رصد اولین سیاره فراخورشیدی بدون ابر

یک بخش مهم از تحقیقات سیارات فراخورشیدی شامل مطالعه جوهای آنهاست که این سیاره‌ها را احاطه کرده‌اند.

مولکول‌هایی که در این سیاره‌ها موجود است، می‌توانند بینش ارزشمندی را در مورد شرایطی که درون این سیارات حاکم است به محققان بدهند.

چنین موردی برای دانشمندان در مطالعه سیاره "WASP-۹۶b" صادق است. سیاره‌ای فراخورشیدی که اکنون اخترشناسان ادعا می‌کنند که اولین سیاره فراخورشیدی فاقد ابر است.

این سیاره با نام علمی "WASP-۹۶b" به نام "زحل داغ"(hot Saturn) نیز توصیف شده است که حول ستاره‌ای شبیه به خورشید در صورت فلکی سیمرغ (Pheonix) در فاصله حدود ۹۸۰ سال نوری از ما می‌چرخد.

ستاره‌شناسان دانشگاه "اکستر"(Exeter) و دانشگاه "دوبلین"(Dublin) این سیاره را با تلسکوپ بسیار بزرگی به همین نام، یعنی "Very Large Telescope" در شیلی مشاهده کردند و جو آن را هنگامی از مقابل ستاره میزبان خود می‌گذشت، بررسی کردند.

این تکنیک به عنوان روش عبور شناخته می‌شود و شامل تشخیص تیره شدن نور ستاره میزبان، در حال عبور سیاره فراخورشیدی از مقابل آن است.

تلسکوپ فضایی کپلر ناسا وجود هزاران سیاره فراخورشیدی را با استفاده از این روش کشف کرده است، اما با نگاه به نوع نور متصاعد شده در حال عبور، دانشمندان همچنین می‌توانند نتیجه‌گیری‌هایی درباره جو آنها داشته باشند.

این به این علت است که جو، طول موج‌های خاصی از نور را بسته به انواع مولکول‌ها و اتم‌های درون آن سیاره، مسدود می‌کند و طیفی منحصر به فرد برای آن سیاره ایجاد می‌کند.

طیف منحصر به فرد "WASP-۹۶b" حاوی رد پای کاملی از سدیم، یک عنصر شیمیایی که طیف "سهمی‌شکل"(tent-shaped) تولید می‌کند و تنها در اتمسفرهای بدون ابر دیده می‌شود.

"نیکولای نیکولوف"، نویسنده اصلی این مقاله از دانشگاه "اکستر" می‌گوید: تاکنون، سدیم یا به عنوان یک طیف بسیار باریک یافت می‌شد یا این که کلا وجود نداشت. چرا که طیف آن تنها می‌تواند در عمق اتمسفر سیاره تولید شود و در اکثر سیارات، ابرها مانع آن می‌شوند.

این تیم همچنین توانست میزان فراوانی سدیم در اتمسفر "WASP-۹۶b" را اندازه‌گیری کند و سطوحی شبیه به آنچه که در سامانه خورشیدی ما وجود دارد را مشاهده کرد.

حضور طیف سدیم در این سیاره نشان می‌دهد که "WASP-۹۶b" اتمسفری خالی از ابر دارد، که نه تنها موجب درک بیشتر ما از جهان می‌شود، بلکه راه را برای بررسی‌های بیشتر نیز هموار می‌کند.

"ارنست دموجی" از دانشگاه "دوبلین" می‌گوید: "WASP-۹۶b" همچنین فرصت منحصر به فردی برای تعیین فراوانی مولکول‌های دیگر مانند آب، کربن مونوکسید و کربن دی اکسید با مشاهدات آینده فراهم می‌کند.

این تحقیق در مجله Nature منتشر شده است.