پیام تازه کره شمالی به آمریکا

«کره شمالی در حین مذاکره با ترامپ، تولید اورانیوم غنی‌شده را افزایش داد». این خبری بود که روز شنبه در رسانه‌های خبری آمریکا منتشر شد و با توجه به دیدار پر سروصدای کیم جونگ اون رهبر کره شمالی و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در سنگاپور توجه بسیاری از ناظران و تحلیلگران را به خود جلب کرد.

شبکه ان بی سی نیوز درباره جزئیات این خبر نوشت؛ مقامات آمریکایی می‌گویند که دستگاه‌های اطلاعاتی این کشور با استناد به برخی مدارک و شواهد معتقدند که کره شمالی در برخی از سایت‌های مخفی خود تولید سوخت برای سلاح‌های هسته‌ای را افزایش داده است.

دو روز بعد از آن روزنامه وال استریت ژورنال در گزارشی نوشت که کره شمالی در حال توسعه یکی از تأسیسات اصلی این کشور برای ساخت موشک است. اگر چه کره شمالی فعلا تعهدی در این زمینه نداده است، اما انتشار این خبر نیز یک شوک دیگر به رسانه‌های آمریکایی در ارتباط با موضوع کره شمالی وارد کرد.

این درحالیست که از زمان دیدار تاریخی رهبران واشنگتن و پیونگ یانگ در روز ۱۲ ژوئن، مجموعه‌ای از اقدامات مثبت و سازنده از سوی دو طرف انجام شده است که هدف آن احتمالا نشان دادن حسن نیت به یکدیگر بوده است. اما انتشار چنین اخباری، غیرمنتظره و برخلاف انتظار کسانی بود که نسبت به مذاکرات میان دو طرف خوشبین بودند.

کره شمالی پس از حدود ۶۰ سال بقایای اجساد ۲۰۰ نظامی آمریکایی که از زمان جنگ کره در این کشور باقی مانده بود را به آمریکا تحویل داد. همچنین پیونگ یانگ در ادامه تنش زدایی، برگزاری یک تظاهرات گسترده ضدآمریکایی که هر سال در پایتخت این کشور برگزار می‌شود را نیز لغو کرد. علاوه بر اینها، پیونگ یانگ در روابط خود با سئول نیز اقدامات مثبتی مثل عقب نشینی ادوات نظامی و برچیدن بلندگو‌های تبلیغاتی در مرز را انجام داده بود و مقدماتی برای دیدار‌های نظامی میان دو طرف برگزار شده است.

ایالات متحده آمریکا نیز در همین راستا برگزاری رزمایش‌های نظامی مشترک با کره جنوبی در شبه جزیره کره را لغو کرد. با این حال وزارت دفاع آمریکا و کره جنوبی تاکید کردند که این تصمیم فقط مربوط به رزمایش نظامی موسوم به اولچی فریسام است و هنوز درباره دیگر رزمایش‌ها تصمیمی اتخاذ نشده است. با این وجود می‌توان این اقدام آمریکا را یک گام در راستای اعتمادسازی میان دو طرف خواند.

اما دیداری که میان ترامپ و کیم برگزار شد برای بازگرداندن بقایای نظامیان آمریکایی کشته شده در جنگ و توقف تظاهرات ضدآمریکایی نبود. هدف اصلی این دیدار مساله سلاح‌های اتمی کره شمالی و موضوع خلع سلاح اتمی شبه جزیره کره و تعهد پیونگ یانگ به آن بود. با توجه به اخبار جدید درباره فعالیت‌های مخفیانه کره شمالی اکنون این سوال مطرح می‌شود که هدف کره شمالی از چنین فعالیت‌هایی در این برهه زمانی حساس چیست؟ این مساله چه تاثیری در آینده مذاکرات میان آمریکا و کره شمالی خواهد گذاشت؟

در وهله اول باید گفت که کره شمالی احتمالا می‌داند که فعالیت‌ها و تحرکاتش در سایت‌های اتمی و موشکی به طور دقیق از سوی ابزار‌های ماهواره‌ای و جاسوسی آمریکا رصد می‌شود، بنابراین از ادامه این فعالیت‌ها اهدافی را دنبال می‌کند.

از سوی دیگر باید بگوییم که احتمال نادرست بودن ادعای مقامات آمریکایی درباره ادامه فعالیت‌های اتمی کره شمالی کم است؛ چرا که موافقت کره شمالی با توقف فعالیت‌های اتمی به عنوان یک پیروزی دیپلماتیک برای دونالد ترامپ بیان شد و بعید است که آمریکائی‌ها بخواهند با اخبار کذب این دستاورد را در اذهان بین المللی زیر سوال ببرند.

برخی مقامات آمریکا می‌گویند که رهبر کره شمالی ممکن است در راستای گرفتن امتیازات بیشتر از رئیس‌جمهور آمریکا به دنبال مخفی کردن این سایت‌ها باشد. این نکته که کره شمالی حتی در خلال مذاکرات اخیر با آمریکا در حال پیگیری این فعالیت‌ها بوده است نیز برخی از مقامات آمریکایی را به این نتیجه رسانده است که کره شمالی در تلاش است خودش را در موقعیتی قرار دهد که در حین حفظ سلاح‌های اتمی تمامی امتیازات ممکن را از دولت ترامپ اخذ کند.

