گوناگون

فقط ۴درصد اسناد ویكی لیكس مربوط به ایران است

پارسینه: مدیران ویكی لیكس انتشار تدریجی این اسناد را به دلیل اهمیت آنها و اجازه دادن به افكار عمومی برای بحث در مورد اسناد اعلام كرده اند، چرا كه به ادعای آنها با انتشار یك روزه این حجم گسترده متن، منظور كسانی كه به ویكی لیكس اعتماد كرده و خطر كرده اند برآورده نمی شود.

حسین علوی در الف نوشت:

اقدام پایگاه ویكی لیكس به انتشار آنچه گزارش های مراكز دیپلماتیك آمریكا نامیده شده و اصطلاحا كیبل گیت نام گرفته، در روزهای اخیر باعث برخی سردرگرمی ها در نحوه رفتار با این موضوع شده است. تحلیل زیر می كوشد تا حدودی نحوه رفتار "بهینه" با ویكی لیكس را توضیح دهد.

الف - اطلاعات ویكی لیكس اگر لو رفته باشد، احتمالا چگونه لو رفته است؟
بردلی مننیگ تحلیلگر اطلاعات ارتش آمریكا است كه اردیبهشت ماه امسال به اتهام تلاش برای افشای اطلاعات دستگیر شده است. او هم اكنون با محكومیتی معادل 52 سال زندان مواجه است. اطلاعاتی كه مننیگ متهم است آنها را فاش كرده شامل تصاویر ویدیویی كشتار غیرنظامیان توسط هلیكوپتر نظامی آمریكا، برخی اسناد نظامی جنگ عراق و افغانستان و اطلاعات دیپلماتیك سفارتخانه های آمریكاست. بر طبق اخباری كه چندماه پیش منتشر شده، منینگ كه به شبكه سیپرنت دسترسی داشته، اهمیت اطلاعات محرمانه را با یكی از دوستان هكر خود در میان می گذارد و انگیزه خود را افشای اطلاعاتی كه متعلق به حوزه عمومی است اما در سرورهایی كه در اتاقی تاریك در واشنگتن خاك می خورد اعلام كرده و گفته كه این اطلاعات می تواند خیلی از دروغ ها و فسادها را روشن كند. دوست هكر وی بعدها این گفتگو را به مقامات امنیتی گفته و ممنیگ به اتهام انتشار اطلاعات طبقه بندی شده دستگیر شده است. او افشای این اطلاعات را آنارشی در قالب فایل های CSV (فایل متنی قابل استفاده توسط نرم افزارهای صفحه گسترده و پایگاه داده) World-wide anarchy in CSV format می داند.

افشای اطلاعات نظامی سیاسی قبلا نیز در تاریخ سیاسی آمریكا سابقه داشته است. به عنوان مثال در دهه هفتاد میلادی فردی به نام دانیل السبرگ سندی با درجه بندی خیلی محرمانه (Top Secret) كه مربوط به روابط آمریكا و ویتنام بوده را افشا كرد. این افشاگری به آبروریزی برای كاخ سفید انجامید.
اما تفاوتی كه افشاگری در زمان های گذشته با افشاگری در عصر حاضر دارد تسهیل امكان انتقال حجم زیادی از اسناد است. اگر در گذشته هر سندی باید تصویر برداری یا اسكن و .. می شده است، امروز حجم عظیمی از اطلاعات یك پایگاه داده را می توان در قالب یك دیسك فشرده یا حافظه فلش انتقال داد و باتوجه به ساخت یافته بودن اطلاعات، آن ها را به صورت منظم منتشر وتحلیل كرد. به عنوان مثال، یكی از پایگاه های داده مربوط به جنگ عراق كه اطلاعات آن شامل چند صدهزار سندی بود كه چندی پیش منتشر شد كمتر از چهارصد مگابایت حجم داشت و به راحتی در عرض چند دقیقه قابل دریافت است.

