گوناگون

چرا چرنوبیل با بوشهر قابل مقایسه نیست؟

پارسینه: چرنوبیل برای دنیا اسم ناشناخته ای نیست.تنها نزدیک به 25 سال پیش دنیا با نگرانی به صفحه تلویزیون ها خیره شده بود و اخرین اخبار و تحولات مربوط به نشت مواد رادیو اکتیو از این نیروگاه را دنیال می کرد.

نیروگاه هسته‌ای بوشهر تفاوت عمده‌ای با راکتور چرنوبیل دارد و آن هم حفاظ اتمی نیروگاه اتمی بوشهر است و به این خاطر احتمال وقوع حادثه ای همچون حادثه چرنویل در بوشهر اندک است.

به گزارش فارس، چرنوبیل برای دنیا اسم ناشناخته ای نیست.تنها نزدیک به 25 سال پیش دنیا با نگرانی به صفحه تلویزیون ها خیره شده بود و اخرین اخبار و تحولات مربوط به نشت مواد رادیو اکتیو از این نیروگاه را دنیال می کرد.

اروپا در وحشتی هسته‌ای فرو رفت و دستگاه ها و تجهیزات سنجش مواد رادیو اکیتو درسرتاسر اروپا سطح بالای تشعشعات هسته ای را ثبت کردند.

ماهواره های جاسوسی آمریکا به سرعت آخرین تصاویر راکتور مشتعل را در قلب اوکراین و اتحاد جماهیر شوروی را به ایستگاه های جاسوسی و از آنجا به تمام دنیا مخابره کردند.

اوضاع به سرعت وخیم شد، به زنان باردار در اوکراین و منطقه بیلوروسی توصیه شد تا بچه های خود راسقط کنند و قرص های ید دار برای دفع عنصر رادیو اکتیو ید 131دربین شهروندان لهستان و رومانی توزیع شد.

منطقه اطراف نیروگاه چرنویل نیز به سرعت خالی از سکنه شد و آمار سرطان خون به شدت افزایش پیدا کرد.حادثه چرنوبیل سبب شد تا برنامه های توسعه نیروگاه‌های اتمی به طور کلی در جهان با مخالفت های گروه های طرفدار محیط زیست روبه رو شد.

در کنار این، نزول قیمت جهانی نفت و سایر حامل های انرژی سبب شد تا مدت ها روند توسعه نیروگاه های اتمی با رکود روبه رو شود.

حالا پس از گذشت ربع قرن از حادثه چرنویل بحران انرژی سبب شده است تا روند ساخت نیروگاه های هسته ای رونقی دوباره بگیرد، اما حادثه فوکوشیما و انهدام تاسیسات خنک سازی این نیروگاه که منجر به نشت مواد رادیو اکیتو شد، بار دیگر تردید های جدیدی را درباره بهره برداری از نیروگاه های هسته ای در ذهن بسیاری را فراهم کرد. با این وجود آیا می توان با استناد به این اتفاقات ضرورت نیروگاههای هسته ای را نادیده گرفت و آن را تعطیل کرد؟ ضمن اینکه مقایسه نیروگاههایی مانند چرنوبیل و فوکوشیما با بوشهر از جهاتی غلط به نظر می رسد.

*یک آزمایش، یک اشتباه

چرنوبیل یک نیروگاه گرافیتی با درصد غنای پلوتونیم بالا بود که در اکراین و یکی از استان های اتحاد جماهیر شوروی قرار داشت. این نیروگاه دارای چهار راکتور فعال با قدرت یک هزار مگاوات بود که در زمره راکتورهای با حرارت بالا یا به اصطلاح VHTR بود که از میله های از جنس کربن برای جلوگیری از تند تر شدن فعالیت های هسته ای استفاده می کنند.

این راکتورها به دلیل دمای بالا بازده مناسبی در حدود 50 درصد دارند و اما به دلیل غنای بالای شکافت هسته ای در مقایسه با سایر راکتورها خطرات بیشتری دارد.

اتفاقی که در نیروگاه اتمی چرنوبیل رخ داد، خطایی بود که کارکنان این نیروگاه در هنگام کاهش قدرت راکتور شماره 4 دچار یک خطای استراتژیک شدند.
این آزمون بخشی از یک آزمایش گسترده تر برای آزمون روش جدیدی درباره خنک کردن راکتورها بود که در سال های گذشته ودر آزمایش های قبلی نیز آزموده شده بود.اما این بار قصه چیز دیگری بود.
فاجعه چرنوبیل زمانی آغاز شد که در ساعت 12 شب نیمه آوریل نیروگاه چرنوبیل دستور کاهش میزان قدرت رآکتور برای تست را دریافت نمود و نیروگاه شروع به کاهش قدرت رآکتور شماره چهار تا یی درصد نمود.

