رویای پدیده شاندیز ویران شد؟

تحریریه پارسینه -حال و هوای شاندیزی ها این روزها خوب نیست. از شهری که از آن به عنوان شهر رویایی یاد می شد تنها خاطره ای تلخ باقی مانده که بخشی از آن ۶ هزار میلیارد تومان رقمی است که پدیده شاندیز تنها به سهامداران بدهکاراست. هر چند که این رقم بزرگترین ضرر این شرکت نیست چراکه پدیده شاندیز به عنوان یکی از بزرگترین شرکت های ایرانی، بزرگترین رکن تجارت را به نام "اعتماد" از دست داده است.

هفت سال پیش زمانیکه تبلیغ" ۸.۸.۸۸ چه روزی است" در تلویزیون پخش می شد کمتر کسی فکر می کرد آخر و عاقبت پدیده شاندیز به این روزها ختم شود. ۶ هزار میلیارد تومان (۱۵۰۰ میلیارد تومان سهام به مردم فروخته شده که با احتساب سود این پول‌ها، مبلغ به حدود ۶۰۰۰ میلیارد تومان رسیده)مطالبه سهامداران تنها بخشی از بدهی این شرکت است.

هر چند که هیات مدیره تازه نفس پدیده شاندیز سعی دارد تا سهامداران را به آرامش دعوت کند اما تنها بخشی از مشکلات به مطالبات سهامداران بر می گردد و دراین بین باید به مطالبات بخش های دولتی چون تامین اجتماعی و بانک ها نیز اشاره کرد.

هیات مدیره جدید می گوید هنوز برنامه جدی برای آینده این شرکت بزرگ ندارد و تنها می توان زمانی به سمت برنامه ریزی مدون قدم برداشت که قیمت فعلی سهام شاندیز مشخص شود و بتوان با سهامداران به تعامل رسید. اما به نظر می رسد اعضای هیات مدیره نیز چندان امیدی ندارند . چراکه از اعتمادی می گویند که دیگر وجود ندارد و در این شرایط جذب سرمایه گذار کار چندان ممکنی نخواهد بود.

با اینحال عباس محتاج رئیس هیات مدیره پدیده شاندیز نوید خبرهای خوب در آینده را می دهد.به گفته او، اولین قدم هیات مدیره ایجاد آرامش در خود مجموعه بوده است. در کل حال و هوای این روزهای پدیده شاندیز خوب نیست.

هر چند که مسوولان جدید این شرکت ارائه مجوز تبلیغات مجدد در رسانه ها را عیدی این روزهای خود می دانند تا شاید تبلیغات رستوران ،بازار و هایپر مارکت این شرکت بتواند توجه مخاطبان را جلب کند. مخاطبانی که از سال ۸۸ تا کنون اشتیاق خود را برای مراجعه به این مکان ها از دست داده اند و جذب آنها کار چندان آسانی نخواهد بود.

بسیاری از کارشناسان معتقدند باز گرداندن پدیده شاندیز به روزهای اوج آن در گذشته غیر ممکن خواهد بود. با اینحال هیات مدیره تازه نفس این شرکت با امیدهای بسیار در تلاش است تا با نشان دادن تصویری مثبت از وضعیت فعلی شاندیز، سرمایه گذاران را راغب به همکاری کنند. شاید برای همین باشد که وقتی از رئیس هیات مدیره شاندیز پرسیده می شود وضعیت نقدینگی این شرکت چگونه است؟

با وجود تاکید فراوان بر نبود نقدینگی به عنوان معضل اساسی این شرکت متذکر می شود نقدینگی به صفر نرسیده و فضایی برای نفس کشیدن باقی است. به نظر می رسد آینده پدیده شاندیز در گرو تعیین ارزش سهام این شرکت است که در صورت اعلام رسمی آن می توان پیش بینی درست تری از آینده این شرکت کرد.

آتش از کجا شعله ور شد؟
شورای عالی شهرسازی در زمستان سال ۹۲، پروژه ساخت شهرک چند منظوره پدیده شاندیز در مشهد را مورد بررسی قرار داد و سرانجام مصوب کرد ضمن تعیین هیات کارشناسی از طرف شورا برای اعزام به منطقه جهت بررسی عینی و فنی این پروژه، دستور ممنوعیت پیشرفت کار در بخش های اجرا نشده پدیده شاندیز صادر شود.

این مصوبه در روزنامه رسمی نیز منتشر شد. در آن زمان خبر پلمپ پدیده رسانه ای شد. اما بجای سایت رسمی شرکت پدیده، شهرداری شاندیز در سایت رسمی خود، این موضوع را قویا تکذیب کرد.

پدیده پس از اعلام دستور توقف شورایعالی شهرسازی، علاوه بر اینکه ساخت و ساز خود را متوقف نکرد؛ بلکه بمباران شدید تبلیغاتی خود را نیز آغاز کرد.این شرکت علاوه بر تبلیغاتی میلیاردی در صداو سیما، در روزنامه های رسمی و بیلبورد های سراسر کشور نیز شروع به تبلیغ کرد.

هر چند برخی رسانه ها نیز نقدهای جدی بر نحوه فروش سهام و درگیر کردن مردم عادی با این پروژه که قطعا طبعات اجتماعی نیز بر آن متصور می شد، داشتند اما حجم زیاد تبلیغات بر این نوع اطلاع رسانی ها غالب بود.

تبلیغات شاندیز تنها در رسانه ملی گل نکرد بلکه بیلبوردهای تبلیغاتی خیابان‌ها و حتی در تمامی ترمینال‌های هواپیمایی خودنمایی می‌کرد. از خانمهای شیک پوش جلوی درب خروجی مسافران پرواز مشهد که با گل سرخ طبیعی و تراکت شاندیز خوش آمد گویی می‌کردند تا توزیع تبلیغات در ورودی رستوران‌های شیک و گران‌قیمت شاندیز در مشهد و تهران.

از پاساژهای شیک و مدرن تا ساختمان‌های مسکونی رویایی و باورنکردنی که در تبلیغات رسانه ملی آن را شهری رویایی عنوان می کردند.در آنزمان برخی رسانه‌ها اعلام کردند برخی آقازاده ها از پروژه «پدیده» بازدید و طی صحبتی با محسن پهلوان مالک پدیده شاندیز حمایت خود را از پروژه اعلام کردند. بر اساس اعلام این رسانه‌ها‌ در این دیدارها تاکید شده بود شما کارتان را انجام دهید و ماهم شما را حمایت می‌کنیم!

البته نام افراد دیگری مانند ا.م هم در این طرح به میان آمد که نه تایید و نه تکذیب شد.اما آیا واقعا شاندیز یک شهر بود؟

در تبلیغات این طرح شرکت به نام «شهر پدیده شاندیز» معرفی می‌شد در حالی که طبق ماده چهارم «قانون تعاریف و ضوابط تقسیمات کشوری» شهر محلی است با حدود قانونی که در محدوده جغرافیایی مشخص.

از طرف دیگر در آن تبلیغ تلویزیونی فردی نشان داده می‌شد که به عنوان شهردار شهر درباره ویژگی‌ها و اقدامات انجام شده برای تاسیس شهر پدیده سخن می گفت در حالی‌که شهرهای جدید باید زیر نظر مدیرعامل اداره شوند.

اما تنها مسائل این شرکت بزرگ استفاده از عنوان شهر نبود بلکه موارد ریز و درشتی بود که از لابه لای تبلیغات و مصاحبه ها ناگهان نمودار شد. روزنامه خراسان در تاریخ دوشنبه ۳۰ شهریور ۸۸ در مصاحبه اختصاصی با شهردار شاندیز و مدیرعامل پدیده شاندیز، از «آغاز عملیات اجرایی شاپینگ سنتر پدیده در منطقه شاندیز» خبر داد.

جواد رجب زاده شهردار شاندیز در آن مصاحبه با اشاره به برنامه ریزی های صورت گرفته برای توسعه مجموعه گردشگری بزرگ پدیده شاندیز گفت: این مجموعه در زمینی به مساحت ۲ هزار هکتار اجرایی خواهد شد و مراحل قانونی و برنامه ریزی های لازم برای توسعه آن انجام شده و ایجاد مجموعه تجاری و مرکز خریدshoping center نیز در آن امکان ارائه انواع خدمات به گردشگران را فراهم خواهد کرد. این دو طرح بزرگ مراحل قانونی خود را انجام داده و مجوز های لازم را اخذ کرده است و زمینه جذب سرمایه گذاری نیز فراهم شده است.

در ادامه «محسن پهلوان مقدم» مدیرعامل شرکت بین المللی توسعه صنعت گردشگری پدیده شاندیز با اشاره به طی شدن مسیرهای قانونی و اداری پدیده شاندیز گفت: اخذ مجوزهای طرح بزرگ گردشگری بین المللی پدیده شاندیز در سال ۸۷ صورت گرفته و بررسی این طرح در کارگروه های شهرسازی، محیط زیست و گردشگری انجام شده است و مراحل قانونی و اداری خود را طی می کند.

پس از این مصاحبه «حسنعلی رجب زاده خیبری»، مدیر شهرسازی و معماری سازمان مسکن وشهرسازی خراسان رضوی در تاریخ ۱۵ مهرماه ۱۳۸۸ طی نامه ای اعلام کرد که: «طرح مجموعه گردشگری بزرگ پدیده شاندیز تاکنون در کارگروه مسکن و شهرسازی مطرح نشده و مورد تصویب نیز قرار نگرفته و مادامی که طرح فوق الذکر کلیه مراحل قانونی خود را در کارگروه مسکن و شهرسازی استان طی نکند واگذاری زمین، صدور مجوز و هرگونه اقدام اجرایی میسر نبوده و خلاف ضوابط و مقررات خواهد بود.»

همچنین در تاریخ ۲۳ آبان ماه مجید توتونچی رییس سازمان مسکن و شهرسازی خراسان رضوی در نامه ای به معاون هماهنگی امورعمرانی و با رونوشت به «شهردار شاندیز» به نبود مجوز های لازم در کارگروه مسکن و شهرسازی و کمیسیون ماده ۵ و غیرقانونی بودن اقدامات صورت گرفته و همچنین فروش سهام آن شرکت توسط بانک کشاورزی و موسسات مالی اعتباری انصار و مهر تاکید کرد.

پس از نامه نگاری ها در تاریخ ۲۱ مردادماه سال ۹۲ وزارت راه و شهرسازی طی نامه‌ای به رئیس قوه قضائیه اعلام می‌کند: نظر به شکایت اداره کل راه و شهرسازی استان خراسان رضوی از اقدامات شرکت پدیده شاندیز موضوع در دادسرای مشهد مطرح شده است و دادسرا معاونت پیشگیری از وقوع جرم و تحقق جرم را اعلام کرده و دستور توقف تبلیغات رسانه‌ای در این مورد را به صدا و سیما و وزارت فرهنگ و سازمان ورزش و جوانان ارسال کرده است.

بالاخره دیماه ۱۳۹۳ بود که سید مرتضی بختیاری با بیان اینکه ۱۴ روز قبل دادستان مشهد نامه ای به دادستان کل کشور نوشت، اعلام کرد: در این نامه آمده است به دلیل تخلفات زیاد شرکت های پدیده شاندیز، تبرک و پردیسبان تا اطلاع ثانوی و تعیین تکلیف قضایی، تبلیغات این شرکت ها در رسانه ها ممنوع شود.

هر چند که این روزها مجوز تبلیغات مجدد برای پدیده شاندیز اگرچه در بخش هایی خاص مجاز اعلام شده است اما شهر رویایی شاندیز این روزها تنها برای مجموعه خود دردسرساز نشده بلکه همچنان پای صداو سیما و شهرداری خراسان رضوی به میان است و همچنان باسخگوی برخی از ابهاماتی هستند که در روابط آنان با شاندیز پیش آمده است.

هر چند که پدیده شاندیز در سال ۸۸ تا ۹۱ روزهای اوج خود را پشت سر گذاشت اما به نظر میرسد چهار سال گذشته چندان برای این شرکت خوشایند نبوده است. سهام این شرکت از آبان سال ۸۸ که با قیمت ۲۰۰ تومان عرضه شد تا آبان سال ۱۳۹۰ به بازدهی ۲۶۰‌ درصدی دست یافت.

در انتهای سال ۱۳۹۰ با وجود رکود در بخش ساختمان، قیمت سهام پدیده ۲۷۵ درصد رشد داشت که در سال ۱۳۹۱ رونق بی‌سابقه‌ای در بخش ساختمان رخ داد. براساس آمارهای رسمی متوسط قیمت‌ زمین در سال ۹۱ بیش از ۵/ ۲ برابر شد و پدیده در این سال با افزایش ۱۳۴‌ درصدی قیمت سهام، سود مناسبی را نصیب سهامداران کرد. با اینحال باید دید هیات مدیره جدید برای این شرکت چه خواهد کرد اما از قدیم گفته اند سالی که خوش است از بهارش پیداست!