فارغ از دیدگاه‌های بدبینانه مقامات آمریکایی، این مساله احتمالا آمریکا را در ارتباط با ادامه مذاکرات با پیونگ یانگ دچار تشویش و سردگمی خواهد کرد. حتی ممکن است بین مقامات امنیتی کاخ سفید که پیش از این نسبت به مذاکره با کره شمالی بدبین بودند و دونالد ترامپ که ذوق و شوق فراوانی در زمینه مذاکرات با کره شمالی از خود نشان میدهد شکاف و اختلاف بیندازد.

روزنامه واشنگتن پست در این زمینه نوشت؛ اخبار جدید در ارتباط با فعالیت‌های اتمی کره شمالی با گزارش اخیر پنتاگون (قبل از مذاکرات) که گفته بود کره شمالی آمادگی کنار گذاشتن همه سلاح‌های اتمی خود را ندارد سازگاری دارد. از سوی دیگر ارزیابی دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا با این ادعای ترامپ بعد از دیدار با کیم جونگ اون که گفته بود دیگر خطری از سوی کره شمالی آمریکا را تهدید نمی‌کند نیز ناسازگار است.

از سوی دیگر اگر چه بحث موشک‌های بالستیک کره شمالی در مذاکرات مطرح نشد، اما آمریکا به مساله موشک‌های بالستیک کره شمالی نیز حساسیت ویژه‌ای دارد و همانطور که ترامپ در نشست خبری خود بعد از دیدار با کیم به خبرنگاران گفت، بعد از حل و فصل موضوع خلع سلاح اتمی، مساله حقوق بشر و بحث موشکی کره شمالی را نیز مطرح خواهد کرد.

اما در طرف مقابل کره شمالی احتمالا آگاهانه دست به چنین فعالیت‌هایی زده است. همانطور که پیش از این گفته شده بود توافقی که در پایان دیدار رهبران دو کشور امضا و منتشر شد خیلی کلی و پرابهام بود. مثلا دقیقا مشخص نکرده بود که منظور از خلع سلاح اتمی شبه جزیره کره چیست. تاریخ انجام این مساله مهم چه بازه زمانی است؛ و مساله مهمتر اینکه جزئیات تعهد کره شمالی درباره خلع سلاح اتمی اصلا مشخص نشده بود. بنابر این از دید پیونگ یانگ ادامه غنی سازی و تولید سوخت اتمی در حال حاضر هیچکدام از تعهدات کلی و مبهم کره شمالی را نقض نمی‌کند.

مساله دیگر در ارتباط با کره شمالی عدم اعتماد کامل این کشور به وفای به عهد آمریکا است. پیونگ یانگ پیش از این بار‌ها توافقاتی با واشنگتن درباره موضوع هسته‌ای داشته است که همه آن‌ها به دلایل مختلف با شکست مواجه شده اند. همین تجربه‌های تاریخی کره شمالی را به این نتیجه رسانده است که نباید بی گدار به آب بزند و همه کارت‌های خود را در همان آغاز به پای وعده‌های شفاهی آمریکا خرج کند.

تعطیلی سایت آزمایش‌های اتمی توسط پیونگ یانگ از یک طرف و ادامه تولید سوخت اتمی از سوی دیگر نشان می‌دهد که کره شمالی سیاست یه گام به پیش یک گام به عقب را در پیش گرفته است تا اولا بتواند آمریکا را در زمینه جدی بودن سیاستهایش در قبال این کشور تست کند و از سوی دیگر خود را به یکباره خلع سلاح نکند و در پیچیدگی‌های مذاکرات بتواند دست بالا را در آن داشته باشد. ضمن اینکه واکنش آمریکا به این اخبار هنوز مشخص نیست و هیچ تضمینی هم نیست واشنگتن با این شرایط مذاکرات را ادامه دهد و ممکن است این روند شروع نشده در نطفه خفه شود. ادامه فعالیت‌های اتمی کره شمالی، در حالیکه متعهد به خلع سلاح اتمی شده است، ابهامات زیادی را ایجاد و آینده مذاکرات را بیش از پیش تیره و تاره کرده است. شاید این توافق آمریکا و کره شمالی نیز به سرنوشت توافقات قبلی میان دو کشور دچار شود.

در نهایت باید بگوییم، درحالیکه تعریف و تمجید‌ها درباره دیدار کیم و ترامپ به طرز اغراق آمیزی رسانه‌های غربی را پر کرده بود، کسی انتظار نداشت کره شمالی دست به چنین فعالیت‌هایی در سایت‌های اتمی خود بزند. اما واقعیت این است که پیونگ یانگ می‌خواهد به صورت واقع گرایانه و بده و بستان واقعی به مصاف مذاکره با آمریکا برود نه براساس وعده‌های روی کاغذ یا تضمین‌های شفاهی.