آزمون‌های محاسبه بهره هوشی کودکان

بیشتر روان شناسان، هوش را توانایی حل مسئله، سازگاری بامحیط وداشتن مهارت‌های شناختی همچون تکلم، تفکر، تصمیم گیری، مهارت‌های استدلال، مهارت‌های حل مسائل کلامی و غیرکلامی تعریف کرده‌اند. به نقل از بانوی شهر شمارا با بهره هوشی کودکان و روش‌های محاسبه آن آشنا می‌سازیم.

تعریف بهره هوشی


بهره هوشی (Intelligence Quotient) یکی از روش‌های سنجش هوش انسان است. نمره‌ای که فرد در آزمون هوش به دست می‌آورد، توسط روانشناسان بهره‌ی هوشی نامیده می‌شود.

نمره بهره هوشی فرد جایگاه و سطح هوش کودک را نشان می‌دهد. اساسی‌ترین کاربرد نمره IQ این است که رده هوشی کودکان را به خوبی مشخص می‌سازد. مهم‌ترین طبقه بندی انجام شده توسط روان شناسان در جدول زیر ارائه شده است:

حدود بهره هوشی طبقه‌بندی بهره هوشی


۱۳۰و بالاتر بسیار برتر
۱۲۰-۱۲۹ برتر
۱۱۰-۱۱۹ بالاتر از متوسط
۹۰-۱۰۹ متوسط
۸۰-۸۹ پایین‌تر از متوسط
۷۰-۷۹ مرزی
۶۹و زیر بسیار کم


IQ نشان دهنده‌ی نرخ رشدعقلی یک فرداست. طبقه بندی بهره هوشی نشان می‌دهد که با توجه به نمره کسب شده توسط هر کودک، سطح هوشی وی در چه حدی است. نمره IQ نشاندهنده این موارد می‌باشد:

ساختار هوش که شامل مهارت‌های ترکیبی و شناختی مانند واژگان، اطلاعات عمومی، استدلال، حافظه کوتاه مدت وسرعت پردازش اطلاعات این مهارتهاباهم، توسط نمره IQ نشان داده شده است.

تقریباتمام ارزیابی‌های روانشناختی جامع تحت تاثیرمعیار‌های بهره‌ی هوشی کودکان است به همین دلیل آزمون‌های مختلفی تاکنون با هدف سنجش هوش ساخته شده اند. آزمون‌های سنتی هوش، توانایی‌های شناختی را اندازه گیری و عملکردتحصیلی راپیش بینی می‌کرد. یعنی می‌توان گفت که صرفا اندازه گیری هوش عمومی هرچند این آزمون‌ها کارایی گسترده‌ای داشتند با این حال ایراداصلی آزمون‌های سنتی این بود که جنبه‌های مختلف هوش همچون مهارت‌های خاص موسیقی، هنر وتوانایی‌های بین فردی و درون فردی و دیگر توانایی‌ها را اندازه گیری نمی‌کردند. بدین ترتیب سایر آزمون‌های هوش برای سنجش انواع توانایی‌ها ساخته شدند.

آزمون‌های بهره هوش:


آزمون استنفورد بینه:

در این آزمون برای محاسبه بهره‌ی هوشی، سن عقلی رابر سن تقویمی تقسیم می‌کنند و برای اینکه عددبدست آمده اعشارنداشته باشد، آنرادر ۱۰۰ ضربمی‌کنند. بدین ترتیب اگرسن عقلی کودک ۷ ساله، ۸ سال باشد، ضریب هوشی او ۱۱۴ خواهدبود.

آزمون وکسلر:


وکسلر سه مقیاس را تهیه کرد، برای کودکان ۳ تا ۶ ساله، برای کودکان ۵ تا ۱۵ ساله وبرای بزرگسالان. مقیاس‌های وکسلر طوری طراحی شده‌اند که استعداد‌های کلامی و غیرکلامی را بطور یکسان اندازه می‌گیرند.

آزمون ترسیم آدمک (گودیناف):


خانم فلورانس گودیناف، این آزمون را با این استدلال بوجود آورد که کودکان همه فرهنگ‌ها امکان دارد که اشخاص را مشاهده کنند و روابط موجود بین اجزا و کل را به خاطر بسپارند. دستورالعمل آزمون بدین صورت است که از کودک می‌خواهند تا شکل یک آدم را بکشد. آزمون آدمک نیز جز آزمون‌های غیروابسته به فرهنگ به حساب می‌آید. یعنی اجرای این آزمون برای کودکان همه فرهنگ‌ها امکان پذیر است.

به طورکلی، آزمون‌های تعیین بهره هوشی در کودکان مهمترین ومعتبرترین ابزارسنجش توانایی‌های شناختی هستند، اماهمیشه باید توسط افراد متخصص در این زمینه و با نهایت دقت مورداستفاده قرارگیرند تاپیامد‌های ناخواسته و اشتباه برای کودکان ایجاد نشود.

منبع: بانوی شهر