طرح دولت برای لشکر بیکاران

کار به جایی رسیده است که مطابق اظهارات اخیر طایی معاون اشتغال ربیعی، در سال 94 ،نرخ بیکاری جوانان ۱۸ درصد و دانش آموختگان بین 5/21 تا ۲۲ درصد اعلام شده است و این مسئله می رود به بحرانی جدی برای بازار کار ایران تبدیل شود. این در حالی است که بسیاری از کارفرمایان معتقدند که نیروی کار فارغ التحصیل از دانشگاه ها کاربلد نیستند و نیاز به آموزش عملی در محیط کار دارند. حالا با افزایش موج بیکاری بین جوانان تحصیلکرده و نبود بازار کار برای آنها دولت قصد دارد طرح کارآموزی را به صورت رسمی پیاده کند.

به تازگی نیز، مدیرکل دفتر هدایت نیروی کار و کاریابی های وزارت کار ، محمد اکبرنیا با بیان اینکه طرحی در دستور کار وزارت کار قرار دارد که به تقویت آمادگی فارغ التحصیلان برای ورود به بازار کار خواهد پرداخت گفته: «طرح کارورزی ۱۱ ماهه فارغ التحصیلان دانشگاهی به منظور تجربه اندوزی این گروه از جویندگان شغل، در برنامه ها و دستور کار وزارت کار قرار دارد. در واقع کارورزی روشی است که می تواند کمک کند تا افراد وارد صنعت شوند و آموزش اشتغال ببینند.» اما اقتصاددانان معتقدند که چنین طرحی چاره کار اشتغال جوانان نیست . شاید ایده خوبی باشد ولی باید تمام مشکلات چنین طرح هایی از جمله اینکه مدت کارورزی چه مدت خواهد بود ، دستمزد به این کارورزان تعلق می گیرد یا خیر و ...را مورد بررسی قرار دهد.

بهمن آرمان ، اقتصاددان در این خصوص به آفتاب یزد می‌گوید: وزارت کار متاسفانه مسئله اشتغال جوانان را اشتباه متوجه شده است و واقعیت این است که بحران بیکاری در کشور با این گونه مسائل حل نمی‌شود. وی اظهار داشت : در گذشته دیدیم که نهادهای مختلف مانند بسیج، کمیته امداد و سازمان بهزیستی جوانان را به طریقی به واحدهای تولیدی تحمیل می‌کردند به منظور اینکه اشتغالی برای آنان به وجود بیاید ولی در عمل دیدیم که چنین سیاستی نه تنها جواب نداد بلکه منجر به اشباع نیروی کار و کاهش کارآیی در واحدهای تولیدی شد و به عبارتی اشتغال کاذب، جای اشتغال پایدار را گرفت. این اقتصاددان افزود:

برای ایجاد اشتغال پایدار به ویژه برای جوانان که درحال حاضر بهیک مشکل بزرگ هم برای دولت هم برای خانواده ها تبدیل شده و در نهایت گرایش به تحصیل را در بین جوانان شدیدا کاهش داده دولت باید اقدامات اساسی‌تر را صورت بدهد و زمینه اشتغال را فراهم کند و فراهم کردن زمینه اشتغال جز به افزایش سرمایه‌گذاری‌ها امکان پذیر نیست.

بهمن آرمان خاطر نشان کرد: نسبت سرمایه‌گذاری به تولید ناخالص داخلی در ایران بسیار پایین است و درست است که در عمل چیزی در حدود 26 تا 27 درصد تولید ناخالص داخلی را سرمایه‌گذاری‌ها تشکیل می‌دهند ولی نباید فراموش کرد که 60 درصد سرمایه‌گذاری‌های جدید در بخش ساختمان صورت می‌گیرد و اشتغال مولد ایجاد نمی‌شود بنابراین دولت باید با بخشودگی‌های مالیاتی، هدایت منابع مالی به سمت تولید و سرمایه گذاری و ایجاد جذابیت‌های لازم برای سرمایه‌گذاران زمینه لازم برای جذب سرمایه را فراهم کند.وی بیان داشت: بازار سرمایه ما یا به عبارتی بورس در تشکیل سرمایه‌های جدید نقش بسیار کمرنگی دارد و تنها دو درصد منابع مالی موردنیاز سرمایه‌گذاری‌های جدید را تامین می‌کند درحالی که این نسبت در کشورهای صنعتی به حدود 70 درصد هم می‌رسد.

