موزه ای از اطلاعات و آمار شهری در تهران
تهران هم یک رصدخانه شهری دارد. جایی که در آن پر است از آمارها و اطلاعاتی که بسیاری از کارهای زیربنایی پایتخت براساس آن ها شکل می‌گیرد.
آن طور که سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران، گزارش داده است تاسیس رصدخانه شهری تهران در سال 86 و پس از تشکیل کمیته راهبری اجلاس کمیسیون 5 متروپلیس در تهران به سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران سپرده شد. محلی که برای رصد آمار و اطلاعات، شاخص‌ها و بررسی و تحلیل تغییرات و موجودیت های شهر تهران ایجاد شده است.
جمع شدن آمار و اطلاعات در یک جا امکان مشاهده آن ها در کنار یکدیگر را برای مدیریت بهتر شهر در اختیار تصمیم گیران قرار می دهد. شاخص‌هایی مانند کیفیت زندگی شهروندان، زیرساخت‌های شهری، اثرات تصمیم‌های مدیریتی بر پیکره شهر، وضعیت ساخت و ساز، کیفیت سازه‌ای، وضعیت حمل و نقل مهم‌ترین مواردی هستند که رصدخانه شهری پیش روی مدیران شهری قرار می‌دهد. پس می‌توان گفت رصدخانه شهری نه به آسمان، بلکه به تهران و تمامی مؤلفه‌هایی که در این شهر موجود است، می‌نگرد.
رصدخانه شهری تهران با هدف پایش تهران و نظارت و کنترل بر امور مدیریت شهری به وجود آمده است. پایش طرح تفصیلی شهر تهران یکی از کارکردهایی است که برای رصدخانه شهری تهران در نظر گرفته شده است. برای نخستین بار در شهرداری تهران تصمیم گرفته شد که طرح تفصیلی را نه در انتها و بعد از مشاهده اتفاقات شهر بلکه در حین انجام آن رصد شود.
رصدخانه علاوه بر ارائه وضعیت شهری، می‌تواند مرکزی برای هم‌اندیشی نخبگان مدیریت شهری و بستری مناسب برای جمع آوری، ارائه و استفاده از اطلاعات یکپارچه سازمان ها و ارگان های مختلف سهیم در حوزه مدیریت شهری باشد.
اما این رصدخانه شهری چگونه کار می‌کند؟ دستگاه‌های اجرایی دخیل در امر مدیریت شهری، نمایندگانی را به شهرداری تهران معرفی می‌کنند تا به عنوان رابط مجموعه خود برای تبادل اطلاعات در رصدخانه شهری مستقر شوند. اطلاعات مورد نیاز مدیران شهری در بانک اطلاعات موقت جمع‌آوری می‌شود و هر نهادی اطلاعات را با توجه به نیاز خود جمع‌آوری می‌کند. در نهایت هم شناسنامه‌ای از شاخص‌ها تهیه می‌شود تا این اطلاعات با یکدیگر همخوانی لازم را پیدا کنند.
پس از این مراحل، بانک اطلاعاتی شاخص‌ها با توجه به نیاز مدیران، تصمیم سازان، شهروندان، پژوهشگران، دانشگاهیان و سازمان‌های ملي و بین‌المللی شکل می گیرد و در رصدخانه شهری تهران که به نوعی زیرمجموعه‌ای از انبار اطلاعات داده این شهر به شمار می‌رود، تجمیع می‌شود.
انباره داده شهر تهران يا (Data warehouse) هم محلی برای تجمیع داده‌های بانک اطلاعاتی شاخص‌ها و رصدخانه برای سال‌های آینده و برنامه‌ریزی‌های دراز مدت شهری است. به این ترتیب، چرخه مدل مفهومی رصدخانه به طور مداوم در گردش است.
گردش این چرخه و انباشت اطلاعاتی در انباره داده شهر تهران سبب شده تا رصدخانه شهری همچون يک موزه اطلاعاتی برای آینده این شهر باقی بماند.
تجربیات جهانی در رصد شهرها
طبق اعلام مرکز اسکان بشر سازمان ملل متحد یا تاکنون شهرهاي 54 کشور دنيا شامل 18 کشور توسعه يافته، 20 کشور در حال توسعه و 6 کشور آفريقايي و در مجموع 200 شهر در دنیا به صورت رسمي به برنامه ايجاد رصدخانه جهاني از طريق ايجاد رصدخانه در شهرهاي خود پيوسته‌اند. از بهترين نمونه‌هاي رصدخانه‌هاي شهري مي‌توان به رصدخانه ونکور، تورنتو، ملبورن، جده، کیپ تاون، بوگوتا، نایروبی و لاهور و رصدخانه ملي ژاپن و هند اشاره کرد.
