سرانجام بی تکلیف مناطق آزاد در سایه آمارهای جذاب!

تحریریه پارسینه : با وجود آنکه عملکرد مناطق آزاد طی سالهای گذشته مورد انتقاد اکثر کارشناسان کشور بوده اما این روزها ترکان با ارائه امارهایی جذاب از موفقیت مدیریتی خود و همکارانش می‌گوید!

این آمارها در حالی ارائه میشود که همچنان نگاه بدبینانه کارشناسان به نحوه مدیریت این مدیر پابرجاست. درعین حال بحث برسر واگذاری مناطق آزاد کشور به وزارت اقتصاد و دارایی مطرح است و هنوزهم مشخص نیست سرانجام این طرح چه خواهد شد.

پیش از این ترکان به شدت با این تصمیم مخالفت کرده بود و ابراز امیدواری میکرد که پس از تعیین و تکلیف ریاست جمهوری دوازدهم با روحانی در خصوص تغییر این تصمیم صحبت خواهد شد. اما تا کنون خبری از وضعیت مناطق آزاد و حتی آینده مدیریتی ترکان بر مسند ریاست شورای مناطق آزاد در دسترس نیست.

این درحالی است که ترکان این روزها تلاش دارد با با ارائه آمارهایی از موفقیت مدیریتی خود و همکارانش دولت دوازدهم را به سمت حفظ شرایط فعلی این سازمان سوق دهد. به گفته دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی کشور، صادرات در مناطق آزاد در سال گذشته ۳۰ درصد افزایش داشته است.

براساس اظهارات اکبر ترکان تحقق نرخ رشد با اشتغال مناسب جزو اهداف مناطق آزاد ایران است. در حال حاضر بعضی از صنایع بزرگ برای ایجاد هر نفر اشتغال به یک میلیون دلار سرمایه گذاری نیاز دارند درحالیکه ما علاقمند به سرمایه‌گذاری ۲۰ هزار دلاری به ازای هر نفر اشتغال هستیم. با اینحال مناطق آزاد در سه ماهه اول امسال موفقیت چشمگیری در خصوص ایجاد اشتغال داشته اند. به عنوان مثال ۳۵۰ شغل در سه ماهه نخست امسال در ارس محقق شده است.

ترکان از تحقق افزایش ۳۰ درصدی صادرات مناطق آزاد در سال گذشته خبر داد و گفت: افزایش صادرات از ۶۲۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۴ به ۸۳۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۵ نشانگر این موضوع است.

به اذعان او، امسال افزایش صادرات کالاهای تولید شده در مناطق آزاد به یک میلیارد دلار هدف‌گذاری شده است.

دراین بین در اواخر تیرماه سال جاری برخی از نمایندگان با ارسال نامه ای به رئیس جمهور خواستار اجرای قانون واگذاری شواریعالی مناطق آزاد به وزارت اقتصاد شدند. این درحالی است که پیش از این اکبرترکان تاکید کرده بود قرار بر این شده تا پس از انتخابات ریاست جمهوری در این رابطه صبر کنیم و بعد از انجام انتخابات از رییس جمهوری کسب تکلیف کنیم.

دراین بین پیگیریهای خبرنگاران در خصوص نامه اخیربهارستانیها به روحانی با انتقاد تند ترکان مواجه شده است. گویی این مشاور ارشد رئیس دولت یازدهم چندان تمایلی به پیگیری این کار و از دست دادن استقلال خود در مناطق آزاد ندارد!

براساس پیگیریهای صورت گرفته توسط خبرنگاران، ترکان در پاسخ به این موضوع که اخیرا تعدادی از نمایندگان مجلس به روحانی نامه‌ای نوشته‌اند، تاکید کرده بود این موضوع به شما رسانه‌ها ربطی ندارد، مگر شما وکیل وصی نمایندگان هستید.