بنابر اطلاعات منتشر شده، شبكه سیپرنت شبكه داخلی تبادل اطلاعات نظامی سیاسی است. از سال 2001 به بعد و بعد از وقایع یازده سپتامبر، این سیستم برای تمركزبخشی و كنترل راحت تر سیستم تبادل اطلاعات سیاسی نظامی ایالات متحده راه اندازی شده و به تدریج سفارتخانه های مختلف امریكا به آن وصل شده اند. به طوری كه در 2002 حدود صد سفارتخانه، در2005 حدود 180 سفارتخانه و هم اكنون تقریبا همه مراكز سیاسی خارجی آمریكا به آن وصل هستند.

بنابر گزارش ها، حدود سه میلیون نظامی یا دیپلمات آمریكایی به این شبكه دسترسی داشته اند. هر فرد نظامی یا سیاسی با توجه به سطح دسترسی خود قادر به دریافت و ارسال اطلاعات مشخصی بوده است. اطلاعات صرفا تا حد دسترسی «محرمانه و زیر آن» را در بر می گیرد و هیچ سند «خیلی محرمانه و بالاتر» در آن وجود ندارد. گفته شده حدود هشتاد و پنج هزار نفر از سه میلیون نفر، تا آخرین سطح دسترسی (محرمانه) را داشته اند كه مننیگ یكی از آنها بوده. ظاهرا به همین دلیلِ نسبتا سطح پایین بودن طبقه بندی اسناد نیز بوده كه اسناد سری قبلی در مورد جنگ عراق و افغانستان صرفا شامل اطلاعاتی در حد گزارش عملیات زمینی و ... و نه اطلاعات نظامی راهبردی بوده است و به همین دلیل نیز بوده كه حداكثر اطلاعات مفید این اسناد برای رسانه ها، افزایش برآورد غیرنظامیان كشته و زخمی شده در این جنگ ها نسبت به آمار رسمی بوده است.

ب - چند درصد از این گزارش ها منتشر شده و چند درصد مربوط به ایران است؟
برخلاف آنچه گزارش شده، از مجموع حدود 250 هزار سندی كه قرار است منتشر شود، حدود ده هزار و صد گزارش در مورد ایران است. (حدود یك بیست و پنجم یا چهار در صد).
آنچه كه تاكنون منتشر شده، صرفا حدود 400 سند است و قرار است طی ماه های آتی، بقیه اسناد كم كم منتشر شود.
آنچه كه در روزهای گذشته به عنوان انتشار 250 هزار سند در رسانه ها از آن یاد شده، انتشار ساختار ركوردهای این پایگاه داده است و نه متن آنها. در فاز اول، حدود 200 سند منتشر شد و تا به امروز به حدودچهارصد گزارش رسیده است.

مدیران ویكی لیكس انتشار تدریجی این اسناد را به دلیل اهمیت آنها و اجازه دادن به افكار عمومی برای بحث در مورد اسناد اعلام كرده اند، چرا كه به ادعای آنها با انتشار یك روزه این حجم گسترده متن، منظور كسانی كه به ویكی لیكس اعتماد كرده و خطر كرده اند برآورده نمی شود.


البته بدیهی است كه انگیزه های دیگری نیز ممكن است (در صورت تعمدی بودن انتشار این اسناد توسط دولت آمریكا یا سیا و ...) دلیل این انتشار تدریجی (و در نتیجه سنجش میزان تاثیر یا حساسیت سنجی و كنترل انتشار بقیه اسناد یا جهت دهی و حتی تولید اسناد متناسب با واكنش ها) باشد.
عراق با حدود 15 هزار سند اول، تركیه با 11 هزار گزارش دوم، ایران با حدود ده هزار گزارش سوم، اسراییل با حدود 9 هزار گزارش چهارم و چین با 8 هزار در رده های بعدی قرار دارند. افغانستان، اوكیناوا، روسیه و ... بقیه مناطق نیز با فاصله كمی در رده های بعدی ایستاده اند. این تقسیم بندی بر اساس كلید واژه های طبقه بندی محتوا است و رده بندی در جستجوی متنی تفاوت می كند. به طوری كه در مجموع این گزارش ها، حدود بیست و شش هزار بار واژه ایران تكرار شده است. تعداد تكرار سایر كشورها نیز تقریبا به همین ترتیب افزایش دارد. گزارش های مربوط به ایران عمدتا مربوط به سفارتخانه های كشورهای حول ایران است كه مركز جاسوسی منطقه ای دوبی پس از تاسیس در سال 2006 در صدر این گزارش ها قرارمی گیرد.

