آشنایی با طبیعت زیبای شهرستان محلات
پارسینه: شهرستان محلات در استان مرکزی قرار دارد اگر بگوییم شهرستان محلات سبقه تاریخی اش به روزگار هخامنشیان و دوران مادها باز می گردد، پر بیراه نگفته ایم. شهری که خمین، اراک، اصفهان و گلپایگان را در اطرافش دارد و به هلند ایران شهره است.
اگر بگوییم شهرستان محلات سبقه تاریخی اش به روزگار هخامنشیان و دوران مادها باز میگردد، پر بیراه نگفته ایم. شهری که خمین، اراک، اصفهان و گلپایگان را در اطرافش دارد و به هلند ایران شهره است. مزارع بزرگ پروش گل، علی الخصوص گلهای رُز بی نظیرش لقب «هلند» را به این شهرستان داده است. بهشتی افسانهای که در اردیبهشت ماه گل میکند و جان میدهد برای فرار از آلودگی هوای پایتخت. غیر از باغ گل هایش، محلات را به معادن سنگ بی شمارش میشناسند، سنگهای زینتی و مرمرینش که در نمای خانه هایش رخ مینماید.
شهرستانی جامانده از دوران قبل از میلاد
این جا صدای تاریخ میآید. در لندیهای شهر که قدم بزنید، حتما چشم تان به آثار باستانی و بافت قدیمی شهر میخورد. این جا «خورهه» است، محل برآمدن آفتاب؛ خورهه در اوستا به مفهوم «محل برآمدن خورشید» است و از سویی کلمه «خور» در این کتاب به مفهوم منطقه ییلاقی است، این منطقه در شمال شرق محلات واقع شده است.
بررسی تحقیقات انجام شده و آثار کشف شده در دشت و ارتفاعات خورهه نشان میدهد سابقه سکونت و قدمت منطقه به هزاره دوم قبل از میلاد باز میگردد. هنوز مردمانی هستند که به دنبال آثار باستانی، این منطقه را زیر و زبر کرده اند و هنوز در آرزوی کشف آثاری از دوران مادها و هخامنشیان در میان این منطقه هستند. خورهه هنوز بافت قدیمی و سنتی خود را حفظ کرده و خانه هایش با گل و چوب ساخته شده است.
آسیاب آب محلات؛ دن کیشوت تنهای شهر
شهرستانی سرشار از آسیابهای بادی، شاید باید دن کیشوت قهرمان مشهور کتاب سروانتس به آسیابهای بادی شهرستان محلات میآمد و نبردش را با آنها ادامه میداد، اما حالا اثری از آثار این آسیبها باقی نمانده است. یکی از شهروندان محلات میگوید: «محلات، شهر آسیابها بود. بوی کاهگل و گندم درهم میپیچید و زندگی جریان داشت. اما حالا قریب به چهار آسیاب بادی و قدیمی این شهر از بین رفته است و پنجمی هم در آستانه تخریب است.»
این پیرمرد محلاتی با لهجهای که هرکلام را میکشد، نام آسیابهای تخریب شده را چنین میگوید: «آسیاب بهرامی، یکی از بزرگترین آسیابهای این شهرستان بود که خراب شد. آسیاب جمبیل، آسیاب دوغی، آسیاب آبروئه باقی آسیابهایی هستند که بر اثر بی توجهی از بین رفته اند.»
و حالا، حال پنجمین آسیاب آبی این شهرستان خوب نیست. آسیابهای آبی جزو قدیمیترین و ارزشمندترین آسیابهای ایران است که برای آسیاب گندم، جو و سایر غلات مورد استفاده قرار میگرفتند.
یکی از این آسیابهای آبی در شهرستان محلات واقع شده که قدیمیترین آسیاب آبی استان مرکزی است و در سال ۱۳۸۷ به عنوان اثر ملی ثبت شده است. متاسفانه این آسیاب تاریخی در چند سال اخیر با بی توجهیهایی رو به رو بوده است و از آن جا که مالک خصوصی دارد و هنوز به تملک درنیامده است، در حال تبدیل شدن به مخروبه و زباله دانی است و حال و روز خوشی ندارد.
مسئولان امر نیز به دلایلی از قبیل: کمبود اعتبار آن را جدی نمیگیرند و توپ را در زمین یکدیرگ میاندازند و این مکان امروز به مامنی برای مرغ و خروسها تبدیل شده است. این آسیاب در خیابان سرچشمه و سه راه معروف به حاج مهدی واقع شده است. سرچشمه بزرگترین پارک جنگلی محلات از چشمههای پرآب طبیعی استان مرکزی است که در شمال این شهر و در دامنه رشته کوه هفتادقله قرار دارد. اما آسیاب آبی این شهرستان در طرح گردشگری سرچشمه قرار نگرفته تا جایی که محمدرضا علی محمد، رییس شورای شهر محلات در این باره گفت: «آسیاب آبی محلات جوز طرح گردشگری سرچشمه محلات نیست و شهرداری نمیتواند نسبت به تملک آن اقدام کند.
در آخرین جلسهای که به اتفاق مدیر کل میراث فرهنگی استان مرکزی در محل شورای اسلامی شهر محلات برگزار شد، توافق شد میراث فرهنگی نسبت به تملک و ساماندهی این اثر اقدام و شهرداری و شورای شهر نیز همکاری کنند. آسیاب آبی محلات، یک اثر تاریخی و مرتبط با میراث فرهنگی است و بهتر است این اداره با مالکان به توافق برسد و نسبت به تملک آن اقدام کند.»
نکته جالب ماجرا در این است که شهرداری به عنوان متولی حفظ بناهای تاریخی در این شهرستان هم همچنان اقدامی برای حفظ این بنا انجام نداده است.
چنار دوهزار ساله محلات
فقط تهران نیست که با خیابان، ولی عصر (عج) و چنارهای ثبت شده اش فخر میفروشد. خیابان سرچشمه محلات با چنارهای هزارساله اش لذت قدم زدن را در این شهرستان صدبرابر میکند. امانشان تاریخی این شهرستان میدان چنارش است. چناری قطور و زیبا که تنهای به تاریخ میزند. شاید اگر صدای درخت را بشنویم، از خاطرات دو هزار ساله اش و روزهای قدیم محلات خواهدگفت. از روزهای کاهگلهای نم کشیده دیوارها، صدای سنگ آسیابهای آبی، صدای امامزاده فضل و یحیی نوادگان امام موسی کاظم (ع) که هیچ کس ندانست چه بر سر آثار باستانی شان آمد و...، اما هنوز محلات، شهر گل ایران است، کوچه باغهایی که سنگ شده اند.
منبع: نمناک
ارسال نظر