اعتیاد یک بیماری خانوادگی است

در این دیدگاه برخورد با فرد معتاد، برخورد با بیمار نیست بلكه برخورد با مجرم است. یعنی فرد معتاد، نه یك معتاد كه یك مجرم است. فرد مجرم را به مجازات می‌رسانند نه اینكه به دنبال درمانش باشند. متاسفانه خانواده‌ها نیز تا حد زیادی اینگونه می‌اندیشند. در این فرصت به تاثیر و تاثر اعتیاد بر خانواده‌ها و راهكارهای پیش روی خانواده‌ها برای برخورد با فرد معتاد و چگونگی طی كردن روند بهبود توسط این فرد در خانواده می‌پردازیم.

خانواده‌‌ای كه در خود فرد معتادی دارد، به احتمال زیاد خودش هم همراه فرد معتاد به مرور زمان بیمار می‌شود. یعنی پیامدهای بیماری اعتیاد كه بر فرد معتاد اثر گذار است و باعث می‌شود كه در ویژگیهای شخصیتی او تغییرات صورت گیرد به مرورزمان بر دیگر اعضای خانواده موثر واقع می‌شود و از نظر افكار و رفتار، دیگر اعضای خانواده نیز همانند فرد معتاد می‌شوند. خانواده‌‌ای كه یكی از اعضایش معتاد است به مرور و به دلیل نا آگاهی ممكن است همانند فرد معتاد دچار مشكل شوند. اگر اعضای خانواده‌‌ای دچار ویژگیهای زیر شوند می‌توان گفت كه در چرخه معیوب بیماری اعتیاد گرفتار شده اند:

1- خانواده سعی در كنترل رفتار عضو معتاد و تغییر دادن او دارد 2- تمركز بر كارهای عضو معتاد خانواده و عواقب كارهای او 3- مقصر دانستن عضو معتاد در زمینه اعتیادش 4- احساس شرمندگی از اینكه عضوی از خانواده معتاد شده است و یا كم اهمیت جلوه دادن اعتیاد عضو خانواده 5-قطع ارتباطات با دیگران برای اینكه كسی از اعتیاد عضو خانواده خبر دار نشود 6- توجیه رفتار‌های فرد معتاد و حمایت بیش از حد از او برای اینكه پیامدهای رفتار معتادگونه را كم اثر نمایند 7- ترس و اضطراب همیشگی از رفتارهای احتمالی عضو معتاد خانواده و....

این نوع عمل كردن توسط اعضای خانواده معتادان نشان از این دارد كه دیگر ا عضای خانواده از بیماری اعتیاد عضو خانواده شان بی نصیب نمانده‌‌اند و به نوعی آنها نیز عوارض این بیماری را در خود دارند. درست است كه سایر اعضای خانواده مواد مخدر مصرف نمی‌كنند اما پیامدهای مصرف مواد یك عضو در خانواده بر دیگران تاثیر گذاشته است و آنها نیز بدون اینكه خودشان بدانند در چرخه بیماری اعتیاد گرفتار شده اند،حال شاید این چرخه به مصرف مواد ختم نشود اما بر زندگی اعضای خانواده اثر گذار است.

اگر یكی از والدین در خانواده اعتیاد داشته باشد، بر كودكان آن خانواده تاثیر خواهد گذاشت. كودكان در این نوع خانواده‌ها به كمبود اعتماد به نفس، تنهایی، احساس گناه، نا امیدی، درماندگی، نگرانی از رها شدن، افسردگی و... دچار می‌شوند. در روابط اجتماعی و تحصیلی به مشكل برخورد می‌كنند و زمینه گرایش به مواد مخدر و اعتیاد فعال در آنها بسیار زیاد است. همسر فرد معتاد هم از نظر روحی و روانی و هم از نظر روابط اجتماعی و اقتصادی درگیر بحرانهای مختلف می‌شود. دچار شدن به این نوع مشكلات و مسائل خود زمینه گرایش به مصرف مواد مخدر و اعتیاد فعال را به همراه دارد. موارد بسیار زیادی از همسرانی را داریم كه به دلیل ناآگاهی از چگونگی بیماری اعتیاد و برخورد با فرد معتاد در چرخه اعتیاد گرفتار و در نهایت به مصرف مواد مخدر كشیده شده اند.

به طور كلی اعتیاد می‌تواند بر خانواده تاثیراتی داشته باشد از جمله: 1-تغییر در مقررات خانواده 2- به وجود آمدن مقررات جدید در خانواده 3- تغییر در احساسات و تغییر جهت آن به سمت مخرب بودن 4- تاثیر بر اعضای خانواده از جمله كودكان نوجوانان و همسر. در بیشتر خانواده هایی كه یكی از اعضایشان به بیماری اعتیاد دچار است، نه تنها فرد معتاد كمك موثری از طرف خانواده دریافت نمی‌كند، بلكه به مرور این فرد معتاد است كه خانواده را به پیامدهای بیماری اعتیاد آلوده می‌كند. این زمانی است كه خانواده در چرخه رفتارهای اعتیادی گرفتار می‌شود و نه تنها به فرد معتاد كه به سایر اعضا نیز نمی‌تواند كمك كند. در اینگونه خانواده‌ها می‌توان گفت خانواده بیمار است و حتی بیماری اعتیاد، بیماری خانوادگی است؛ یعنی خانواده یك بیمار ندارد بلكه همه اعضا بیمار شده اند.

بهتر است نزدیکان فرد معتاد برای جلوگیری از شیوع بیماری در خانواده، مهارتهایی راكسب کنند. خانواده هایی كه معتاد دارند قبل از هر اقدامی بهتر است با مشاورانی كه در زمینه بیماری اعتیاد و درمان و بهبودی آن تخصص دارند مشاوره کنند تا بتوانند به عضو بیمار خانواده كمك نمایند. خانواده برای كمك كردن به فرد بیمار می‌بایست اقداماتی انجام دهد. اولین مرحله كمك به فرد معتاد در یك خانواده این است كه به فرد معتاد به عنوان یك بیمار نگاه شود. در مرحله دوم بعد از پذیرش اعتیاد به عنوان یك بیماری، باید برای انجام اقداماتی كه بیمار برای بهبودی نیازمند است آماده باشند. در نهایت تمام روند بهبودی عضو بیمار خانواده را با كمك و حمایت افراد آگاه طی کنند.

منبع: سلامت نیوز