قربانی شدن ونزوئلا در جنگ نفتی عربستان علیه ایران

به گزارش خبرنگار «پارسینه» ، ونزوئلا در حال غرق شدن در یک فاجعه عمیق سیاسی و اقتصادی است. این کشور که بیشترین ذخایر اثبات شده نفت جهان را در اختیار دارد، به بدهکارترین کشور جهان بدل شده است و سهم بدهی نسبت به تولید ناخالص داخلی یا صادرات در هیچ کشوری به ونزوئلا نمی رسد. تورم بالای ۷۰۰ درصد است، تولید ناخالص داخلی به کمتر از یک سوم سطوح سال ۲۰۱۳ رسیده است و استانداردهای زندگی فروپاشیده اند.

عوامل گوناگونی به ایجاد این وضعیت کمک کرده اند، از جمله سوءمدیریت ثروت نفتی توسط هوگو چاوز، رییس جمهور فقید، و نیکولاس مادورو، رییس جمهور فعلی، و همچنین جنایت، بی قانونی و بازار سیاه.

اگرچه تمام این موارد در شکل گیری وضع موجود نقش داشته اند، اما کاهش قیمت نفت مهم ترین عامل بوده است. «بولنت گوکای» استاد روابط بین الملل دانشگاه کیل بر این باور است آنچه در ونزوئلا رخ داده است، پیامد ناخواسته سیاست عربستان سعودی برای پایین نگه داشتن عمدی قیمت نفت بر اساس دلایل سیاسی است.

گوکای با اشاره به این که عربستان سعودی به خاطر ظرفیت های بالای تولیدش به عنوان «تولیدکننده شناور» شناخته می شود، دلایل تلاش این کشور برای کاهش قیمت نفت را این گونه در پایگاه «کانورزیشن» توضیح می دهد:

به نظر می رسد سعودی ها به دنبال دو هدف بودند. نخست، تولیدکنندگان نفت شیل ایالات متحده را از گردونه خارج و نقش رهبری دولت های خلیج فارس در بازار نفت جهانی را تقویت کنند. تولید نفت شیل از طریق شکافت پرهزینه، نزدیک به ۶۰ دلار برای هر بشکه، است در حالی که تولید نفت طبیعی گران تر از ۷ دلار برای هر بشکه نیست.عربستان سعودی امیدوار است که کاهش شدید قیمت نفت، خیلی کمتر از ۶۰ دلار در هر بشکه، حفاری ها را برای تولیدکنندگان آمریکایی غیراقتصادی خواهد کرد.

هدف دوم سعودی ها نابود کردن اقتصاد ایران، رقیب اصلی عربستان در خاورمیانه است. این مسئله باعث محدود شدن توانایی ایران در تزریق سالیانه هزاران میلیون دلار به دولت سوریه و شبه نظامیان شیعه در عراق، یمن و جاهای دیگر می شود.

بازارهای نفتی همواره در قلب کش مکش های عربستان و ایران برای هژمونی منطقه ای قرار داشته اند. در سال ۱۹۷۷، زمانی که ایران برنامه های گسترده ای برای نیروگاه های اتمی و افزایش نفوذش در خاورمیانه داشت، سعودی ها با افزایش تولید از هشت میلیون بشکه در روز به نزدیک ۱۲ میلیون بشکه، بازار را اشباع کردند و قیمت نفت به سرعت کاهش پیدا کرد.

ایران شاهد بود که میلیاردها دلار از درآمدهای مورد انتظارش محو شدند و شاه مجبور شد تا برنامه هایش برای سرمایه گذاری های اتمی را نادیده بگیرد. ساخت و ساز فروپاشید، تورم سر به فلک گذاشت، بیکاری به شدت رشد کرد، و مشکلات اقتصادی مداوم، تمام حمایت ها از پادشاهی ایران را نابود کرد. رژیم در دو سال فروپاشید و و جمهوری اسلامی آیت الله خمینی جایگزین آن شد.

به نظر می رسد پس از برخی تردیدها و بحث ها در اوایل سال ۲۰۱۴، عربستان سعودی جنگ قیمت را با عنایت ایالات متحده به راه انداخت. آمریکا از این سیاست حمایت کرد چرا که می خواست نفوذ روسیه وابسته به نفت را تضعیف کند، چیزی که آشکارا مهم تر از حمایت از بخش حفاری خودش می دانست و در عین حال، دسترسی به نفت وارداتی ارزان قیمت در کل خبر خوبی برای مصرف کنندگان و صنعت آمریکا است. گذشته از این که این استراتژی کاملا برنامه ریزی و توافق شده بود یا نه، به نظر می رسد که یک همگرایی منافع اشتباه ناشدنی بین عربستان و آمریکا وجود دارد.

هرچند، سیاست حفظ قیمت های پایین به فروپاشی اقتصادی روسیه یا ایران منجر نشد. در عوض، سخت ترین ضربات را تولیدکنندگان نفت در آمریکا جنوبی و آفریقا- کشورهای لیبی، آنگولا و نیجریه- متحمل شدند.

با این وجود، ونزوئلا، وابسته کشور جهان به نفت، بدترین آسیب ها را دید. نفت مسئول ۹۶ درصد صادرات و ۴۰ درصد درآمدهای دولت ونزوئلا است.

هنوز مشخص نیست که آیا استراتژی قیمت عربستان و آمریکا به هدف های اصلیش برای خرد کردن قدرت و نفوذ روسیه و ایران خواهد رسید یا نه. اما یک چیز روشن است: بازار جهانی نفت همچنان به شدت بی ثبات خواهد بود، و کشورهای کوچک تر و ضعیف تر گرفتار نبردی بزرگ تری خواهند ماند.