بهره‌وري ‌علمي از زمان تلف‌شده در ترافيك

روزانه حدود ٢٠ میلیون ساعت از وقت تهرانی‌ها در ترافیک تلف می‌شود. این تازه بخش کوچکی از ماجرای اتلاف وقت در فرایند حمل‌ونقل شهری است. همه ما زمان قابل‌توجهی از زمان روز خود را در راه می‌گذرانیم؛ چه در ماشین و در ترافیک، چه پیاده و چه در مترو و اتوبوس در راه‌رفتن به خانه و مدرسه و دانشگاه و محل کار. بدون شک درصد قابل‌تأملی از این زمان را می‌توان زمان تلف‌شده انگاشت.

البته نمی‌توان از ارزش اجتماعی گپ‌وگفت‌های چند دقیقه‌ای در تاکسی یا دیگر وسایل نقلیه عمومی به‌آسانی گذشت. گوش‌کردن به برنامه‌های رادیویی و آخرین اخبار روز هم خالی از فایده نیست. جذاب‌تر از آن حتی لذت‌بردن از موسیقی‌هایی است که خودتان در تناسب با روحیه‌تان انتخابشان کرده‌اید و از ضبط‌صوت ماشین یا از گوشی تلفن‌همراهتان پخش می‌کنید. با وجود امکان بهره‌وری از گزینه‌های مطرح‌شده، بسیاری از این اوقات را به‌تنهایی در حال خیره‌شدن به خیابان از پنجره اتومبیل، شنیدن ناخودآگاه مکالمه تلفنی فرد کنارمان، شمردن تعداد ایستگاه‌های مترو تا رسیدن به مقصد، چک‌کردن آخرین عکس‌های دوستانی که می‌شناسیم (یا حتی نمی‌شناسیم!) در شبکه‌های اجتماعی و بسیاری موضوعات دیگر از این‌دست می‌گذرانیم. می‌توان گفت درصد عمده‌ای از زمان ما در حمل‌ونقل صرفا تلف شده است.

شاید با نگاهی گذرا به سرانه تأسف‌برانگیز مطالعه در کشور، پیشنهاد کتاب‌دست‌گرفتن در مترو یا اتوبوس بیش از اندازه خوشبینانه به‌نظر بیاید. اما هم‌زمان اقبال عمومی به استفاده از گوشی‌های تلفن هوشمند و ارائه اینترنت از طریق شبکه‌های تلفن‌همراه موقعیت بالقوه‌ای برای استفاده هوشمندانه از زمان تلف‌شده‌مان در راه را ایجاد کرده است.

در دنیای پر از تکنولوژی امروز، در زمانی که گوشی تلفن هوشمند از اجزای جدانشدنی زندگی روزمره بسیاری از ما شده است، می‌توان استفاده‌های بسیار ارزشمندی از این ابزار جدانشدنی این روزهای زندگی‌مان داشت. این دنیای کوچک چند ١٠سانتی ‌مترمربعی می‌تواند نقش یک رسانه تمام‌عیار را برای شما ایفا کند، با این تفاوت ظریف و دوست‌داشتنی که در هر لحظه خودتان می‌توانید محتوای موردنظرتان را انتخاب کنید. از پیگیری آخرین اتفاقات در شبکه‌های اجتماعی گوناگون و آخرین اخبار سیاسی و آخرین اظهارنظر جنجالی فلان بازیکن و بازیگر اگر بگذریم، پایگاه‌های بیشماری در اینترنت موجود هستند که می‌توانند سطح سوادمان را در کمترین زمان به بهترین وجه ممکن ارتقا بخشند. می‌توان با سلیقه‌های گوناگون، از دریچه‌های فرهنگی، هنری یا علمی به این موضوع پرداخت. با توجه به رسیدن روز جهانی علم به معرفی چند راه ساده برای بهره‌وری هرچه بیشتر علمی از زمان‌های مرده روزانه با استفاده از تلفن‌همراه و اینترنت خواهیم پرداخت. بسیاری از ما چون پیش از این وارد دنیای علم نشده‌ایم، با وجود جذابیت غیرقابل انکار آگاهی هرچه بیشتر، ناخودآگاه دروازه‌های این دنیای زیبا را به روی خود بسته می‌بینیم. برای بازکردن این دروازه‌ها، جریان‌های بسیار زیادی در ایران و جهان به راه افتاده‌اند. مجله دانستنی‌ها با هدف علم برای همه یادتان هست؟ حالا می‌توانید صدها پایگاه اینترنتی پیدا کنید که مقالات و یافته‌های روز دنیا را به زبان عامه ترجمه می‌کنند و با رعایت موازین علمی، شما را با این دنیای شگفت‌انگیز همراه می‌کنند. اگر چند سال پیش مشکل نبود مطلب به زبان فارسی هم وجود داشت، حالا دیگر به لطف تلاش بی‌وقفه فعالان عرصه ترویج علم می‌توانید مطمئن باشید در هر رشته‌ای که علاقه‌مند هستید، چندین پایگاه مختلف به زبان فارسی وجود دارد. کافی است همین‌طور که در مترو یا اتوبوس نشسته‌اید و حوصله‌تان سر رفته است، یکی از این وب‌سایت‌های جذاب را باز کنید و تا رسیدن به مقصد یک مقاله علمی بخوانید.

ممکن است خواندن در وسیله نقلیه برای همه کار آسانی نباشد. یا اینکه خودتان در حال رانندگی باشید یا اصلا در حال قدم‌زدن تا رسیدن به مقصدتان باشید و اصلا امکان نگاه‌کردن به صفحه تلفن‌همراهتان را نداشته باشید. در این شرایط، پیشنهاد ما گوش‌کردن به فایل‌های صوتی سخنرانی‌های علم برای همه است. پایگاه‌های اینترنتی فراوانی این امکان را برای شما فراهم کرده‌اند. شاید معروف‌ترین این‌گونه پایگاه‌ها TED.com باشد که این روزها نسخه فارسی آن هم شروع به کار کرده است. شما می‌توانید با مراجعه به این‌گونه پایگاه‌ها، موضوع موردنظر خودتان را جست‌وجو کرده و از میان صدها سخنرانی کوتاه در آن زمینه توسط موفق‌ترین افراد در آن شاخه، آنچه به‌نظرتان هیجان‌انگیزتر است را انتخاب و به آن گوش کنید.

می‌توانید پا را از این هم فراتر بگذارید. ممکن است دلتان بخواهد در کلاس‌های یک دانشگاه از راه دور شرکت کنید یا موضوع خاصی مدنظرتان است و می‌خواهید آن را به شکل درس بیاموزید. پایگاه‌های معروفی مانند edx.org، edx.org یا coursera.com به زبان انگلیسی و maktabkhooneh.org به زبان فارسی با هدف ترویج علم به شکل رایگان تنها مثال‌هایی از ده‌ها پایگاه مشابهی هستند که به شما این امکان را می‌دهند یک کلاس درس را به شکل صوتی یا تصویری از جلسه اول تا آخر دنبال کنید. البته این روش آخر به کمی برنامه‌ریزی و زمان بیشتر نیاز دارد تا بازدهی لازم را داشته باشد. فراموش نکنید همه موارد مطرح‌شده در قالب اپلیکیشن هم در تلفن‌همراهتان قابل دسترسی هستند.

اینها فقط گوشه‌هایی از ظرفیت بالقوه‌ای است که تلفن‌همراه هوشمند متصل به اینترنت برای شما فراهم می‌آورد تا استفاده بهتری از زمان‌های تلف‌شده در روز داشته باشید. اگر فقط پنج درصد از شما از زمان پشت ترافیک‌ماندن‌تان استفاده مفیدی داشته باشید، فقط در تهران به اندازه روزی حدود یک‌میلیون ساعت مطالعه به آگاهی جمعی‌مان افزوده می‌شود.

منبع: شرق، اشکان بلوچی. پژوهشگر فیزیک آماري و كوانتوم، دانشگاه ایالتی لوییزیانا