گوناگون

نگاهی به عملیات کربلای یک

نگاهی به عملیات کربلای یک

پارسینه: عملیات موفق کربلای یک، پایانی بود بر استراتژی دفاع متحرک عراق و نیز نقطه شروع امیدوار کننده ای ‏برای نیروهای خودی جهت انجام عملیات محدود ایذایی.

نگاهی به عملیات کربلای یک


پارسینه - سمانه کرمیان: به دنبال عملیات غافلگیرکننده والفجر ‌٨ و تصرف شهر استراتژیک فاو توسط رزمندگان اسلام و به هم ‏خوردن توازن سیاسی - نظامی به نفع جمهوری اسلامی، رژیم عراق شیوه‌ای جدید برگزید و درصدد فعال ‏شدن در جبهه زمینی و موضع تهاجمی برآمد و این استراتژی را بعد از اشغال مهران، به استراتژی دفاع ‏متحرک نامگذاری کرد. ‏

به دنبال عملیات غافلگیرکننده والفجر ‌٨ و تصرف شهر استراتژیک فاو توسط رزمندگان اسلام و به هم ‏خوردن توازن سیاسی - نظامی به نفع جمهوری اسلامی، رژیم عراق شیوه‌ای جدید برگزید و درصدد ‏فعال شدن در جبهه زمینی و موضع تهاجمی برآمد و این استراتژی را بعد از اشغال مهران، به استراتژی ‏دفاع متحرک نامگذاری کرد.
عراق می‌کوشید تا با ادامه عملیات‌های خود، نقاط دیگری را تصرف کند. ادامه چنین وضعیتی ‏می‌توانست عواقب وخیمی را هم از بُعد نظامی و هم از بُعد سیاسی برای جمهوری اسلامی ایران به ‏دنبال داشته باشد. بر همین اساس، برای مقابله با حرکت جدید عراق، انجام عملیات برای آزادسازی ‏شهر مهران و ارتفاعات آن مورد تاکید قرار گرفت.
این استراتژی بعد از بازپس گیری منطقه والفجر ‌٩ (منطقه چوارتا) که از تاریخ ‌١٦/١٢/٦٤ شروع شد، در ‏تاریخ ‌٢٧/٤/٦٥، با آزادسازی مهران به اوج خود رسید و با ضربه سختی که دشمن در جریان این ‏آزادسازی متحمل شد، پایان یافت.
از هنگام شروع تهاجم جدید ارتش عراق، وحدت و همدلی نیروهای رزمنده ایرانی به شکل زیبایی جلوه ‏گر شد و برادران ارتشی، سپاهی و بسیج مردمی پا به پای هم در مقابل تهاجم دشمن به مقاومتی ‏دلیرانه دست زدند.

حمله عراق به مهران
ارتش عراق، ساعت یک بامداد ‌٢٧/٢/٦٥، در منطقه مهران دست به تهاجم زد و شهر و حومه آن و برخی ‏از ارتفاعات منطقه را تصرف کرد. در این زمان واحدهای ارتشی، مرکب از ‌٦ گردان پیاده و ‌٢ گردان زرهی، ‏مسئولیت خطوط پدافندی را در این منطقه به عهده داشت و نیروهای سپاه نیز پشتیبانی از این منطقه ‏را به طور کامل بر عهده نگرفته بود.

اهداف عملیات
بازپس گیری شهر مهران و سلسله ارتفاعات قلاویزان و دستیابی به مرز و تامین کل منطقه.

منطقه عملیات
منطقه عملیاتی از جنوب به ارتفاعات قلاویزان، از شمال به ارتفاعات نمه کلان کوچک، از غرب به امتداد ‏غربی ارتفاعات قلاویزان و پاسگاه مرزی بهران‌آباد و از شرق به جاده مهران - دهلران منتهی می‌شد.
پس از اشغال مهران، استحکامات و موانع متعددی توسط دشمن ایجاد شد. در محور شمالی (جاده ایلام ‏‏- مهران و باغ کشاورزی) هفت ردیف مین همراه با کانال و بیش از پنج ردیف سیم خاردار رشته‌ای وجود ‏داشت. در محور میانی (حد فاصل رودخانه گاوی و جاده دهلران - مهران) به لحاظ کوهستانی بودن ‏منطقه، استحکامات نسبتاً ضعیف بود. در محور جنوبی (ارتفاعات قلاویزان) سنگرهای کمین و در بعضی ‏شیارها، یک ردیف سیم خاردار و مین وجود داشت.

