یک قدم نزدیکتر به داروی سرطان خون در ایران

دکتر سید محمد تقدیسی حیدریان در گفت وگو با خبرگزاری ایسنا منطقه علوم پزشکی تهران، با اشاره به اینکه محققان دانشگاه علوم پزشکی مشهد موفق به سنتز نوعی سیستم انتقال دارو شده‌اند که در درمان هدفمند سرطان خون موثر است، گفت: این سیستم زیست سازگار، آهسته رهش و هدفمند است که سنتز و بررسی این نانوحامل هوشمند در مقیاس آزمایشگاهی صورت گرفته است.

وی با بیان اینکه لوسمی حاد لنفوبلاستیک (ALL) شایع‌ترین سرطان بدخیم در کودکان است، اضافه کرد: لوسمی نوعی سرطان مغز استخوان است که توسط تکثیر کنترل نشده‌ سلول‌های سفید خون به صورت غیرطبیعی مشخص و در بسیاری از موارد منجر به مرگ افراد می‌شود. دانوروبیسین یک داروی ضد سرطان با عوارض جانبی از جمله سرکوب مغز استخوان و سمیت قلبی است که برای درمان لوسمی حاد لنفوبلاستیک (ALL) به طور وسیعی استفاده می ‌شود.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، با اشاره به اینکه امروزه انتقال داروها به سلول‌ها و بافت‌های هدف، تبدیل به یک فناوری قدرتمند در پزشکی به خصوص درمان سرطان شده است، تصریح کرد: یک سیستم انتقال داروی ایده‌آل باید حاوی دو خصوصیت انتقال هدفمند و آزاد سازی دارو توسط یک خصوصیت اختصاصی سلول‌های بیمار باشد، بنابراین با انتقال هدفمند داروها می‌توان به طور قابل ملاحظه ‌ای عوارض جانبی آن‌ها را کاهش داد.

تقدیسی حیدریان با بیان اینکه در این تحقیقات به منظور انتقال هدفمند داروی دانوروبیسین، از ترکیب نانوذرات طلا- آپتامر استفاده شده است، خاطرنشان کرد: این سیستم به گونه‌ ای طراحی شده است که دارو را تنها در pH مشابه سلول‌های سرطانی آزاد می‌کند و طبق آزمایش‌های صورت گرفته، این سیستم به طور مؤثری عوارض جانبی داروی دانوروبیسین را در سلول‌های کنترل کاهش داده و اثرات درمانی آن را در سلول‌های هدف در مقایسه با داروی تنها به طور معنی داری افزایش داده است.

این متخصص بیوتکنولوژی دارویی گفت: سنتز آسان، نسبت سطح به حجم بالا و زیست سازگاری از ویژگی‌هایی است که ذرات طلا را قادر می‌سازد تا حامل‌های بسیار مناسبی برای داروهای شیمی درمانی مانند دانوروبیسین باشند همچنین آپتامر استفاده شده در ترکیب این نانوحامل به عنوان ماده‌ای جهت انتقال هدفمند دارو عمل می کند.

وی در پایان یادآور شد: جهت بررسی این سیستم از روش‌های مختلفی از جمله تست MTT، میکروسکوپ الکترونی (TEM)، ژل آگارز و آنالیز فلوسایتومتری استفاده شده است و در این سیستم طراحی شده، دارو در pH 5.5 که مشابه شرایط سلول های سرطانی می باشد، به صورت آهسته رهش آزاد شد.

گفتنی است، این تحقیقات برای اولین بار در کشور با همکاری دکتر خلیل آبنوس، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام شده است که نتایج آن در مجله‌ International Journal of Pharmaceutics (جلد 489، شماره 2-1، سال 2015، صفحات 311 تا 317) منتشر شده است.