چگونه با جنگ الکترونیک می توان با داعش جنگید؟

پارسینه/مرتضی عباس زاده: یازده فروند جنگنده بمب افکن اف-111 پس از بر خواستن از پایگاهی در انگلستان به سرعت به سواحل غرب لیبی نزدیک می شدند. این دسته 11 فروندی کمی قبل از ورود به خاک لیبی به کمترین ارتفاع ممکن حدود یعنی حدود 30 متری سطح زمین نزول کرده و پس طی مسافتی قابل توجه به سمت جنوب شرق لیبی، با یک گردش سخت به سمت شمال و قصر های ژنرال معمر قذافی در شهر طرابلس رهسپار شدند. در این دسته پروازی 10 فروند دارای رنگ آمیزی استتار جنگلی بودند اما هواپیمای 11 ام به رنگ طوسی روشن رنگ آمیزی شده بود.

هواپیمای طوسی رنگ یک نمونه تغییر یافته از جنگنده اف-111 بود که بجای حمل بمب، فرستنده های رادیویی قدرتمند و بزرگی را در زیر هواپیما حمل می کرد. وظیفه این فرستنده ها تاباندن میزان بالایی از تشعشعات رادیویی به سمت رادارهای پدافندی ارتش لیبی و کور کردن این رادارها بود. در واقع جنگنده های امریکایی با پرواز در ارتفاع پائین از دید رادارهای بزرگ لیبی پنهان می ماندند و در هنگام حمله وقتی بر فراز مناطق حساس طرابلس ظاهر می شدند،‌با تاباندن این تشعشعات رادارهای کوچک را نیز کور می کردند و در نهایت به سلامت به خانه باز می گشتند.

اما همه چیز طبق برنامه پیش نرفت. در شب 25 اردیبهشت سال 1361، وقتی اف-111 های امریکایی در حال بمباران بودند، طوسی روشن از کور کردن یکی از رادارهای کوچک ناکام ماند. یک دستگاه توپ پدافند هوایی شیلکا که با یک رادار کوچک و ساده هدایت می شد توانست بر روی یک اف-111 امریکایی قفل کند. این اف-111 که توسط سروان فرناندو رابیاس دومینیچی و پول لورنس هدایت می شد پس از طی چند کیلومتر در دریا سقوط کرد و خلبان و کمک خلبان آن کشته شدند.



این افسر کار کشته جنگ الکترونیک که در جنگ عراق و افغنستان ماموریت های متعددی را با موفقیت پشت سر گذاشته و هم اکنون استاد جنگ الکترونیک خلبانان جوان تر در نیروی هوایی امریکاست در ادامه شرح می دهد که یک هواپیمای دیگر جنگ الکترونیک، هواپیمای EA-6 موسوم به "شکارچی"، چگونه به محدودیت های اف-111 در این زمینه فارغ آمده است.

" شکارچی برای تامین برق خود از توربین های بادی که روی غلاف های جنگ الکترونیک تعبیه شده بود استفاده می کرد و به همین دلیل محدودیتی در استفاده از قابلیت های جنگ الکترونیک نداشت". از دریچه دید یک افسر خبره، این تفاوت کوچک فرق میان شکست و پیروزی در نبرد است. وجود یک المان ساده، بدون قابلیت شلیک کردن یا منفجر کردن هدف، یک توربین بادی کوچک که توان مورد نیاز برای تمام سیستم های جنگ الکترونیک را در چند ثانیه حساس نبرد فراهم سازد.

نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نیز در شرایط کنونی برای عملیات هایی مشابه عملیات های نیروی هوایی ارتش امریکا طراحی شده است. این عملیات ها بجای روش های کلاسیک که شامل ارسال صد ها فروند جنگنده برای منکوب کردن توان نظامی و اقتصادی دشمن بود بر روی جراحی توان دفاعی دشمن تکیه دارد. برای مثال ارسال تنها چند فروند جنگنده مجهز به موشک های کروز و ضد رادار و مورد هدف قرار دادن سیستم های ضد موشکی دسمن قبل از تهاجم موشکی گسترده یا رهگیری آواکس های دشمن و یا قطع کردن ارتباط هواپیماهای متهاجم دشمن با مراکز فرماندهی خود در حین حمله که می تواند منجر به نرسیدن فرمان نهایی شلیک و اختلال در روند دقیق و زمانبندی شده حمله گردد.

نیروی هوایی ارتش هرچند مانع از حضور گسترده نیروی هوایی ائتلاف بر فراز عراق و متعاقب آن سوریه نشد،‌اما هنوز این نیرو پتانسیل قابل توجهی در وارد ساختن ضربات حساب شده به اهداف کلاسیک مانند سایت های دفاع ضد موشکی و یا ایجاد اختلال الکترونیک در این سیستم ها دارد. نیروی هوایی ارتش تا کنون دو نوع پاد جنگ الکترونیک سحاب1 و 2 را به صورت عمومی معرفی ساخته که هر دو فاقد توربین های بادی تولید توان می باشند.

امروزه بنا به اعلام معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری نیروی هوایی ارتش به دنبال خریداری جنگنده های خارجی برای تکمیل ناوگان و جایگزینی بخشی از آن است. بررسی غلاف های جنگ الکترونیک روسی و چینی هم موید این نکته است که عمده این غلاف ها هم از توربین های بادی تولید توان بی بهره اند. این سوال آرام آرام به یک نکته بسیار عمیق تبدیل می شود: این دانش ظریف و فنی که کوچکترین جزئیات مثل توربین های بادی را برای جنگ در نظر می گیرد از کجا سر چشمه می گیرد؟ از کدام دانشگاه؟ کدام مر کز تحقیقاتی؟ هر مرکز تحقیقاتی و دانشگاهی که در خدمت نیروی هوایی امریکا است به عینه یک نمونه مشابه در خدمت نیرو های هوایی ایران، روسیه و یا چین دارد. پس تفاوت کجاست که فقط امریکایی ها این نکات کوچک و سرنوشت ساز را در نظر می گیرند؟

کاربرد اخلالگر ها فقط در مقابله با رادارهای پیشرفته نیروهای کلاسیک نیست. اخلالگر ها بخش بزرگی از جنگ علیه تروریسم و گروهها شبه نظامی را نیز پشتیبانی می کنند.

برای مثال حملات انتحاری داعش را در نظر بگیرید. در هر حمله چندین خودروی انتحاری از چندین محور به مواضع نیروهای مدافع نزدیک می شوند. این خودرو ها به دلیل خطر حادثه و انفجار باید به دور از همدیگر و به دور از نیروهای داعش مستقر شوند در غیر این صورت با هدف گرفتن یکی از آنها و یا انفجار یک انتحاری به دلیل اشتباه فنی تمام نیروهای مهاجم از بین خواهند رفت.

این فاصله مکانی و لزوم مراعات شدن ترتیب حرکت انتحاری ها و فاصله زمانی آنها استفاده از بیسیم های کوچک را در بین فرماندهان میدانی داعش اجتناب نا پذیر می سازد. حضور یک هواپیمای جنگ الکترونیک قدرتمند بر فراز خطوط داعش و اختلال در این ارتباطات می تواند به طور موثر مانع از حملات انتحاری موثر توسط داعش گردد.