ج - این گزارش ها به چه سازمان هایی می پردازد؟
حدود 400 سازمان دراین گزارش ها مورد بحث و اشاره قرار گرفته اند كه بیشترین رقم این اسناد مربوط به شورای امنیت سازمان ملل است. این رقم حدود 6500 سند را در برمیگیرد. سازمان ملل، مجمع عمومی سران و اتحادیه اروپا با فاصله كمی در رده بعدی قرار دارند. طیف متنوعی از جنرال موتورز تا اتحادیه آفریقا، رادیو فردا، نیروی هوایی پاكستان، ارتش آزادی بخش ایرلند و حزب كمونیست ایتالیا و ... در زمره موضوعات مورد اشاره در این گزارش ها قرار دارند.

د - این گزارش ها چه برنامه هایی را در بر میگیرد؟
بیش از 100 برنامه موضوعی مختلف از برنامه های مربوط به زنان تا برنامه های دموكراسی سازی تا برنامه های اعطای بورس و گرنت تا مالكیت معنوی در این گزارش ها بحث شده و در مورد آن ها خبر داده شده است.

ه - چه حالت ها و سناریوهایی برای این انتشار متصور است؟

* واقعا اطلاعات" درز كرده است".
* دولت آمریكا با برنامه قبلی (و دخل و تصرف در آن) "درز می دهد."
* با توجه به تعداد زیاد افراد دارای دسترسی، سرویس خارجی مانند موساد، روسیه و ... به آن دسترسی پیدا كرده و با برنامه قبلی ( و احتمالا دخل و تصرف در آن) "درز می دهد".


در هر حال آنچه قطعی است، اینكه كه این گزارش ها در حال حاضر به صورت ویرایش شده و با حذف اسامی یا حتی عدم انتشار برخی گزارش ها (حدود 15000 گزارش) انجام می گیرد. این ویرایش در دو حالت متصور است:
- اگر چه دولت آمریكا دو روز قبل از انتشار اسناد به نامه آسانگ مبنی بر درخواست از آن كشور برای ویرایش اسناد پاسخ منفی داد (این نامه به این دلیل نوشته شده بود كه وزارت خارجه آمریكا اعلام كرده بود انتشار این مطالب، جان های "بیشماری" را به خطر می اندازد)، اما احتمال اینكه این رد كردن صوری بوده یا بعدا دولت آمریكا تصمیم دیگری گرفته شده است، كاملا زیاد به نظر می رسد.
- خود ویكی لیكس توسط شبكه همكارانش در زمینه های مختلف این ویرایش را انجام می دهد تا اتهام به خطر انداختن جان ها را نیز رد كرده باشد. این اقدام در سری های قبلی انتشار اسناد افغانستان و عراق نیز صورت گرفته بود به گونه ای كه آسانگ اعلام كرده كه حتی یك جان نیز تاكنون توسط انتشار مطالب ویكی لیكس به خطر نیافتاده است.
اما آنچه مشخص است این كه: قطعا انتشار اسناد كنترل شده و با ویرایش انجام می گیرد.

و - اگر واقعا درز كرده، به معنای سند بودن این اسناد است؟

این اسناد، گزارش های مراكز دیپلماتیك آمریكاست كه یا الف) توسط دیپلمات های آمریكایی گفته شده یا ب) از عوامل خود در دیگر كشورها نقل كرده اند. به این ترتیب، این اسناد صرفا شامل:

* نگاه دشمن (دیپلمات ها و سربازان سیاست خارجی آمریكا)،
* گزارش های دشمنان داخلی به دشمن (افراد خائن به كشور كه به مراكز سیاست خارجی آمریكا گفته شده است).



می باشد. به این ترتیب، اطلاعاتی كه در این اسناد است منطقا از دو حالت فوق خارج نیست و تفسیر آنها نیز راحت تر خواهد بود.

