضوع را نشان می دهد.

رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی بر ضرورت ایفای تعهدات نهادها تاکید کرد و ادامه داد: مسئولیت نهادها در احیای بافت فرسوده مشخص شده و باید بر اساس آن عمل شود.

سالاری افزود: عدم سیاست های طرح تفصیلی با جذب سرمایه گذار برای احیای بافت فرسوده از دیگر مشکلات این حوزه به شمار می آید.

وی همچنین بر ضرورت نگاه به دیگر نقاط شهر که در معرض فرسوده شدن قرار دارند تاکید کرد و گفت: وقتی پروژه ای تعریف می شود برای احیای بخشی از شهر، دیگر نقاط شهر نمی ایستند تا این بخش تکمیل شود از این روی توجه به این موضوع مهم است.

محمد علی افشانی شهردار تهران در این جلسه با تاکید بر اینکه نباید در نوسازی بافت فرسوده معطل ایجاد طرح هایی بشویم که ممکن است تدوین آن به طول بیانجامد گفت: امروز محلات فرسوده و بافت های ناکارآمد نیاز به بازسازی و بازآفرینی دارد و شهرداری همزمانی که اقدامات خود را انجام می دهد به دنبال تکمیل طرح ها نیز هست.

وی اظهار داشت: امروز شهرداری تهران هرزمینی را که بتواند در بافت فرسوده شناسایی کند به شرکت های دانش بنیان می دهد و در قبال در محصولات این شرکت ها شریک می شود.

شهردار تهران تصریح کرد: با این اقدام هم به توانمند سازی شرکت هایی که از قدرت مالی کمی دارند کمک می شود و هم این شرکت ها شغل و اقتصاد را به بافت فرسوده برده و موجب افزایش ارزش افزوده در این بافت می شوند.

وی تاکید کرد: خوب است همزمان با شهرداری که تلاش دارد تا خدمات عمومی را در این بافت افزایش و گسترش دهد دیگر دستگاههای اجرایی نیز یک واحد اداری خود را در این بافت مستقر کنند.

محمد حسین مقیمی، استاندار تهران با اشاره به تجربه مشهد، بندرعباس و زاهدان در نوسازی بافت فرسوده گفت: اولین مسئله در بازآفرینی اعتقاد اجتماعی بودن کار است و سپس باید به سمت توانمندسازی پیش برویم.

وی افزود: عامل مهم دیگر تحرک اقتصادی محله است یعنی اگر طرح اقتصادی را با خود به محله نیاوریم موفق نخواهیم بود از این روی حتما باید طرحی را اجرا کرد که باعث ایجاد ارزش افزوده برای جذب سرمایه گذاران شود.

استاندار تهران گفت: نکته مهم دیگر این است که طرح باید تداوم داشته باشد. تاکنون هر مسئولی که آمده طرح های پیشین را کنار گذاشته و طرح خود را اجرا کرده است این در حالی است که اگر در طرح های ادامه دار، تداوم در سیاست نباشد نتیجه آن ایجاد ضرر است.

مقیمی همچنین بر ضرورت نگاه به منافع شهر در موضوع احیای بافت فرسوده تاکید کرد.

وی همچنین به نوع اقتصاد این محلات اشاره کرد و گفت: ما باید تغییر نگاهی داشته باشیم تا بر اساس آن محله ارزش افزوده داشته باشد و اقتصاد آن متحول. کسب و کار این محلات کثیف، ضعیف و پایین است و با این نوع کسب و کار نمی تواند علاقه سرمایه گذاران را به خود جذب کند.

وی همچنین بر ضرورت استفاده از نظرات تخصصی مشاوران امین و پرهیز از دیکته طرح به این افراد تاکید کرد و ادامه داد: امکان مالی افراد ساکن در بافت فرسوده پایین است از این روی وقتی این افراد را وادار به نوسازی می کنید باید شوقی در وی ایجاد کنید تا این بافت را احیا کند.

اکبر ترکان، مشاور رئیس جمهور در احیای بافت فرسوده گفت: سه موضوع بازسازی، نوسازی و مقاوم سازی موضوعاتی است که باید در برنامه ریزی برای بافت فرسوده به آنها پرداخته شود.

وی اظهار داشت: تمامی متخصصین زلزله می گویند مطالعات نشان می دهد که اگر در تهران زلزله بیاید، آثار بسیار بدی در تلفات خواهد داشت.

ترکان با اشاره به تهدید زلزله برای بسیاری از مردم شهر تهران اظهار داشت: با مقاوم سازی ساختمان ها در اقدامی کوتاه مدت که هزینه کمی نسبت به سایر موضوعات دارد می توان با تامین نیمی از هزینه آن توسط دولت حجم تلفات در زلزله تهران را به شدت پایین آورد و جان مردم را حفظ کرد.

وی همچنین بر دستاوردهای خوب در نوسازی بافت فرسوده در حالت تدریجی اشاره و بر حفظ آن تاکید کرد.