*توان راکتور کاهش پیدا می کند

زمانی که تمامی امکانها و اقدامات برای اجرای تست فراهم شده بود. تا یک ساعت مانده به ظهر روز 25 آوریل نیروگاه و رآکتور با تمامی قدرت و بدون هیچ مشکلی در حال کار بود در این زمان دستور برای کاهش قدرت رآکتور و آماده سازی زمیه تست صادر گردید و این دستور به صورت آهسته انجام شد.در ساعت 1:05 دقیقه نیروگاه به میزان 50 درصد قدرت ماکسیمم خود رسید که در این زمان بخار برای یکی از دو توربین کفایت می کرد و یکی از توربین ها به طور کامل از مدار خارج شد.
تست به قدم بعدی خود نزدیک شد ولازم بود میزان قدرت نیروگاه تا 30 درصد نیروی ماکسیمم کاهش پیدا کند ولی در این ساعت روز نیروی الکتریکی برای تامین الکتریسیته شهر کیف مورد نیاز بود به همین جهت تست برای شب یعنی 9 ساعت دیگر موکول گردید.
در 11:10 شب 25 آوریل 1986نیروگاه چرنوبیل دستور کاهش میزان قدرت رآکتور را دریافت نمود و
نیروگاه شروع به کاهش قدرت رآکتور شماره چهار تا 30 درصد نمود
در این زمان بود که کنترلر رآکتور به اشتباه و بر اثر عدم تنظیم کردن میله های جذب نوترون نیروی راکتور را تا یک درصد کاهش داد.

*اشتباهات پیاپی

در این حالت رآکتور تقریبا به حالت خاموش در آمد و برای ادامه تست آمادگی لازم را نداشت. زیرا به دلیل کاهش سریع قدرت در رآکتور، ماده ثانویه ای به نام زنون ایجاد شده بود که برای از بین رفتن این ماده می بایست حداقل 3 شبانه روز انتظار کشید .
اما آنچه مهم است دراینجا مهم است این است که این گاز جذب کننده بسیار عالی نوترون می باشد و وجود آن در منطقه فعال رآکتور باعث افت شدید قدرت در راکتورمی گردد. در این لحظه رآکتوربه دلیل گاز زنون دارای قدرتی بسیار کمتر از آنچه که برای تست لازم بود را دارا شد.
همچنین در رآکتور مقدار زیادی آب وجود داشت که آب نیز همانند زنون دارای خاصیت جذب نوترون می باشد و بر این اساس رآکتور بیش از پیش افت قدرت پیدا کرد. در اینجا بود که پرسنل دومین اشتباه خود را انجام دادند و تقریبا تمامی میله های کنترل را از داخل رآکتوربیرون کشیدند
در اینجا بود که پرسنل دومین اشتباه خود را انجام دادند و تقریبا تمامی میله‌های کنترل را از داخل رآکتوربیرون کشیدند.
این همانند زمانی است که اتومبیلی را در آن واحد هم گاز داد و هم ترمز گرفت.در این زمان و با وجود نبود میله‌های کنترل کننده قدرت در داخل منطقه فعال نیروی رآکتور به ی درصد افزایش پیدا کرد و اولین انفجار در راکتور داخلی نیروگاه روی داد.
میله های سوخت یکی پس از دیگری در داخل قلب نیروگاه درهم شکستند و عملا امکان مهار راکتور ازبین رفت و سیستم خنک کننده راکتور نیز از کار افتاد و به سرعت آب موجود در نیروگاه بخار شد و در زیر فضای راکتور جمع شد.
آخرین نتایج بررسی ها نشان می داد که ظرفیت خروجی نیرگاه تا بیش از 10 میزان معمول افزایش یافت.
در ی:یی صبح یک انفجار اولیه پوشش یییی تنی بالای رآکتور را بلند و راه را برای خروج مقدار زیادی بخار آب داغ هموار کرد. و این مقدمه‌ای بود بر انفجار دوم ناشی ازهیدروژن ، که ممکن است حاصل ترکیب بخار آب لوله‌های پاره شده و زیرکونیم و یا حتی گرافیت موجود هسته رآکتور بوده باشد.
انفجار دوم سقف رآکتور را پاره کرد و یی درصد از تأسیسات هسته رآکتور را از بین برد. گرافیت سوزان و مواد داغ هسته که در اثر انفجار بیرون ریخته بود، باعث ایجاد حدود یی آتش سوزی جدید شد، واین شامل سقف قیر اندود و قابل اشتعال واحد ی نیز می‌شد که مجاور واحد ی واقع شده بود.
همه چیز در حال از بین رفتن و بزرگترین فاجعه اتمی قرن در حال آغاز شدن بود.