استعداد دشمن
منطقه مورد نظر برای عملیات، تحت مسئولیت لشکر ‌١٧ زرهی از سپاه دوم عراق بود. حفظ پدافندی ‏این لشکر از رودخانه کنجاپنجم به سمت میان کوه امتداد می یافت. علاوه بر یگانهای سازمانی این ‏لشکر (تیپ‌های ‌٧٠ زرهی، ‌٥٩ زرهی و ‌٧٠٥ پیاده) یگان‌های زیر نیز تحت امر آن بودند:

‏- تیپ‌های ‌٤٣٣ ، ‌٤١٧ و ‌٤٢٥ پیاده.
‏- تیپ ‌١ کماندویی و گردان کماندو لشکر ‌٤٠ پیاده.
‏ با شروع عملیات، یگان‌های زیر نیز وارد منطقه شدند:
‏- تیپ ‌١ مکانیزه، ‌٤ و ‌٥ پیاده، ‌٣ نیروی مخصوص، ‌٢ و ‌١٠ زرهی از گارد ریاست جمهوری.
‏- تیپ‌های ‌٧١، ‌٧٢ و ‌٣ پیاده از لشکر ‌٣٥ پیاده.
‏- تیپ‌های ‌٥٠١، ‌١١٣، ‌٩٥، ‌١١٨ و ‌١٠٨ پیاده.
‏-تیپ ‌٢٤ مکانیزه.
‏- تیپ‌های ‌٢، ‌٣ و ‌٥ کماندو، گردان کماندویی لشکر ‌٢٠ پیاده و گردان کماندویی لشکر ‌٢ پیاده.
‏- تیپ ‌٦٥ نیروی مخصوص.
‏- گردان‌های ‌٧٦٣، ‌١١٠، ‌١٥، ‌٧٦٦، ‌٢١٧، ‌٢٣٨، ‌٥٣، ‌٢٤٧ و ‌٤٨٩ توپخانه.

‏قوای خودی
قرارگاه نجف هدایت نیروهای زیر را به عهده داشت:
‏- لشکر ‌٢٧ محمد رسول الله (ص) با ‌٧ گردان پیاده به علاوه گردان تانک.
‏- لشکر ‌١٧ علی ابن‌ابی طالب (ع) با ‌٣ گردان پیاده به علاوه ‌١ گروهان تانک.
‏- لشکر ‌٥ نصر با ‌٣ گردان پیاده.
‏- لشکر ‌٢٥ کربلا با ‌٤ گردان پیاده به علاوه ‌١ گردان تانک.
‏- لشکر ‌١٠ سیدالشهدا (ع) با ‌٣ گردان پیاده.
‏- لشکر ‌٤١ ثارالله (ع) با ‌٤ گردان پیاده به علاوه گردان تانک.
‏- تیپ مستقل ‌٢١ امام رضا (ع) با ‌٢ گردان پیاده.
‏- تیپ مستقل ‌١٥ امام حسن (ع) با ‌٥ گردان پیاده.
‏- تیپ مستقل ‌٦٦٢ بیت المقدس با ‌٢ گردان پیاده .
‏- گردان مستقل ‌٣٨ زرهی ذوالفقار با ‌١ گروهان تانک.
‏- ‌٢ گردان توپخانه سپاه به علاوه ‌٤ گردان توپخانه ارتش.

طرح عملیات
تلاش اصلی بر انجام عملیات از محور ارتفاعات قلاویزان و یال های آن تا رودخانه گاوی در نظر گرفته شد. ‏بر همین اساس، عملیات در سه مرحله به ترتیب زیر طراحی گردید:
‏- مرحله اول: تامین ارتفاعات قلاویزان ایران تا روستای امام زاده سید حسن.
‏- مرحله دوم: تامین ارتفاعات جبل حمرین تا شیار مگ سوخته و در امتداد آن، تامین روستاهای بهین، ‏بهروزان و هرمزآباد
‏- مرحله سوم: تصرف خاکریز عملیات والفجر ‌٣، که روستای فرخ آباد تا زیر ارتفاعات ‌٢٢٣ قلاویزان داشت ‏و در نتیجه مهران در این مرحله تامین گردید.

شرح عملیات
مرحله اول عملیات در ساعت ‌٢٢:30 روز‌٩/٤/٦٥ با رمز یا ابا الفضل العباس، ادرکنی آغاز شد و نیروهای ‏خودی در اغلب محورها خطوط دشمن را شکسته و تا قبل از روشنایی صبح ضمن انهدام بیش از ‌١٠ ‏گردان پیاده عراق، اهداف مرحله اول و قسمتی از مرحله دوم عملیات را به تصرف درآوردند.
ساعاتی بعد، دشمن با به کارگیری نیروهای احتیاط خود به محور امامزاده سید حسن پاتک کرد که با ‏مقابله قوای خودی خنثی شد. سپس، یگان‌های خودی با مشاهده از هم گسیختگی نیروهای دشمن، ‏عملیات را بدون وقفه ادامه دادند.
در شب دوم، کلیه یگان‌های عمل کننده ضمن پیشروی در باقی مانده محدوده مرحله دوم عملیات، تا ‏قبل از روشنایی صبح، خط سراسری - از هرمزآباد تا شیار مگ سوخته - را کاملا تامین کرده و مقداری از ‏محدوده مرحله سوم عملیات را نیز تامین کردند.
از آغاز روز دوم (‌١١/٤/٦٥) عملیات در کلیه محورها ادامه یافت و نیروهای رزمنده ضمن به اسارت درآوردن ‏تعدادی از نیروهای دشمن، به باغ کشاورزی وارد شدند و سپس در حدود ساعت ‌١٢ این روز نیز شهر ‏مهران آزاد شد.
ساعت شش صبح روز سوم، دو تیپ گارد ریاست جمهوری به ارتفاع ‌٢١٠ پاتک کرد و پس از یک درگیری ‏سخت ارتفاع مذکور را تصرف کرد. به همین خاطر، نیروهای خودی مستقر در این منطقه حدود ‌٢٠٠ متر ‏عقب آمدند.
در ادامه عملیات، رزمندگان از محورهای قلعه کهنه و فرخ‌آباد به طرف تپه‌های غلامی و پاسگاه دراجی ‏حرکت کرده، ضمن پاکسازی کامل منطقه، تعداد زیادی از نیروهای دشمن را به اسارت درآوردند.
در جریان مرحله چهارم عملیات که از ساعت ‌٢٤ روز‌١٢/٤/٦٥ آغاز شد، با ورود قوای خودی به روستای ‏فیروزآباد، دشمن عقب‌نشینی کرد. سپس خاکریزی از فیروزآباد تا یال‌های ارتفاعات قلاویزان احداث کردند. ‏درگیری، همچنان در اطراف ارتفاعات ‌٢٢٣ ادامه داشت و دشمن، فشاری قابل ملاحظه در نقاط مختلف ‏وارد کرده، تنها ارتفاعات فوق را در تصرف خود نگه داشته بود. حدود ساعت ‌٧ صبح روز چهارم (‌١٣/٤/٦٥) ‏پاتک شدید دشمن روی ارتفاعات قلعه آویزان - به منظور تصرف قله ‌٢٠٠ - شروع شد؛ لیکن با مقاومت و ‏حملات پی در پی قوای خودی، این پاتک شکست خورد.
در روز پنجم، ارتفاع ‌٢١٠ مجددا به تصرف نیروی خودی درآمد و در سحرگاه روز ششم نیز رزمندگان در ‏مرحله پنجم عملیات با حمله به ارتفاع ‌٢٢٣، ضمن تامین اهداف تعیین شده، قرارگاه تاکتیکی لشکر ‌١٧ ‏زرهی عراق را به تصرف درآوردند.
در تاریخ ‌١٨/٤/٦٥، علاوه بر تصرف باقی مانده یال‌های غربی ارتفاع ‌٢٢٣، قرارگاه تاکتیکی تیپ ‌٢٤ مکانیزه ‏عراق منهدم و فرمانده آن به همراه تعدادی دیگر اسیر شد.
نگاهی به عملیات کربلای یک

‏ارزیابی عملیات کربلای ‌١
عملیات موفق کربلای یک، پایانی بود بر استراتژی دفاع متحرک عراق و نیز نقطه شروع امیدوار کننده ای ‏برای نیروهای خودی جهت انجام عملیات محدود ایذایی.
منفعل کردن سیاست تهاجمی عراق، هدف عمده ای بود که نیروها به خوبی توانستند به آن دست ‏یابند.
سرعت عمل، اعتقاد یگان ها، حفاظت عملیات، فریب دشمن، تناسب نیروها با طرح عملیات، انجام ‏کارهای مهندسی لازم و ... از جمله عوامل بارز و موثر در این عملیات بود.


نتایج عملیات
طی این عملیات، منطقه‌ای به وسعت ‌١٧٥ کیلومترمربع از خاک ایران و نیز عراق شامل شهر مهران و ‏روستاهای اطراف آن، جاده دهلران - مهران - ایران ، ارتفاعات حساس و سرکوب قلاویزان و حمرین و نیز ‏دو پاسگاه مرزی آزاد شد. هم چنین عقبه‌های دشمن از جمله شهرهای بدره و زرباطیه در دید و تیررس ‏قوای خودی قرار گرفت.
در این عملیات، ‌١٢١٠ نفر از نیروهای دشمن اسیر شدند. ‏


منبع: پژوهشگاه علوم ومعارف دفاع مقدس

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار