پیشنهاد روسیه و بهانه‌گیری معارضان در آستانه

چهارمین دور از مذاکرات صلح آستانه با حضورهیات های دولتی و نمایندگان مخالفان، دی میستورا نماینده دبیرکل سازمان ملل در امور سوریه، هیات نظارتی آمریکا، اردن و کشور میزبان آغاز شد. تاکنون سه دور مذاکره به صورت مستقیم میان همه طرف ها در ماه های میلادی ژانویه، فوریه و مارس در این شهر برگزار شد و امیدها برای حل بحران را افزایش داد.

بسیاری از رسانه ها گزارش هایی را از تلاش ها برای به نتیجه رساندن مذاکرات در استانه منتشر کردند.

**بهانه گیری نمایندگان معارضان

با افزایش امیدواری ها به حل بحران سوریه برخی کشورها با ترفندهای گوناگون سعی کردند تا این روند موفق را مختل کنند. از همان ابتدا گروه نماینده معارضان سوری نیز با بهانه گیری سعی کرد تا در روند گفت وگوها اختلال ایجاد کند. گویا پس از حضور گروه معارضان در محل نشست خبرگزاری قطری «الجزیره» گزارشی را مبنی بر حمله هوایی نیروی هوافضای روسیه به مواضع معارضان میانه رو در مناطق حما و درعا منتشر کرد. این موضوع باعث توقف گفت وگوها و خروج معارضان از محل نشست شد.

این درحالی است که به نوشته خبرگزاری های روسی «الکساندر لاورنتیف» سرپرست هیات روسی در مذاکرات سوری آستانه تاکید کرد که خبر الجزیره کذب محض است و نیروی هوافضای روس چنین عملیاتی را انجام نداده است.

خبرگزاری «ریانووستی» روسی در این باره نوشت که معارضان هنگام خروج از نشست درخواست های خود را به نمایندگان سه کشور ایران، روسیه و ترکیه تحویل دادند. آن ها در این نامه عنوان کرده بودند ارتش سوریه و حامیان آن عملیات زمینی و هوایی را به مناطق تحت کنترل مخالفان متوقف کند، مناطقی را که از آغاز سال ۲۰۱۷ تصرف کرده اند، بازپس دهند و محاصره مناطق تحت کنترل مخالفان را متوقف کنند.

تارنمای خبرگزاری روسی «اسپوتنیک» در زمینه برگزاری چهارمین دور نشست صلح سوریه در آستانه چند گزارش را منتشر کرد که در یکی از گزارش ها عنوان کرد که معارضان سوری مذاکرات صلح را با این بهانه که روسیه حملات نظامی را در سوریه انجام داده است به خطر می اندازند. نماینده ویژه رئیس جمهوری روسیه در این گفت وگوها اظهار کرد گروه های مسلح مخالف دولت سوریه تلاش می کنند تا گفت وگوهای صلح را تضعیف کنند و به همین دلیل روسیه را متهم می کنند که به نیروهای میانه رو حمله می کند.

به نوشته این گزارش، دور چهارم این نشست با چالش آفرینی معارضان سوری شروع شد و آن ها حضور نماینده خود را معلق گذاشتند و از کشورهای تضمین کننده صلح خواستند تا حملات هوایی را در سوریه متوقف کنند.

این گزارش افزود: نماینده روسیه در گفت وگوها اعلام کرد در چارچوب مذاکرات صلح آستانه چند پیشنهاد ارائه می شود که از آن جمله ایجاد چهار منطقه امن و برنامه ریزی برای مشارکت گروه های میانه رو در جنگ با تروریست ها است. ایجاد مناطق امن موجب می شود تا درگیری ها میان نیروهای دولتی و گروه های میانه رو متوقف شود.

این نکته نیز قابل ذکر است که هیچ یک ازخبرگزاری های رسمی و شناخته شده جهان، خبری را در مورد حمله هوایی روسیه به شهرهای سوریه در خلال گفت وگوهای آستانه مخابره نکردند.

**ایجاد چهار منطقه امن در سوریه

از جمله مهمترین پیشنهادهایی که در چهارمین دور مذاکرات صلح آستانه مطرح شد ایجاد مناطق امن در سوریه بود.

تارنمای خبرگزاری اسپوتنیک در گزارش دیگری آورد: روسیه، ایران و ترکیه مذاکره برای ایجاد منطقه امن در سوریه را پیگیری می کنند. روسیه پیشنهاد ایجاد چهار منطقه امن را داده است اما نمایندگان گروه های مسلح معارض این اقدام را موقتی دانستند و تاکید کردند نباید آن را جایگزین فرایند های سیاسی کرد.

به نوشته این خبرگزاری روسی، موضوع ایجاد مناطق امن پیش از این میان روسای جمهوری آمریکا و روسیه هم از طریق گفت وگوی تلفنی مورد بحث قرار گرفت. همچنین این موضوع در دیدار ـ«ولادیمیر پوتین» با «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان هم مطرح شد.

براساس اسنادی که به معارضان تحویل داده شد و اسپوتنیک نیز آن ها را تایید کرده است چهار بخشی که در آن منطقه امن ایجاد می شود عبارتند از ادلب، شمال حمس، شرق قوطه و چهارمین مورد نیز در جنوب سوریه. در این پیشنهاد تاکید شده است که دوطرف باید از هر گونه درگیری خودداری کنند. در این اسناد همچنین اشاره شده است که این احتمال وجود دارد که نیروهای نظامی کشورهای تضمین کنده صلح نیز برای نظارت بر آتش بس در این مناطق حضور داشته باشند.

گفته می شود این اسناد پس از موافقت کشورهای تضمین کننده صلح برای همه طرف ها الزام آور می شود. اما هنوز در مورد نقش نهادهای بین المللی در نظارت بر فرایند آتش بس سخنی به میان نیامده است.

گزارش اسپوتنیک در مورد توقف گفت وگوها از سوی معارضان ابراز کرد که توقف ایجاد نشد بلکه برنامه کاری نماینده های معارضان به پایان رسیده بود و آن ها دوباره از روز بعد گفت وگوها را از سر خواهند گرفت.

**دیپلماسی پوتین در حاشیه نشست آستانه

همزمان با نشست آستانه، رئیس جمهوری روسیه نیز تلاش های دیپلماتیکی را انجام داد که موضوع صلح در سوریه نیز یکی از بخش های این اقدام ها بود.

تارنمای روزنامه آمریکایی «واشنگتن پست» در گزارشی از دیدار «ولادیمیر پوتین» و «رجب طیب اردوغان» روسای جمهوری روسیه و ترکیه خبر داد و نوشت این دو برای ایجاد منطقه امن تلاش می کنند.

این روزنامه ضمن اشاره به پیشنهاد روسیه برای ایجاد منطق امن در سوریه افزود: گفت وگوی رهبران دو کشور با وجود تعارض عمیق آن ها در مساله سوریه، احتمال افزایش همکاری ها برای رفع منازعه را بیشتر کرده است. ترکیه حامی گروه های شورشی است و روسیه نیز پشتیبانی های نظامی گسترده ای را از دولت سوریه به عمل آورده است. از این جهت ترکیه نقشی اساس را برای دستیابی به هرگونه توافق صلح در سوریه دارد.

این روزنامه نوشت تلاش دیپلماتیک پوتین در چند روز اخیر بیشتر شد وی ابتدا تلفنی با رئیس جمهوری آمریکا در مورد سوریه صحبت کرد و سپس با انگلا مرکل صدراعظم آلمان و اردوغان به صورت جداگانه در شهر سوچی روسیه دیدار و گفت وگو داشت. پوتین و اردوغان در نشست خبری خود از ایجاد مناطق امن حمایت کردند. از طرف دیگر دونالد ترامپ هم در دوره رقابت های انتخاباتی خود از ایجاد منطقه امن در سوریه سخن گفته بود و بعدها «رکس تیلرسون» وزیر امورخارجه ایالات متحده هم از مناطق باثبات سخن به میان آورد.

با این وجود واشنگتن پست عنوان کرد که هنوز مشخص نیست که مفهوم مناطق امن از نظر ترامپ و پوتین یکسان باشد. براساس برخی خبرها در پیشنهاد جدید مبنی بر ایجاد مناطق امن، استفاده از هر نوع سلاح در این منطقه ها ممنوع می شود و حتی هواپیماهای جنگی دولت سوریه نیز نمی توانند در آن مناطق به پرواز در آیند.

تارنمای خبرگزاری «فاکس نیوز» آمریکا نیز در گزارشی نوشت همزمان با برگزاری نشست صلح سوریه در آستانه، انفجار بمب در شهری در نزدیکی مرزهای ترکیه، گفت وگوها را تحت تاثیر قرار داد. حداقل ۵ نفر در این انفجار کشته شدند. مخالفان با توقف در روند گفت وگوها خواستار اجرای آتش بس شدند.

به نوشته این خبرگزاری دیدار رهبران ترکیه و روسیه که تقریبا همزمان با نشست آستانه صورت گرفته است با حمایت اردوغان و پوتین از گفت وگوها و ایجاد مناطق امن در سوریه همراه بود.