بنابراین تقویت بورس برای تجهیز منابع موردنیاز سرمایه گذاری‌های جدید امری است که مورد بی‌توجهی قرار گرفته و این در حالی است که شاهدیم در مصر برای ساخت کانال دوم سوئد50 درصد از منابع مالی موردنیاز این پروژه بزرگ را از طریق فروش اوراق قرضه دولتی به مردم تامین کردند یعنی چیزی در حدود 4 میلیارد دلار در صورتی که حسب منابع مالی تجهیز شده در ایران توسط بازار سرمایه به ندرت به رقم 500 میلیون دلار می‌رسد. بنابراین تقویت بازار سرمایه به عنوان ابزاری برای تامین منابع مالی سرمایه‌گذاری‌های جدید باید مدنظر قرار بگیرد و دولت به دنبال اشتغال پایدار و مولد باشد.

محسن ایزد خواه ، دیگر اقتصاددان نیزدراین باره گفت: یکی از معضلات جامعه نرخ بالای رشد بیکاری به ویژه در فارغ التحصیلان دانشگاهی است که می تواند به چند دلیل باشد اول اینکه پیوندی بین دانشگاه و صنعت وجود ندارد .دوم اینکه به علت ورود لشکر بیکاران به ویژه متولدین سال‌های 60 به بعد به بازار کار، به خاطر اینکه بحران کار به تعویق بیفتد و تنفسی به حوزه نیروی کار برای نیاز به اشتغال ایجاد شود، دانشگاه‌های مختلف از جمله دانشگاه‌های آزاد به طور انبوه فارغ التحصیل ایجاد کردند، فارغ التحصیلانی که متناسب با نیازهای جامعه نبوده است به عبارتی در یک مقطعی بیکاران بی سواد یا در حد دیپلم داشتیم الان بیکاران دانشگاهی داریم.وی ادامه داد : وجود بیکاران دانشگاهی به یک بحران تبدیل شده و چون این افراد اکثرا در رشته‌های علوم انسانی تحصیل کرده اند و به علت اینکه پیوندی بین نیازهای صنعت و دانشگاه وجود ندارد افراد فارغ التحصیل فاقد مهارت‌های لازم تخصصی هستند، بنابراین دولت دست به طرح کارورزی افراد جویای کار زده است.

ایزدخواه افزود: ظاهر این مسئله این است که صنایع و کارخانجات بیشتر به نیروهای متخصص و ماهر در حد تکنیسین نیاز دارند ولی تولید انبوه فارغ التحصیلان در حوزه‌های علوم انسانی منجر به این شده که این افراد مهارت‌های لازم را نداشته باشند و حاضر نباشندبا توجه به منزلت اجتماعی که به لحاظ تحصیلات دانشگاهی پیدا کرده اند بخواهند در مشاغلی فعالیت کنند که در شان آنها نیست.وی در پایان با بیان اینکه طرح کارورزی یا بالا بردن مهارت می‌تواند ایده اولیه خوبی باشد ولی باید مسائل و مشکلات این طرح‌ها مورد توجه قرار بگیرد گفت: اینکه آیا وقتی این افراد وارد کارگاه می‌شوند مشمول مقررات قانون کار یا قانون تامین اجتماعی هستند؟ اگر قرار باشد فارغ‌التحصیلان بیکار کار یاد بگیرند و کارورزی داشته باشند اگر دچار حادثه شوند مسئولیت این حوادث پیش آمده به عهده خودشان است یا عهده کارفرما؟ اگر قرار باشد این افراد در کارگاه‌ها اشتغال داشته باشند آیا باید حقوق بگیر باشند اگر قرار است حقوق بگیر باشند باید حداقل دستمزد موردنیاز قانون کار را رعایت کنند یا حسب توانمندی کارگاه و به تدریج بالا رفتن مهارت کارورزان دستمزدشان افزایش پیدا می‌کند و اینکه طول دوره کارورزان چه قدر خواهد بود ؟ این مسائل پیش نیازهای وارد شدن به این ایده توسط دولت می‌باشد.

منبع: آفتاب یزد