.svg)
کاخ اردشیر بابکان، یادگار ساسانیان در فیروزآباد
پارسینه: شهرستان فیروزآباد یکی از این مناطق است که آثار ارزشمندی همچون شهر باستانی گور، قلعه دختر فیروزآباد و چندین و چند کتیبه ساسانی را در خود جای داده است. در ادامه با ما همراه باشید تا از کاخ اردشیر بابکان برایتان بگوییم.
یکی از کهن‌ترین مناطق استان فارس، شهرستان فیروزآباد آن است که رونق آن را به دوره ساسانیان نسبت می‌دهند. امروز قصد داریم تا به یکی از کهن‌ترین آثار تاریخی این شهرستان سری بزنیم. کاخ اردشیر بابکان قدمتی ۱۸۰۰ ساله دارد و در ۱۵ دی ماه سال ۱۳۱۰ هجری شمسی، با شماره ۸۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
استان فارس یکی از کهن‌ترین مناطق کشور است که در جای جای آن می‌توان محوطه‌ها و ابنیه تاریخی زیادی را مشاهده کرد. این منطقه از کشور، از سال‌های دور اهمیت باستان شناسی زیادی داشته و محل مناسبی برای کاوش‌ها و حفاری‌های باستان شناسان مطرح دنیا بوده است. استان فارس فقط تخت جمشید و شهر شیراز نیست، در شهرستان‌ها و مناطق دیگر این استان نیز آثاری بسیار ارزشمند و با شکوه وجود دارند که تماشایشان هر کسی را شگفت زده خواهد کرد.
شهرستان فیروزآباد یکی از این مناطق است که آثار ارزشمندی همچون شهر باستانی گور، قلعه دختر فیروزآباد و چندین و چند کتیبه ساسانی را در خود جای داده است. در ادامه با ما همراه باشید تا از کاخ اردشیر بابکان برایتان بگوییم.
آتشکده یا کاخ: تاریخچه بنای اردشیر بابکان
شهری که امروزه آن را به نام فیروزآباد می‌شناسیم، در گذشته شهر "گور" یا "جور" نام داشته است. بر اساس حفاری‌ها و آثار به دست آمده از آن‌ها در این منطقه، این شهر باستانی را بنیان گذار سلسله ساسانیان یعنی اردشیر بابکان ساخته است. طرح شهر تاریخی گور به شکل دایره‌ای بوده، شیوه‌ای که اشکانیان در شهرسازی‌های خود به طور فراوان از آن استفاده می‌کردند.
دستور ساخت بنای باستانی کاخ اردشیر بابکان را هم همین شاه ساسانی صادر کرده است. این بنا از نخستین آثار معماری برجای مانده از سلسه ساسانیان است که در مجاورت روستایی به نام آتشکده واقع شده است. فاصله این اثر که مهم‌ترین جاذبه گردشگری فیروزآباد محسوب می‌شود، از شهر امروزی فیروزآباد فارس، حدود ۲ کیلومتر است. برخی از کارشناسان و باستان شناسان کشور بر این عقیده اند که این بنا، کاخ نبوده، بلکه یکی از آتشکده‌های بزرگ و مهم آن زمان بوده است. یکی از دلایل رونق و آبادانی این منطقه را، وجود نهر آبی می‌دانند که از کنار همین کاخ یا آتشکده عبور می‌کرده است.
مرحوم پیرنیا، باستان شناس معروف کشورمان در رابطه با این بنا چنین گفته است: «این بنای تاریخی در سال ۲۲۴ میلادی بنا شده و یکی از مهم‌ترین بنا‌های ساخته شه در آن دوران در جهان است. بسیاری از باستان شناسان غربی که به ایران آمده اند، تلاش می‌کنند تا این آتشکده را یک کاخ معرفی کنند، در حالی که از نظر من این بنا، مشخصه‌ها و فضا‌های مورد نیاز یک کاخ را در خود ندارد.»
در برخی دیگر از متون تاریخی و سفرنامه جهانگردانی که به ایران سفر کرده اند هم درباره این بنا چنین نوشته شده است: «از جمله آثار غریبه فیروزآباد، آتشکده آنجاست که آن را «آتشکده اعظم» نامند. زیرا که در فارس آتشکده بزرگتر از آن نسیت. گویند آن را نیز اردشیر بابکان بنا نهاده و آن در سمت شمال قصبه حالیه واقع است. به مسافت یک فرسنگ دور از آن تقریباً.»
معماری کاخ اردشیر بابکان
آتشکده فیروزآباد یا همان کاخ اردشیر بابکان، یکی از ارزشمند‌ترین و مهم‌ترین اثار برجای مانده از اوایل دوره ساسانیان در کشور است. معماری این بنا، الگوی ساخت بنا‌های بسیار دیگری در ایران بوده است. سنگ و گچ مهم‌ترین مصالحی هستند که در ساخت این بنا به کار رفته است. بنا بر عقیده برخی کارشناسان، این بنا نخستین بنای ساسانی است که در آن ایوان، طاق و گنبد به کار رفته است.
تزئینات گچبری زیبایی در جای جای این عمارت تاریخی وجود دارند که نمونه برجسته‌ای از هنر گچبری در دوران ساسانی هستند. درون این بنای باستانی، تالار‌ها و راه رو‌های تو در تویی وجود دارد که در نوع خود منحصر به فرد هستند. در بخش شرقی عمارت، چهار تالار گنبد دار احداث شده است، گنبد‌هایی که با ساخت فیل پوش‌هایی بنا شده اند و نمونه‌های مشابه آن را می‌توان در قلعه اردشیر نیز مشاهده کرد. یکی دیگر از ویژگی‌های معماری شگفت انگیز این بنا، به کار گیری خیشخان (باد پیچ) در دیوار‌های آن است. این خیشخان‌ها را به منظور جریان یافتن هوا در تالار‌ها و اتاق‌ها می‌ساختند. نمونه‌هایی از این خیشخان‌ها در مناطقی از استان خراسان مشاهده شده است.
بهترین فصل سفر به این منطقه
بازدید از کاخ فیروزآباد در تمامی ایام سال امکان پذیر است. اما به دلیل گرمای بیش از حد هوا در اواسط تابستان، بازدید از آن در این زمان پیشنهاد نمی‌شود.
اطلاعات بازدید از کاخ اردشیر بابکان
آدرس: جاده شیراز به فیروز آباد، بعد از قلعه دختر فیروز آباد
مدت زمان مورد نیاز برای بازدید از سایت: ۱ ساعت
سخن نهایی
این مکان و عمارت باستانی، چه یک آتشکده باشد یا یک کاخ ساسانی، یکی از مهم‌ترین و باشکوه‌ترین بنا‌های تاریخی مربوط به اوایل دوره ساسانیان است. این عمارت را در مجاورت یک برکه آب ساخته اند که این موضوع، احتمال آتشکده بودن این بنا را دو چندان می‌کند. این اثر به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این امر نشان از اهمیت این بنا دارد و لزوم محافظت و نگه داری بهتر از آن را گوش زد می‌کند.
منبع: مجله گردشگری الی گشت
ارسال نظر