*چرنوبیل راکتور بدون دفاع

با از بین رفتن حفاظ بالایی راکتور مهلک ترین مواد رادیو اکتیو در فضای آزاد پخش شد. بالاترین میزان مواد رادیو اکیتو در نزدیکی هسته راکتور به بیست هزار رونگنتن رسید.
تعدادی از خدمه نیروگاه که مشغول خاموش کردن آتش راکتور وپمپاژ آب به داخل راکتور بودند و جند روز بعد بر اثر تشعشعات نیروگاه چرنویبل کشته شدند.
بسیاری از شهرک های اطراف نیروگاه به سرعت برای جلوگیری از گسترش رادیو اکتیو تخلیه شدند.جمعیتی که مجبور به تخلیه محوطه اطراف نیروگاه شدند به ده ها هزار نفر می رسید.
با این حال به سرعت اقدامات حفاظتی برای جلوگیری از نشت بیشتر مواد رادیو اکتیو آغاز شد و مواد حفاظتی به وسیله بالگردهای MI-6 به درون راکتور فرو ریخته و یک دیوار حفاظتی برای جلوگیری از گسترش مواد رادیو اکتیو به دو نیروگاه ساخته شد.
هم اکنون نیز با وجود گذشت ده ها سال از این واقعه هم چنان بسیاری از این مناطق غیر قابل سکونت است. در کنار این یک برنامه بین المللی چند جانبه مشغول پاکسازی اطراف این نیروگاه و مطالعه در مورد آثار احتمالی رادیو اکتیو بر مردم اطراف این نیروگاه است.
قرار است تا در آینده نزدیک نیز یک حفاظ بزرگ در اطراف این نیروگاه ساخته شود تا امکان تخریب کامل این نیروگاه فراهم شود.در نهایت سال 2065 به عنوان پایان برنامه پاکسازی در اطراف این نیروگاه ذکر شده است.

* تفاوت نیروگاه چرنوبیل با نیروگاه بوشهر

سوال اصلی در این بین این است که آیا نیروگاه اتمی بوشهر ممکن است، فاجعه ای همانند نیروگاه چرنوبیل را تجربه کند. نکته اصلی این جا است که نیروگاه اتمی بوشهر یک راکتور آب سبک است.
تفاوت اصلی نیروگاه هسته ای بوشهر با نیروگاه چرنوبیل غنای پایین مواد قابل شکافت در این نیروگاه است. غنای مواد رادیو اکتیو در این نیروگاه تنها در حد 3.5 درصد است که امکان کنترل بهتر چرخه های رادیو اکتیو را فراهم کند.
این درحالی است که سوخت موجود در راکتور هسته ای دارای غنای بالایی بود که البته خاصیت ذاتی راکتورهای این چنینی محسوب می شود.
فاجعه چرنوبیل سبب شده است که دستورالعمل های مرتبط با فعالیت نیروگاه های هسته ای ارتقاء قابل ملاحظه ای پیدا کند و رعایت این استانداردها نیز به دقت از سوی آژانس بین المللی انرژی هسته ای کنترل می شود.
در کنار این نیروگاه هسته ای بوشهر تفاوت عمده دیگری با راکتور چرنوبیل دارد و آن هم حفاظ اتمی نیروگاه اتمی بوشهر است.در حقیقت احتمال وقوع حادثه ای همچون حادثه چرنویل در بوشهر اندک است چرا که نیروگاه چرنویل دارای پوشش سیمانی حفاظتی نبود.
در صورت ناتوانی سازه حفاظتی به هنگام بروز حادثه در کنترل آن می توان با احتمال بالا یقین کرد که مواد رادیواکتیو به صورت مختصری از ساختمان محافظتی به خارج نفوذ کند ولی در هر صورت امکان خروج کامل مواد رادیواکتیو از این ساختمان وجودداشته باشد مگر این که کل گنبد محافظتی در هم فرو ریزد.
نگاهی کوتاه به ساختار گنبد محافظ بتونی بوشهر نشان می دهد که فرو ریختن این گنبد نیاز به وارد آمدن انرژی شدیدی دارد که حتی برخورد یک هواپیمای جت در حال سقوط مشابه حوادث یازدهم سپتامبر نمی تواند آن را ایجاد کند.
ساختمان گنبدی شکل این نیروگاه که از بتون مسلح ساخته شده است، به طرز قابل ملاحظه ای توانایی تحمل ضربات شدیدتری را نسبت به سایرساختمان ها را دارد.
قطر این گنبد در نیروگاه اتمی به بیش از 50 سانتیمتر می رسد.گرچه احتمالات دور از ذهن همچون برخورد شهاب سنگ از آسمان، زلزله ده ریشتری و حمله با سلاح هسته ای را به نیروگاه اتمی را در نظر نگیریم.

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار