فضای مجازی بی قانون!

تحریریه پارسینه: رشد بی سابقه استفاده از فضای مجازی و انتشار اخبار و شایعات دراین فضا آنچنان افزایش یافته که بسیاری از مسوولان نسبت به از کنترل خارج شدن این فضا ابراز نگرانی می‌کنند.این درحالی است که در کشورهای پیشرفته سالهاست قوانینی برای استفاده از فضای مجازی وضع شده و برمبنای ان کاربران خط مشی اجرایی خود در این فضا را می شناسند.یکی از نگرانی‌های کارشناسان در شرایط کنونی عدم فرهنگ سازی برای استفاده بهتر از فضای مجازی است که می‌تواند منجر به خطرات جبران ناپذیری در سطح جامعه شود. از بعد اجتماعی و فرهنگی مساله گرفته تا سیاسی و اقتصادی!

دراین بین هر یک از مسوولان سعی دارند تا با ارائه راهکاری به نظارت بیشتر در این فضا تاکید کنند.از گرفتن مجوز توسط صاحبان کانال های موجود در تلگرام گرفته تا فیلتر کردن شبکه های اجتماعی! اما تا کنون هیچیک از این راهکارها جواب نداده است. وقتی یک شبکه مجازی فیلتر میشود در کمتر از ۲۴ ساعت شبکه احتماعی دیگر جای  آن را میگیرد و کاربران سعی بر کوچ به آن دارند!

برهمین اساس بسیاری از کارشناسان از نبود قوانین لازم برای این فضای پر رونق ابراز نگرانی میکنند. این نگرانیها به دولت نیز کشیده شده تا جاییکه وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با بیان اینکه بکار بردن قوانین فضای واقعی در فضای مجازی چندان جوابگو نیست، تاکید کرد که فضای مجازی به قوانین خاص خود نیاز دارد.

به گفته محمود واعظی، به کار بردن قوانینی که در فضای واقعی کاربرد دارد در فضای مجازی تولید اشکال خواهد کرد.براساس این گزارش تلگرام یکی از محبوب ترین شبکه های اجتماعی موجود در ایران است به نحویکه رئیس پژوهشگاه فضای مجازی کشور از فعالیت نزدیک به ۱۷۰ هزار کانال فارسی در شبکه اجتماعی تلگرام خبر می‌دهد.براساس اظهارات مسعود اسدپور رشد سریع شبکه های اجتماعی و فراگیری آن در  دنیای امروز  تاثیر چشمگیری بر ارتباطات اجتماعی گذاشته و همین امر باعث شده تا جامعه به الزامات و قوانین جدید در فضای مجازی نیاز پیدا کند.

وی با اشاره به اهمیت شناسایی کانال‌های فعال در شبکه های اجتماعی و ثبت آنها به عنوان یک رسانه رسمی در کشور گفت: در حال حاضر از میان ۱۷۰ هزار کانال تلگرامی فارسی زبان بیش از ۱۱ هزار  و ۱۰ کانال دارای بیش از ۵۰۰۰ عضو هستند. کانال‌های تلگرام روزانه به طور متوسط حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار مطلب منتشر می‌کنند که در مجموع بین ۲.۵ تا ۳ میلیارد بازدید را طی یک روز رقم می‌زنند.به اذعان اسدپور هر کاربر ایرانی تلگرام به طور متوسط در ۱۳ کانال عمومی عضو است و روزانه نزدیک به ۱۰۰ مطلب در این کانال‌ها مطالعه می‌کند.همچنین از کانال های فعال در شبکه اجتماعی تلگرام ۳۲ کانال بالای ۵۰۰ هزار عضو و ۷ کانال نیز بیش از یک میلیون عضو دارند که نشان می دهد این کانالها تاثیر اجتماعی بسیار بالایی دارند.

این درحالی است که اخیرا وزارت ارشاد اسلامی در اطلاعیه ای اعلام کرده است لازم است کلیۀ صاحبان کانال و خدمات مشابه آن در تلگرام و سایر شبکه های اجتماعی فعال در کشور که بیش از ٥٠٠٠ عضو یا دنبال کننده دارند حداکثر ظرف مدت یک ماه نسبت به ثبت در سامانۀ تعیین شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به نشانی های www.samandehi.ir و www.saramad.ir اقدام نمایند.بدیهی است با توجه به این مصوبه پس از انقضای مهلت مزبور، فعالیت کانالها و خدمات مشابهِ ثبت نشده غیرقانونی خواهد بود.

با اینحال با توجه به آنکه برخی از این کانال ها خارح از ایران اداره میشوند استقبال از این طرح با اما و اگرهای زیادی روبروست و تا کنون استقبال چشمگیری از این بخش صورت نگرفته است. ضمن آنکه قانونی نیز وجود ندارد که در ان قید شده باشد که اگر کانالی اقدام به دریافت مجوز نکرد قراراست چه برخوردی با آن شود؟

درعین حال به گفته رییس پلیس فضای تولید وتبادل اطلاعات نیروی انتظامی فضای مجازی به عنوان جادوی جهان نمای هزاره سوم است. بنابراین تعامل دستگاه ها و نهادهای دولتی برای نهادینه ساختن فرهنگ استفاده از فضای سایبر ، آگاهی از فرصت ها و تهدیدات این فضا امری ضروری است و باید زیر ساخت ها در این حوزه قوی تراز گذشته شود.دراین بین فضای مجازی در بخش های اقتصادی نیز بسیار موثر عمل کرده و تا کنون جای خرید سنتی در بازارها را گرفته است. اگرچه این نکته می‌تواند در بلند مدت باعث کساد بازار گردد اما استفاده مناسب از این بخش آنهم در قالب یک قانون منسجم می‌تواند مشکلات فعلی  آتی را رفع کند.