خانه ملاصدرا، از آثار تاریخی استان قم

برای عده‌ای شهر‌های کویری از جذاب‌ترین مقاصد گردشگری اند و سفر به این جور شهر‌ها دنیایی از آرامش را برایشان به همراه دارد. یکی از مقاصد کویری ایران استان قم است و یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی این استان خانه ملاصدرا. ملاصدرا، فیلسوف معروف قرن یازدهم هجری با اینکه در شیراز زندگی می‌کرد، اما ۱۵ سال از عمر خود را در روستای کهک قم گذراند. خانه‌ای که در این مدت او در آن زندگی می‌کرد امروز به جاذبه‌ای گردشگری تبدیل شده و گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند.

مردمان محلی خانه ملاصدرا را به خوبی می‌شناسند، خانه‌ای که یادگار دورانی است که ملاصدرا شهر کهک را برای زندگی انتخاب کرده بود. برای بازدید از خانه ملاصدرا باید به غربی‌ترین بخش روستای کهک و محله چال حمام بروید. اینجا خانه‌های روستایی زیادی را می‌بینید که همه‌ی آن‌ها درست مطابق با معماری خانه‌های گرمسیری ساخته شده اند. خانه ملاصدرا در احاطه‌ی این خانه‌های روستایی قرار گرفته و قدمت آن به دوره صفویه برمی گردد. این خانه در انتهای مسیری هلالی شکل قرار دارد و در گذشته در داخل باغی سرسبز بوده، اما امروز خانه‌های مجاور به قسمتی از آن باغ وارد شده اند.

خانه ملاصدرا از سال ۹۲ در دست مرمت قرار گرفته تا با نوسازی‌هایی که بر روی آن انجام می‌شود برای جذب توریست به حداکثر ظرفیت برسد و بتواند افراد زیادی را برای بازدید به خود جلب کند. این خانه در سال ۱۳۷۵ در لیست آثار ملی ایران قرار گرفت و یکی از جالب توجه‌ترین جاذبه‌های قم است. خانه ملاصدرا از یک گنبد و چهار صفه تشکیل شده و گردشگران زیادی از این قسمت‌ها و دیگر بخش‌های مرمت شده دیدن می‌کنند. اینجا خانه‌ای با سقف گنبدی و نمایی از خشت و گل است درست مثل همان انتظاری که از خانه‌های گرمسیری داریم، خانه‌ای که گشت و گذار در آن و تماشای معماری جذابش حال و هوایی متفاوت را برایتان رقم می‌زند و شما را به دنیای چندین قرن پیش می‌برد.


شاید جذاب‌ترین قسمت نمای بیرونی این خانه سقف گنبدی اش باشد، درست در نوک این گنبد شیشه‌های رنگی به کار رفته تا نور به داخل خانه منتقل شود و فضای داخلی را روشن کند. برای تزئین و طراحی داخلی خانه، گچ بری‌های جذاب و پیچیده‌ای به کار رفته که جذابیت خاصی به خانه داده اند. با دیدن کاربندی‌های جذاب سقف خیلی زود معماری دوره‌ی صفویه در نظرتان تداعی می‌شود و با دیدن گچ بری‌هایی به شکل سجاده و مشبک‌های گچی در نورگیر‌ها به ظرافت طراحی این خانه بیشتر پی می‌برید. برای ساخت خانه از ملات گل و خشت خام استفاده شده و سقف پوشیده از تیر‌های چوبی است.

محوطه‌ی اصلی این خانه شبستانی چهار صفه است که اتاق‌ها و حجره‌هایی چهار گوشه‌ی آن در طبقه همکف و اول فرا گرفته اند. قبلا در اطراف این شبستان ۸ اتاق بود که امروز فقط ۳ تا از آن‌ها باقی مانده است. در چهار گوشه‌ی محوطه‌ی این خانه چهار دهلیز می‌بینید که ۲ تا از آن‌ها برای دیگران است و سازمان میراث فرهنگی استان قم خیال دارد تا بعد از خرید آن‌ها از صاحبانش اقدام به بازسازی شان کند. در قسمت شمال غربی باغ چشمتان به بنایی به اسم عصاری می‌افتد که معماری جذابی دارد و برای ساخت آن کار زیادی انجام شده است. این بنا از مهمترین المان‌های این مجموعه است که نقش بسزایی در ارزش کلی این مجموعه دارد. حتی در محدوده‌ی این مجموعه و در قسمت شرقی آن رشته قنات پر آبی جریان دارد که می‌تواند نقش زیادی در تبدیل اینجا به مجموعه‌ای ارزشمند داشته باشد.


امروز کهک با حدود ۳ هزار جمعیت پوشیده از ویلا‌های رنگارنگ است و به شهری متفاوت از زمان ملاصدرا تبدیل شده است. کمتر گردشگری پیدا می‌شود که به این شهر سفر کند، اما بازدید از خانه ملاصدرا را در لیست برنامه هایش قرار ندهد. برای رسیدن به کهک به مسیر قم – کاشان بروید پس از طی ۱۲ کیلومتر به دوراهی سرسبز و پر درختی می‌رسید که مسیر کهک را به شما نشان می‌دهد. جاده را به سمت ارتفاعات قهستان پی بگیرید تا بعد از ۲۰ کیلومتر به کهک برسید. این منطقه نسبت به دیگر بخش‌های استان قم آب و هوای بهتر و حاصل خیزی بیشتری دارد و از این نظر از دیگر قسمت‌های قم متمایز است.

خانه‌های تاریخی همیشه از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری اند. در بیشتر شهر‌های ایران چندین خانه‌ی تاریخی پیدا می‌شود که با قدمتی چند صد ساله در بین دیگر آثار شهر خودنمایی می‌کنند و با جذابیت‌هایی که دارند علاقمندان به آثار تاریخی را حسابی سر ذوق می‌آورند. خیلی‌ها بازدید از این خانه‌های تاریخی را از دست نمی‌دهند و این خانه‌ها از اولین جاذبه‌هایی است که در سفر به هر شهر از آن دیدن می‌کنند.


کافیست یک بار بازدید از این خانه‌های تاریخی را امتحان کنید تا دلتان بخواهد از همه‌ی خانه‌های تاریخی معروف ایران دیدن کنید! از آن جایی که این خانه‌ها معمولا مالکیت شخصی دارند بعد از مدتی توسط سازمان میراث فرهنگی خریداری می‌شوند تا بعد از مرمت، در آن‌ها به روی گردشگران باز شود. صد‌ها سال از عمر این خانه‌ها گذشته پس باید مرمت‌هایی اساسی بر روی آن‌ها انجام شود تا بتوانند گردشگران را برای بازدید ترغیب کنند.

بازدید از خانه‌های تاریخی را دوست دارید؟ از اینکه به محوطه‌ای بروید که معماری و طراحی داخلی اش رنگ و بویی از گذشته‌ها را دارد لذت می‌برید؟ اگر این طور است به خانه تاریخی ملاصدرا بروید این خانه زمانی محل سکونت یکی از معروف‌ترین فیلسوف‌های ایران بوده و همین ویژگی می‌تواند حتی جذابیت هایش را بیشتر کند. بازدید از مناطق کویری و خانه‌های گرمسیری قابل مقایسه با هیچ کدام از جاذبه‌های دیگر نیست و احساسی آرامش برانگیز دارد.

منبع: الی گشت