چه کسی از زوج سفارشی‌ساز حمایت می‌کند؟!

تماشاگران امروز - علی نیکخواه: این روزها مجید و فلورا سام در مشهد در حال تهیه و کارگردانی قسمت دوم سریال 20 قسمتی «بی قرار» هستند. سریالی که فیلمنامه قسمت اولش در 4 قسمت نوشته شده بود و با اندکی آب بستن به 10 قسمت رسید. حالا هم تعداد قسمت هایش دو برابر شده و قرار است 20 شب مردم را سرگرم کند.

معمولا وقتی سریالی خیلی گل می‌کند تلویزیون تصمیم می گیرد که دنباله اش را بسازد. پایتخت، مرد هزار چهره، هوش سیاه، ستایش و زیر آسمان شهر جزو سریال هایی بوده اندکه دنباله دار شده اند. فعلا به این نکته کاری نداریم که ادامه یک سریال در فصل دوم جذابیت فصل اول را داشته است یا خیر. معمای اساسی این است که یک سریال بر اساس چه معیارهایی به فصل دوم می‌رسد؟ پتانسیل‌های فیلمنامه، اهمیت مضمون، تعداد مخاطب، خلاقیت عوامل یا مجموعه‌ای از همه این‌ها؟ سریالی مثل «بی‌قرار» که واجد هیچ‌یک از این ویژگی‌ها نبوده بر چه مبنایی به فصل دوم رسیده‌است؟

برای پاسخ به این سوال باید مروری داشته‌باشیم بر کارنامه زوج مورد اعتماد تلویزیون یعنی فلورا سام و مجید اوجی.

به گواه کارنامه زوج خوشبخت قصه ما چند جین سریال ضعیف و بی‌کیفیت را روانه آنتن تلویزیون کرده‌اند؛ اما همچنان پرکار هستند و فرصت سرخاراندن هم ندارند. فقط ما نیستیم که با این معما دست و پنجه نرم می‌کنیم و این سوال در ذهن دیگران هم شکل گرفته‌است. مثلا چندی پیش یک سایت خبری- تحلیلی نوشت: «نكته‌ي اصلي در اين ميان، اين است كه چرا چهره‌هايي مثل «فلورا سام» با وجود كارنامه‌اي نه چندان درخشان و كارهايي با كيفيت اين چنيني، تا اين حد مي‌توانند در جلب نظر مديران صداوسيما موفق باشند و سالي يكي دو سريال و تله‌فيلم -آن هم در پربيننده‌ترين اوقات سال- روانه‌ي آنتن كنند؟ آيا دلايل اين پركاري فقط به اينكه همسر ايشان -مجيد اوجي- تهيه‌ كننده‌ي مهمي در صداوسيماست، برمي‌گردد يا پاي مسائل ديگري هم در ميان است؟»

نکته جالب درباره کارنامه این دو نفر این است که تلویزیون بهترین زمان آنتن را به آنها اختصاص داده است. سام و اوجی هر زمان خواسته اند آنتن را تصاحب کرده اند. از نوروز و ماه رمضان گرفته تا تابستان و ایام اربعین و ... این دو نفر خودشان را به یک شبکه خاص محدود نکرده و زمانی که دیده‌اند سریالشان شکست خورده به سراغ شبکه‌ای دیگر رفته‌اند.

چند سال پیش شورای نظارت بر صداوسیما یکی از سریال‌های این زوج کارگردان و تهیه کننده را زیر سوال برد، اما آب از آب تکان نخورد و این زوج هنری با همان شتاب سابق به تولید سریال‌های ضعیف ادامه دادند.

در شرایطی که تلویزیون با مشکل کمبود بودجه مواجه است، تولید دنباله این سریال‌های پرهزینه چه توجیهی دارد؟ مسلما اقامت چندین بازیگر ستاره (شریفی نیا، لاله اسندری، پژمان بازغی و ...) در شهر مشهد و همچنین تصویربرداری در کشور فرانسه هزینه‌های زیادی را روی دست سازمان می‌گذارد. مخصوصا وقتی قرار باشد بازیگران و عوامل در هتل درویشی مشهد ساکن شوند که هزینه اقامت شبانه در اتاق‌هایش بین 500 هزار تومان تا 2.5 میلیون تومان در نوسان است. این همه ریخت و پاش برای دنباله سریالی که فصل اولش هم موفقیتی نداشته منطقی به نظر نمی‌رسد.

سریال «تارهایی» ساخته حسین تبریزی

سمت فلورا سام: نویسنده
سمت مجید اوجی: تهیه کننده
زمان پخش: محرم سال 90


دستاورد:

«شهرام خرازی ها» منتقد فیلم درباره این اثر مناسبتی گفت: 'فلورا سام' نویسنده 'تا رهایی' با این اثر نشان داد كه فیلمنامه نویس خوبی نیست. او تاكنون هیچ یك از كارهایی را كه در آنها در مقام نویسنده و یا كارگردانی حاضر بوده، موفق عمل نكرده است و حرفی برای گفتن نداشته است. داستان 'تا رهایی' یك داستان كلیشه ای و تكراری است كه خط اصلی قصه سریال با سیر تحول اخلاقی یك شخصیت منفی به یك شخصیت مثبت شكل می‎گیرد. قصه این مجموعه كاملا بی ارتباط با فرهنگ عاشورا است و این اثر در برهه زمانی دیگری جز محرم نیز قابلیت پخش از تلویزیون را داشت. تحول شخصیتی یك فرد بزهكار كه دستمایه 'تا رهایی' قرار گرفته است، نشان می دهد كه برخی مجموعه سازان تلویزیونی به زور می‌خواهند این سوژه را به فرهنگ عاشورا متصل كنند.

سریال راز پنهان ساخته فلورا سام

سمت فلورا سام: نویسنده و کارگردان
سمت مجید اوجی: تهیه کننده
زمان پخش: رمضان سال 91


دستاورد:

از این سریال به بعد سام دچار این اعتماد به نفس می‌شود که می‌تواند پشت دوربین قرار بگیرد و خودش نوشته‌هایش را بسازد؛ اما مهدی آذرپندار، منتقد سینما نوشت: «راز پنهان» حكايت نويسنده‌اي است كه ديگر موضوعي براي فيلمنامه نوشتن ندارد و بنابراين مجبور مي‌شود خودش را تكرار كند. او با اينكه يك بار تم تحول فردي را كه به فراموشي مبتلا شده است را در محرم ۹۰ و در سريال «تا رهايي» طرح كرده، بار ديگر همين قصه را با كمي تغيير در رمضان ۹۱ به خورد مخاطبان مي‌دهد. آن هم با داستاني عاري از منطق و البته با اصرار بر ديالوگ‌ها و صحنه‌پردازي‌هاي متكلف و صرفاً روشنفكرانه‌ مانند درختي كه از آن بطري‌هاي شيشه‌اي آويزان است و نيز شعار دادن مستقيم براي گوشزد كردن پيام‌هاي اخلاقي سريال!

غلظت اين شعارهاي اخلاقي به حدي در «راز پنهان» بالا بود كه مكالمات عادي يك مادر با پسرش را در اين سريال مي‌شد به سبك پند و نصيحت‌هاي «قابوس‌نامه» با صداي يك گوينده‌ي خوش‌صدا به صورت مجزا در يك برنامه‌ي راديويي خواند و تا حدودي هم لذت برد!

سریال «ما فرشته نیستیم» ساخته فلورا سام

سمت فلورا سام: نویسنده و کارگردان
سمت مجید اوجی: تهیه کننده


دستاورد:

این دفعه آش این قدر شور بود که علاوه بر اعتراض منتقدان صدای شورای نظارت بر صداوسیما هم درآمد.

سریال «ما فرشته نیستیم» که در نوروز به کارگردانی فلورا سام از شبکه پنج تهران روی آنتن رفت از سوی شورای نظارت بر صداوسیما اثری ضعیف ارزیابی شد.

در نامه کارشناسان این شورا آمده است: با توجه به اینكه تعطیلات نوروزی یكی از بهترین زمان‌های پخش سریال‌های نمایشی به‌ویژه مجموعه‌های طنز است و علی‌القاعده سازمان و شبكه‌های سیما باید در انتخاب عوامل تولید این سریال‌ها دقت و حساسیت‌های بیشتری داشته‌باشند؛ با این حال مروری بر سریال‌های نوروز در چند ساله اخیر و از جمله امسال نشان می‌دهد كه گاهی به این امر توجه نمی‌شود.

سریال «ما فرشته نیستیم» اگر چه در گونه طنز بود و از بازیگران شناخته‌شده‌ای هم بهره می‌برد اما كمترین توانایی در ایجاد فضایی شاد و مفرح نداشت. با توجه به سطح بسیار نازل سریال «ما فرشته نیستیم» اصولاً وجهه‌ای برای تولید و پخش آن وجود نداشت.

در مجموع كارشناسان شورای نظارت سریال «ما فرشته نیستیم» را اثری بسیار ضعیف و فاقد هرگونه ارزش ‌هنری و محتوایی ارزیابی كرده‌اند. در زیر به برخی از نكات منفی این سریال اشاره می‌شود:

نكته مثبت

هیچ نكته مثبتی ملاحظه نشد.
نكات منفی
• عدم تناسب با ایام نوروز
• بی‌محتوایی عمومی مجموعه
• فیلمنامه به شدت ضعیف
• بی‌توجهی نسبت به مسائل دینی، اخلاقی و ملی
. بازنمایی نامناسب خانواده و شخصیت‌های زن

سریال «بی‌قرار» ساخته فلورا سام

سمت فلورا سام: نویسنده و کارگردان
سمت مجید اوجی: تهیه کننده
زمان پخش: اربعین سال 93


دستاورد:

این سریال با مشارکت موسسه مالی اعتباری فرشتگان (آرمان) ساخته شد و اسم محمد علی تفکر مدیر موسسه به عنوان تهیه کننده در کنار نام اوجی آمد.

فلورا سام درباره بودجه بالای این سریال گفت: «آقاي تفکر هزينه هاي توليد يک کار را پرداخت مي کنند و آن را به پخش مي  دهند و هيچ پولي دريافت نمي کنند. در حقيقت اين کار را به عنوان يک نذر فرهنگي انجام مي دهند و کار را به تلويزيون نمي‏ فر وشند. خدا را شکر دستشان به دهانشان مي‏رسد و دوست دارند در زمينه فرهنگي به خصوص مباحث رضوي فعاليت داشته باشند. »

این سریال در ایام شهادت امام رضا(ع) روانه آنتن شد و طبعا باید فرهنگ رضوی و توسل به امام هشتم را رواج می داد. اما این مضمون بسیار کلیشه ای وشعاری در دل اثر گنجانده شده بود. در این سریال می‌دیدیم که رعنا با پولی که از راه حرام کسب کرده موسسه خیریه راه می‌اندازد. در این سریال می دیدیم که دو نفر همزمان به امام رضا(ع) متوسل می‌شوند؛ اما در نهایت فردی که فرار می‌کند پیروز می‌شود.

لیلا شهبازی، منتقد فیلم در یادداشتی نوشت: این سریال با قاطعیت تاکید می‌کند امام رضا علیه‌السلام (خدای ناکرده) به دل خانواده دکتر فروهر انداخته که قانون را دور بزند و حق مادر و حتی خود کودک را ضایع و فرار کنند. این بار نیز ساخت سریال‌های به ظاهر دینی ضربه مهلک دیگری به پیکره قشر مذهبی وارد کرد و این پرسش دوباره برای ما باقی ‌ماند که آیا وقت آن نرسیده که مسئولان صدا و سیما قبل از ساخت و پخش این‌گونه سریال‌ها نظارت جدی بر آن‌ها داشته‌ باشند؟