وی با بیان این‌که نمایندگان در این‌باره باید با رییس جمهوری صحبت کنند، افزود: نمایندگان -مجلس- نامه‌ای به رییس جمهوری نوشته‌اند و حتما آقای رییس‌جمهور این را مطالعه کرده و تصمیم می‌گیرد.

این درحالی است که مناطق آزاد تجاری یکی از مهم ترین دروازه های کشور به شمار می‌روند که واردات گسترده ای از این مناطق به کشورمان راه پیدا می‌کند. علاوه بر واردات قانونی، قاچاق کالا نیز از این مبادی صورت می‌گیرد که نیاز است به دلیل وضعیت وخیم اقتصاد داخلی به این مناطق سرو سامان داده شده و مورد کنترل دقیق قرار بگیرد.بنابراین مناطق آزاد، به جای رشد صادرات و رونق تولید، این مناطق به دروازه هایی برای قاچاق کالا و واردات تبدیل شده‌اند.

این موضوع بارها مورد چالش جدی قرار گرفته بطوریکه دبیر شورای عالی مناطق آزاد کشور واردات بی رویه و قاچاق در این مناطق را تکذیب کرده است. به همین خاطر در پی اظهارنظراتی که اکبر ترکان و منتقدان وی مطرح کردند، حاشیه‌های بسیاری ایجاد شد.

بدین ترتیب از سال‌های گذشته تاکنون چالش‌های زیادی برای تعیین و تکلیف این مناطق به وجود آمده تا سرانجام سال گذشته مجلس شورای اسلامی برای چاره اندیشی آن تصمیم گرفت که مناطق آزاد را زیر مجموعه وزارت اقتصاد قرار دهد تا متولی آن برای رسیدگی به وضعیت این مناطق باشد.

گفتنی است که پیش از تصویب لایحه ۲۷ قانون توسعه، دبیرخانه مناطق آزاد زیر‌مجموعه ریاست جمهوری بود. بر این مبنا مناطق آزاد تجاری یک از معاونت‌های ریاست جمهوری به شمار می‌رفت و هرگونه نقد و نظارت بر عملکرد این مجموعه به نوعی مواجهه با رئیس جمهور بود. به همین خاطر این روال باعث می‌شد تا نقد و نظارت بر مناطق آزاد دشواری‌های خودش را داشته باشد اما با مصوبه مجلس، مناطق آزاد زیرمجموعه وزارت اقتصاد قرار گرفت که این موضوع باعث می‌شود تا نقد عملکرد و نظارت بر این مجموعه آسان‌تر شود ضمن آنکه طبق این مصوبه ایجاد هرگونه منطقه آزاد جدید باید با تصویب و موافقت مجلس صورت بگیرد.

پس از تصویب این طرح توسط مجلس، ترکان و برخی کارشناسان به انتقاد از این مصوبه برخاستند و با آن مخالفت کردند البته برخی دیگر از کارشناسان نیز رو در روی منتقدان قرار گرفته و این طرح را مثبت ارزیابی کردند. آنها معتقد بودند که با زیر مجموعه قرار گرفتن مناطق آزاد، این مناطق بیش از گذشته زیر ذره بین قرار می‌گیرد و موجب بهبود وضعیت آن خواهد شد.

اما هنوز پس از گذشت ۸ ماه از طرحی که مجلس برای انجام این اتفاق تصویب کرده بود این مصوبه هنوز به اجرا نرسیده است. ضمن اینکه صحبت‌های اخیر ترکان نیز نشان می‌دهد که مجلس دیگر مانند قبل برای رسیدگی به این مناطق جدی نیست و دست‌های پنهانی برای مستقل ماندن این مناطق وجود دارد.

با اینحال تلاش این روزهای ترکان حکایت از این نکته دارد که وی سعی دارد تا مناطق آزاد را در شرایط فعلی حفظ کند و درعین حال بر عملکرد مثبت خود و یارانش اصرار دارد. اما باید دید روحانی در نهایت چه تصمیمی برای آینده این مناطق خواهد گرفت؟