به این ترتیب می توان گفت:

* چه ویكی لیكس صرفا افشاگر سناد بوده باشد،
* و چه برنامه ای توسط دولت آمریكا،
* یا طرف سوم این اسناد را انتشار داده باشد،

در هر حال این مطالب، «گفته های دشمن یا دشمنان داخلی» است.

از سوی دیگر منطقا می دانیم، «گفته های دشمن ما علیه ما نمی تواند سند باشد چرا كه دشمن ما نسبت به ما در موضع سوگیری منفی قرار دارد و قضاوت و گفته هایش حداقل محل تردید است، اما گفته های دشمن علیه خودش قابل استفاده است، چرا كه علیه خودش سوگیری مثبت دارد».

با این توصیف، استفاده و نوع نگاه به این محتوا، منطقی تر خواهد شد. به عبارتی اگر دشمن كشور یا دشمن داخلی كشور مطلبی در مورد اتفاقی در كشورمی گوید نمی تواند سندیت داشته باشد همانگونه كه درهیچ كشوری حتی در آمریكا نمی تواند باشد، اما اگر كشور مقابل حرفی بزند كه علیه ما باشد، اما به نفع خودش باشد (فرض سوگیری را رد كند) و تایید كننده موضع ما باشد، قابل استفاده است.
خطر در آنجاست كه ویكی لیكسی بودن اسناد (اگر فرض شود ویكی لیكس بی طرف و غیر سوگیرانه عمل كرده و اسناد را صرفا افشا كرده) به بی طرف یا غیرسوگیرانه بودن اسناد تعمیم داده شود یا این مسیر نتیجه گیری در افكار عمومی طی شود كه «چون سند، ویكی لیكسی است و چون ویكی لیكس بی طرف است، پس محتوای درز داده شده بی طرف است». به این ترتیب می بایستی رسانه ها در مورد نوع نگاه به ویكی لیكس روشنگری كنند.

مثال:
تصور كنید فردی یا جریانی در كشور آشوب می كند و حامیان یا رابطان وی/جریان، دروغ های گفته شده برای ایجاد آشوب را به دشمن انتقال می دهند و بعدا گفته های دشمن به نقل از حامیان خودشان را به عنوان سند ادعای اولیه تبلیغ می كنند! استناد آشوبگران انتخاباتی به اظهارات رابط های خود به مراكز جاسوسی برای سند نشان دادن این گفته ها دقیقا نشان می دهد كه این استناد تا چه حد منطقا بی پایه است.
اما بدیهی است، گفته های رییس موساد در دیدار مقامات آمریكایی علیه كشورمان به دلایل فوق قابل پذیرش و استفاده است.

ز - اسناد ایران چه حوزه ای را در بر میگیرد؟ نحوه برخورد با آن باید چگونه باشد؟ نسبت به اسناد علیه دشمن چگونه باید باشد؟
با توجه به اینكه سیپرنت بعد از یازده سپتامبر راه اندازی شده و سفارتخانه های آمریكا به ندرت اسناد یا گزارش های قبلی آرشیوی خود را روی این شبكه گذاشته اند، اكثریت این اسناد دامنه زمانی 2000 به بعد را در برمیگیرند. سال 2000، 432 سند، 2001، 878، 2003، 2570، 2003، 808، 2004، 11808، 2005، 24131، 2006، 42391، 2007، 44693، 2008، 49446، 2009، 56813 و 2010، 9005 سند را شامل می شوند. تعداد اسناد قبل از سال 2000 معمولا به ازای هر سال زیر 100 سند است.
گزارش های مرتبط با ایران گرچه درصد نسبتا كمی از كل گزارش ها را در برمیگیرد اما در روزهای اول انتشار، رسانه های غربی بر روی آنها تمركز كرده اند. چرا؟ بدیهی است چه با فرض افشاشده بودن اسناد و چه با فرض سناریو بودن ماجرا، غرب ناچارست استفاده مورد نظر خود را ببرد.
درباره تركیب واژه ها؛ واژه احمدی نژاد بیش از 2400 بار تكرار شده، هر چند واژه های دیگری مانند خاتمی و هاشمی و شخصیت های سیاسی دیگر نیز، اگرچه به دفعات كمتر، در این گزارش ها دیده می شود.
چگونگی پرداختن به سازمان های سیاسی و احزاب داخلی از 2000 به بعد نیز در این گزارش ها قابل توجه خواهد بود.
با نگاهی به مطالب منتشر شده می توان دریافت كه مطالب علیه آمریكا نیز كم شمار نیستند. از دستور جاسوسی علیه سازمان ملل تا دخالت نیروهای ویژه آمریكا در پاكستان تا افشای پایگاه های هسته ای آمریكا در كشورهای اروپایی تا فحاشی كلینتون به رییس جمهور جدید برزیل و ... رسانه های بین المللی كشور می توانند در هنگام مواجه با اسناد علیه ایران كه توسط دشمن منتشر شده، بر مشكوك بودن اسناد تاكید كنند (این كار به دلایل گفته شده و اینكه «گزارشی است كه موضع دیپلمات های آمریكایی یا دشمنان داخلی ایران را مطرح می كند، حتی اگر خود ویكی لیكس سناریو نباشد»، نه صرفا تاكتیكی ژورنالیستی كه كاملا منطقی و اخلاقی است) و در هنگام مواجه با اسناد دشمن علیه خودش، با توجه به بایكوت یا كم توجهی به این گونه مطالب در غرب، آنها را برجسته كرده و منتشر كنند. (به عنوان مثال درخواست آسانگ برای استیضاح و اخراج كلینتون به دلیل صدور دستور جاسوسی از سازمان ملل بازتاب درخوری نداشته است). اهمیت برجسته كردن بخش دوم اسناد در رسانه های انگلیسی زبان كشور كاملا قابل توجه است.

ح - گزارش های مربوط به اظهارات كشورهای خارجی در مورد ایران را چه كار كنیم؟
خاصیت انتشار اطلاعات (چه صحیح و چه آلوده) در عرصه بازی سیاسی بین المللی به چند صورت است:

فرایند صورت شویی (حفظ آبرو) را مشكل می كند:
كشورها یا سران كشورهایی كه تا دیروز می توانستند به هم لبخند بزنند و با هم مراوده داشته باشند و در عین حال پشت سر هم بد بگویند، هدف این انتشار قرار میگیرند. این فرایند می تواند وضعیت بازی های بین المللی مبتنی بر تعاون را تغییر دهد. برای این منظور می توان برای حفظ وضعیت بازی هایی كه در زمان فعلی دارای تعادل مطلوب می دانیم صورت رفقای ناجور را شسته نگاه داریم. اقدام رییس جمهور در شستن تمام و كمال صورت كشورهای حاشیه خلیج فارس در این راستا مناسب ارزیابی می شود. در عین حال می توان برای بر هم زدن بازی های خاص به نفع خود، بر كثیف كردن صورت های رقبا نسبت به هم تاكید كرد و زغال های سیاهی را از داخل این گزارش ها در آورد و بر سر و صورتشان مالید.
(مثال: در این گزارش ها هم درخواست كشورهای عربی از آمریكا برای حمله به ایران ذكر شده و هم هماهنگی مصر و برخی كشورهای عربی با اسراییل در جریان حمله به غزه كه البته موید اظهارات نصرالله در این باره است. به نظر می رسد مناسب است موضع ما در این مثال ها به ترتیب حفظ امكان صورت شویی برای كشورهای عربی نسبت به ایران در مورد اول و جلوگیری از صورت شویی نسبت به مردم فلسطین باشد كه كشورهای عربی با دشمنانشان هماهنگ بوده اند.)

توزیع اطلاعات را تغییر می دهد:
صاف كردن ناهمواری های اطلاعاتی و تعریف ناهمواری های جدید یكی دیگر از خاصیت های این گونه انتشار اطلاعات است. كاهش نقص اطلاعاتی نسبت به آنچه رقبا در سر می پرورانند، یكی از مزایای این انتشار است كه می تواند در تعریف استراتژی های مناسب و حركت به تعادل جدید مفید باشد. اما ایجاد ناهمواری جدید در صورت وجود اطلاعات آلوده و نویز دار، ضرر این گونه اطلاعات است كه می تواند استراتژی نامناسب را به دنبال داشته و تعادل بازی را به ضرر ما بر هم بزند. غربال این اطلاعات وظیفه نهادهای ذی ربط است.

