بورس هم زعفران را به آرامش نرساند

تحریریه پارسینه: یک ماه است که زعفران به بازار بورس راه پیدا کرده است که در بدو ورود مورد انتقاد کارشناسان قرار گرفت اما در عین حال برخی‌ها نیز از آن را فرصتی برای تولیدکنندگان دانستند.

در آستانه ورود زعفران به بازار پر دغدغه بورس گفته شد که کشاورزان می‌توانند در این بازار از طریق سپردن محصولاتشان به انبار استاندارد تعیین‌شده سازمان تعاونی روستایی، زعفران تولیدی‌شان را در بورس کالا بفروشند.

در این میان انتقاداتی از سوی اتحادیه صادر کنندگان مطرح شد، غلامرضا میری، رییس اتحادیه صادرکنندگان زعفران دراین‌باره گفته بود: این بار اول نیست که زعفران وارد بورس کالا می‌شود؛ اما هر مرتبه مشکلاتی در این زمینه ایجاد می‌شود. البته باید تاکید کرد که صادرکنندگان و فعالان حوزه زعفران واقعا خوشحال می‌شوند اگر اهدافی که روی کاغذ نوشته‌شده محقق شود، ولی همیشه صحبت‌ها با عمل‌ها متفاوت بوده است.

میری ادامه داد: ۱۰ سال پیش هم‌صحبت از حضور زعفران در بورس کالا بود، به دلیل همین عدم انطباق نوشته‌ها با عمل من مخالف بودم. این مخالفت هم به نظر من به این خاطر بود که امکان حضور زعفران در بورس کالا وجود ندارد. اما بااین‌حال اگر اهداف روی کاغذ در عمل محقق شود همه راضی هستند.

او گفته بود که برای حضور زعفران در بورس کالا دستاوردهای مختلفی بیان می‌شود، به‌طور مثال گفته می‌شود دست دلالان کوتاه می‌شود، ثبات قیمت به وجود می‌آید و فضایی ایجاد می‌شود که صادرکننده با خیال راحت زعفران بفروشد. خب درواقع تمام این موارد از آرزوهای فعالان این عرصه است، اما همیشه مسائلی پیش می‌آید که این اهداف محقق نمی‌شود. چراکه زمانی که در کلام جوری صحبت شود و در اجرا چیز دیگر اتفاق افتد، هدفی هم محقق نمی‌شود.

اکنون خبرها حاکی از آن است که دلالان به بازار زعفران در بورس نیز راه پیدا کرده اند و این اتفاق تنها به نفع آنها تمام شده است. در این خصوص علی حسینی، عضو شورای ملی زعفران از افزایش قیمت این محصول در بازار خبر داده می‌گوید: عرضه زعفران در بورس تنها به نفع دلالان است.

او همچنین گفته است: به دلیل عرضه زعفران در بورس کالا، طی روزهای اخیر قیمت این محصول بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزارتومان در هرکیلوگرم افزایش یافته است. حسینی حداقل قیمت طلای سرخ را بین چهار میلیون و ۵۰۰ تا چهارمیلیون و ۶۰۰ هزارتومان و حداکثر قیمت آن را بین ۵ میلیون و ۸۰۰ تا ۵ میلیون و ۹۰۰ هزارتومان اعلام کرده است.

کارشناسان معتقدند که عرضه زعفران در بورس تابع شرایطی است؛ به‌عنوان مثال کشاورزانی که بین ۲ تا ۳ کیلوگرم محصول دارند، نمی‌توانند آن را در بورس عرضه کنند؛ این کار فقط برای دلالان و افرادی که زعفران را خریداری و دپو می‌کنند، راه را هموار می‌کند و به نفع آنان است.

فعالان این عرصه گفته بودند که باید امتیازی در مقابل بخش خصوصی ایجاد کنند که کشاورز راضی شود زعفرانش را به‌جای بخش مثال بگویند بخش خصوصی پول یک‌ماهه می‌دهد ما نقد می‌دهیم. یا اگر بخش خصوصی ظرف ۴ ساعت آزمونی که انجام می‌دهد، ما ظرف ۲ ساعت آزمون انجام می‌دهیم که درواقع اصلاً امکان ندارد زیر ۴ ساعت آزمونی انجام داد. بنابراین باید امتیازی برای کشاورز ایجاد کنند تا او برود و محصولش را در بورس کالا عرضه کند. اما می‌بینیم که امتیازی وجود ندارد و بورس کالا با این برنامه‌ای که دارد نمی‌تواند موفق عمل کند.

بازار زعفران ایران تاکنون مبتنی بر خرده‌فروشی بوده است که همین موضوع سالهاست عرضه و معامله زعفران ایرانی را در بازارهای جهانی با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده است. از این رو تجار ایرانی به‌دلیل یکپارچه نبودن محصولات قابل عرضه و صادرات فله‌ای زعفران، نتوانسته‌اند جایگاه خود را در بازار جهانی این محصول تثبیت کنند. از سوی دیگر عده‌ای معتقدند که تجربه سایر کشورها، نشان‌دهنده اهمیت بورس‌های کالا در این مسیر است؛ چرا که عرضه زعفران در بورس‌کالا می‌تواند بازار عرضه این محصول را برای تجار ایرانی نظام‌مند کرده و ایران را به مرجع تعیین قیمت زعفران در بازارهای جهانی مبدل کند.

اما چگونه ایران می تواند به جایگاه خوبی در جهان دست پیدا کند بدون اینکه پله های سازمان تجارت جهانی را با موفقیت پشت سر گذاشته باشد؟

زعفران محصول استراتژیک کشورمان به حساب می‌آید اما آیا چقدر مسئولان و دلتمرادان برای پیدا کردن جایگاه ایران در جهان تلاش کردند؟ متاسفانه این محصول هنوز به دلیل عدم عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی، با توجه به اینکه به صورت فله ای صادر می شود کشورهای دیگر همچون اسپانیا آن را به نام خودشان به سایرکشورهای جهان صادر می‌کنند. این موضوع جای بسی تاسف دارد. طلای سرخ ایران که از لحاظ کیفیت یکی از بهترین زعفران‌های دنیاست حالا مهجور از دایره جهانی افتاده است.

با این حال، ورود زعفران در بازار بورس پیش بینی منفی کارشناسان وفعالان بازار را به واقعیت نزدیک کرد. باید دید که در آینده این بازار چقدر می تواند دلالان را از بازار جدا کند و بیشتر به سود کشاورزان و تولیدکنندگان پیش برود.