برای سرند كردن استفاده می شود:
واكنش های احتمالی به اطلاعات منتشر شده (چه صحیح و چه آلوده) می تواند به عنوان ابزار سرند كردن داشته های اطلاعاتی رقبا از همدیگر به كار رود. در این مورد نیز باید توجه كافی داشت تا واكنش هیجان زده یا افشاكننده داشته های اطلاعاتی سر نزند.

برای ارسال سیگنال استفاده می شود:
اطلاعات منتشر شده چه صحیح و چه آلوده ممكن است حاوی پیام های خاصی باشد. پاسخ به این پیام ها تاحد امكان باید متناسب باشد كه می تواند بسته به تشخیص نهادهای ذیربط، تركیبی از ابهام، پاسخ قاطع، پاسخ اشتباه یا بی تفاوتی باشد.

ابزار جدیدی به بازی اضافه می كند:
ابزار جدید، كنترل اطلاعات است. این ابزار:

* یا در دست ویكی لیكس است،
* یا دردست دشمن،
* یا در دست طرف سوم كه احتمالا دشمن دیگری است.


توجه می كنیم كه در هر سه حالت، ما كنترلی نسبت به انتشار اطلاعات (درست و آلوده) نداریم. قید جدیدی كه این ابزار اضافه می كند احتیاط در رفتار است. این احتیاط باید با رعایت قیود ذكر شده در بندهای فوق اعمال شود به گونه ای كه "اعتماد كامل" را از آن بگیرد و بتوان در زمان های مختلف در دو طیف اعتماد نسبی و عدم اعتماد رفتار كرد و افكار عمومی را نیز در این وضعیت قرارداد.
این تحلیل می تواند تقریبا به اكثر انواع انتشار اطلاعاتی كه به شیوه ویكی لیكس انجام می گیرد نیز تعمیم داده شود.

ارسال نظر

  • محمد

    به نظر میرسد که ویکی لیکس بیشتر آینده را پیش بینی میکند نه آنچه در گذشته رخ داده است! تازه آینده ای که به نفع جهانخواران و بانکداران و سرمایه داران عظیم است.
    مثلاً اینکه چین از کره شمالی خسته شده و میخواهد کمک به آن را رها کند!

    این آینده نگری است نه تاریخ یا اخبار.

    ویکی لیکس بسیار مشکوک عمل کرده است. بسیاری از مردم آمریکا به رئیس ویکی لیکس لقبِ جاسوسِ سیا را داده اند.

    در عکسی از وب سایت ویکی لیکس، این سایت مدعی شده است که هک شده است و هکِ
    Dos - Denial of Service
    درحالیکه که سایتی که هک بشود نمیتواند چیزی بر روی سرورش قرار دهد!
    (یعنی مظلوم نمایی)

    5 نفر بطور رسمی و 800 نفر بطور غیر رسمی و ناشناس، اخبار را بصورت فله ای برای ویکی لیکس میفرستند. از آن 800 نفر ممکن است افرادی باشند که دروغها را علیه کشوری انتشار داده و از آن استفاده سیاسی و حتی اقتصادی نمایند. به نظر میرسد که روندِ ویکی لیکس، انتشار دروغها و آینده نگریهایی است که در جهتِ اهداف جهانخواران، سرمایه داران، بانکداران و شرکتهای غول است که میخواهند میان کشورها تفرقه بیاندازند و بر آنها حکومت کنند و این مشغولیتی است که فکر مردمِ آن کشورها را درگیر میکنند (حتی مردم آمریکا) تا با درگیری میان مردم کشورها، و ایجاد اختلاف و درگیری میان دولتها، به اهداف شوم خود دست یابند. فکر، فکرِ انگلیسی است! تفرقه بیانداز و حکومت کن!!!!

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار