گوناگون

حال پتروشیمی خوب است؟/ موج سواری نفتی ها روی موج تورم

پارسینه: مساله پتروشیمی ها و بورس سال گذشته بسیار خبرساز بود. اینکه خوراک با چه قیمتی به مجتمع های پتروشیمی و پالایشگاه ها داده می شود و اینکه قیمت دلار، چه سرنوشتی را رقم میزند؛ موضوع اصلی بورس و سهامداران بود.

از سوی دیگر نگرانی همیشگی سهامداران نسبت به اینکه شرکتی که سهامدار آن هستند، آیا سودده و رو به رشد است و توسعه و پیشرفت را مد نظر دارد یا خیر؛ دغدغه اصلی است. حال آیا پتروشیمی های بورس، پیشرفت و توسعه داشتند؟ گزارش های رسمی میگویند آری، این شرکت ها سود ده بودند، اما بررسی ها نشان می دهد، این سوددهی، نه از پیشرفت و توسعه، که از تورم موجود به وجود آمده است. اگرنه بسیاری از این مجتمع ها کاهش تولید نیز داشتند. مانند شرکت هایی که در این گزارش بررسی شدند.

نفت و صنعت ایران پیوند جدا نشدنی دارند، شاید هم بتوان گفت بدون نفت اصولا صنعتی در ایران وجود ندارد، فاصله نفت و سایر صنایع آنقدر زیاد است که بتوان نفت را مترادف صنعت در ایران دانست. پس وضعیت نفت هم می تواند لااقل دورنمایی از وضعیت صنعت در کشورمان را بدست بدهد.

آنچه در اظهارات و آمارها می اید نشان می دهد وضعیت پتروشیمی ها خوب است، اما واقعا وضع به همین خوبی که گفته می شود است؟ باید نگاهی مجدد به اطلاعات داشته باشیم، اطلاعات افزایش درآمد و سود پتروشیمی ها را تایید می کنند، اما خبری از افزایش تولید نیست!

چه اتفاقی افتاده؟ تولید اکثر محصولات پتروشیمی کارخانجات عظیم کاهش داشتند، حتی حجم فروش آنها نیز کاهش چشم گیری داشته، اما سود این شرکت ها افزایش یافته! شرکت های عظیم نفتی و پتروشیمی که در اختیار شرکت های زیر مجموعه وزارت رفاه و تامین اجتماعی هستند، شرکت هایی که بعضا در جریان خصوصی سازی ها به این وزارت خانه رسیدند، اگرچه زیاد هم خصوصی نشدند، حالا از دست دولت در آمده تا به دست بخش خصوصی بیافتند، اما سر از وزارت رفاه در آوردند!

اما چطور ارزش فروش محصولات این شرکت ها افزایش داشته اما تولید و حجم فروش آنها کاهش نشان می دهد، حلقه مفقوده آن را باید در بالا رفتن قیمت محصولات داسنت، به عبارتی آنها روی موج تورم محصولات خود به ما سرابی خوش آب و رنگ نشان می دهند، اما پشت این سراب خبری از افزایش تولید و... نیست. مثلا به وضعیت تولید نفت پاسارگاد نگاه کنید تولید محصولات از 80 تا 9 درصد کاهش داشته؛ همه محصولات جز بیتو پلاست که آن - چنانکه در ادامه خواهید خواند - هم سهم ناچیزی دارد. با این حال ارزش فروش شرکت رشد 13 درصدر ا نشان می دهد. یا در مثال دیگر پتروشیمی جم که تولید محصولات آن از 27 تا 2 درصد کاهش نشان می دهد، اما فروش آن رشد 29 درصدی داشته!

پاسارگاد

اگرچه اطلاعات منتشره نشان می دهد فروش این شرکت در سال مالی 1392 از نظر ارزش مجموعا 20 بیلیون و 304 میلیارد و 510 میلیون ریال بوده که نسبت به زمان مشابه سال قبل ارزش فروش آن نزدیک به 13 درصد افزایش داشته، اما در سوی دیگر تولید این شرکت در این سال برابر یک میلیون و 453 هزار و 775 تن بوده که نسبت به تولید سال 1391 برابر 2 میلیون و 208 هزار و 965 تن نزدیک به 34 درصد کاهش نشان می دهد. فروش این واحد(از نظر حجم) نیز بالغ بر یک میلیون و 425 هزار و 195 تن بوده که نسبت به زمان مشابه سال 1391 کاهش 33 درصدی را نشان می دهد. به بیانی آنچه افزایش یافته نه تولید این شرکت بوده و نه فروش آن، بلکه قیمت محصولات این شرکت افزایش یافته است.

محصولات تولیدی نفت پاسارگاد را: قیر 70/60 فله، قیر 100/85 فله، قیر 50/40 فله، قیر mc- 250، قیر امولسیون زود شکن، قیر امولسیون دیر شکن، قیر 70/60 مظروف 180 کیلویی، قیر 100/85 مظروف 180 کیلویی ، قیر 50/40 مظروف 180 کیلویی، قیر 100/120 فله، قیر 100/120 مظروف، قیر بیتوپلاست و بیتو پلاست تشکیل می دهد.

بیشترین تولید را از نظر وزن در بین تولیدات این شرکت به ترتیب: قیر 70/60 فله، قیر امولسیون دیر شکن، قیر 100/85 فله، قیر 70/60 مظروف 180 کیلویی، قیر 50/40 فله، قیر mc- 250، بیتو پلاست، قیر 50/40 مظروف 180 کیلویی، قیر امولسیون زود شکن، قیر 100/85 مظروف 180 کیلویی ، قیر 100/120 فله، قیر 100/120 مظروف و تشکیل داده است.

از نظر ارزش (قیمت هر تن) محصولات به ترتیب در سال 1392 عبارتند از: قیر mc- 250، قیر 100/85 مظروف 180 کیلویی ، قیر 70/60 مظروف 180 کیلویی، قیر 50/40 مظروف 180 کیلویی، قیر بیتوپلاست، بیتو پلاست، قیر 50/40 فله، قیر 70/60 فله، قیر 100/85 فله، قیر امولسیون دیر شکن و قیر امولسیون زود شکن.

بیشترین کاهش تولید در بین محصولات این شرکت به ترتیب در محصولات: قیر mc- 250، قیر 50/40 مظروف 180 کیلویی، قیر 100/85 فله، قیر امولسیون زود شکن، قیر 50/40 فله، قیر 70/60 فله، قیر 70/60 مظروف 180 کیلویی و قیر امولسیون دیر شکن مشاهده می شود. تنها تولید بیتو پلاست در بین محصولات شرکت افزایش داشته است. (اطلاعات و صورت های مالی شرکت نفت پاسارگاد(حسابرسی شده)، بشماره 232052، سال مالی منتهی به 29 اسفند 1392، صفحه 10، 11، 12 و 13)

آمار تولید، حجم فروش و ارزش فروش نفت پاسارگاد در سال های 1392 و 1391

سال	سال 1392				سال 1391				تغییرات
محصول	تولید	فروش	ارزش فروش	قیمت واحد	تولید	فروش	ارزش فروش	قیمت واحد	تولید	فروش	ارزش فروش	قیمت واحد
قیر 70/60 فله	1043105	1014381	14028995	13.8	1506774	1498478	12346407	8.2	(30.77)	(32.31)	13.63	67.9
قیر 100/85 فله	113473	119966	1596116	13.3	313129	297814	2251650	7.6	(63.76)	(59.72)	(29.11)	76.0
قیر 50/40 فله	8074	3760	52596	14.0	13777	9981	90314	9.0	(41.40)	(62.33)	(41.76)	54.6
قیر mc-250	6045	5915	112381	19.0	30738	30887	287699	9.3	(80.33)	(80.85)	(60.94)	104.0
قیر امولسیون زود شکن	418	388	3014	7.8	1124	1123	5463	4.9	(62.81)	(65.45)	(44.83)	59.7
قیر امولسیون دیر شکن	206105	25	252	10.1	227505	0	0	0	(9.41)	100	100	-
قیر 70/60 مظروف 180 کیلویی	72446	205493	3270690	15.9	103963	177310	1809736	10.2	(30.32)	15.89	80.73	55.9
قیر 100/85 مظروف 180 کیلویی	0	71694	1185753	16.5	0	96921	1041525	10.7	0	(26.03)	13.85	53.9
قیر 50/40 مظروف 180 کیلویی	2019	2021	31865	15.8	6727	6725	61912	9.2	(69.99)	(69.95)	(48.53)	71.3
قیر 100/120 فله	0	0	0	0	584	523	3503	6.7	0	0	0	-
قیر 100/120 مظروف	0	0	0	0	3582	3580	31439	8.8	0	(100)	0	-
قیر بیتوپلاست	0	131	2058	15.7	0	0	0	0	0	100	100	-
بیتو پلاست	2090	1421	20790	14.6	1062	760	6574	8.7	96.80	86.97	216.25	69.1
جمع	1453775	1425195	20304510	14.2	2208965	2124102	17936222	8.4	(34.19)	(32.90)	13.20

* واحد وزن(تولید و حجم فروش) تن، واحد ارزش فروش میلیون ریال

پتروشیمی جم

بر اساس اطلاعات مالی سال منتهی به 12اسفند 1392، فروش خالص پتروشیمی جم در سال 1392 بالغ بر 51 بیلیون و 95 میلیارد و 558 میلیون ریال بوده است. این شرکت در این سال بیش از 859 هزار تن اتیلن، 214 هزار تن پروپیلن، 266 هزار تن پلی اتیلن سنگین، 254 هزار تن پلی اتیلن سبک، 191 هزار تن بنزین پیرولیز، 17 هزار تن نفت کوره، 48 هزار تن بوتادین، 10 هزار تن بوتن و 74 هزار تن سایر فراورده ها را در دوره مذکور تولید و بفروش رسانده است که در این بین تولید پروپیلن این مجموعه بالغ بر 30.7 درصد نسبت به سال قبل(1391) افزایش داشته است و بیشترین کاهش در تولید بوتن به چشم میخورد که بالغ بر 27.4 درصد نسبت به سال قبل است. همچنین این جموعه تولید سایر فراورده های خود را(که ذکر نکرده است) بیش از 88 درصد نسبت به سال 1391 افزایش داده است. گران ترین محصولات این واحد را (ارزش هر تن) به ترتیب: پلی اتیلن سنگین، پلی اتیلن سبک، بوتن، بوتادین، اتیلن، پروپیلن، بنزن پیرولیز و نفت کوره تشکیل داده اند. همچنین بیشترین ارزش فروش از طریق فروش محصولات: پلی اتیلن سنگین، اتیلن، پروپیلن، بنزن پیرولیز، بوتادین، نفت کوره، بوتن و پلی اتیلن سبک نصیب این شرکت شده است. بیشترین تولید شرکت نیز به ترتیب به: اتیلن، پلی اتیلن سنگین، پلی اتیلن سبک، پروپیلن، بنزن پیرولیز، بوتادین، نفت کوره و بوتن اختصاص دارد. (گزارش حسابرس مستقل و بازرس قانونی به مجمع عمومی پتروشیمی جم، 14 تیر 1393، صفحه7، 12 و 13)

آمار تولید، حجم فروش و ارزش فروش پتروشیمی جم در سال های 1392 و 1391

سال	سال 1392				سال 1391				تغییرات
محصول	تولید	فروش	ارزش فروش	قیمت واحد	تولید	فروش	ارزش فروش	قیمت واحد	تولید	فروش	ارزش فروش	قیمت واحد
اتیلن	859073	576168	15481238	26.9	896500	363264	8587607	23.6	(4.17)	58.61	80.27	13.7
پروپیلن	214377	200669	4876841	24.3	164042	151529	2662883	17.6	30.68	32.43	83.14	38.3
پلی اتیلن سنگین	265675	583616	24289041	41.6	272223	257594	8674466	33.7	(2.41)	126.56	180.01	23.6
پلی اتیلن سبک	254199	3532	143925	40.7	261444	262159	8629955	32.9	(2.77)	(98.65)	(98.33)	23.8
بنزنپیرولیز	191187	191810	3932265	20.5	166940	168466	2635267	15.6	14.52	13.86	49.22	31.1
نفت کوره	17198	17021	201534	11.8	17628	17690	113490	6.4	(2.44)	(3.78)	77.58	84.6
سایر	74341	1597	16863	10.6	39528	1	92813	92813.0	88.07	159600	(81.83)	(100)
بوتادین	47696	54167	1909188	35.2	38301	37439	1972190	52.7	24.53	44.68	(3.19)	(33.1)
بوتن	9766	6653	244663	36.8	13386	5749	187373	32.6	(27.04)	15.72	30.58	12.8
جمع	1933512	1635233	51095558	31.2	1869992	1263891	33556044	26.5	3.4	29.38	52.27	17.7

* واحد وزن(تولید و حجم فروش) تن، واحد ارزش فروش میلیون ریال

پتروشیمی فن آوران

تولید پتروشیمی فن آوران که از متانول، اسید استیک، منواکسیدکربن و هیدروژن تشکیل شده است در سال 1392 بالغ بر یک میلیون و 24 هزار تن بوده که در مقایسه با زمان مشابه سال قبل (1391) نزدیک به 7 درصد کاهش داشته است، فروش این مجموعه در مدت مذکور بالغ بر 882 هزار تن بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل(1391) نزدیک 7 درصد کاهش نشان می دهد. اما ارزش فروش این شرکت در سال مالی 1392 برابر 10 بیلیون و 50 میلیارد و 515 میلیون ریال بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال 1391 بیش از 37 درصد رشد نشان می دهد.

بیشترین تولید شرکت را به ترتیب: متانول، اسید استیک، منواکسیدکربن و هیدروژن تشکیل داده اند، اما بیشترین ارزش از طریق فروش : متانول، اسید استیک، هیدروژن و منواکسیدکربن نصیب این واحد شده است. گفتنی آنکه گرانترین محصولات این واحد را به ترتیب: اسید استیک، متانول، منواکسیدکربن و هیدروژن تشکیل دادند. (اطلاعات و صورت های مالی شرکت پتروشیمی فن آوران(حسابرسی شده)، بشماره 163075، سال مالی منتهی به 29 اسفند 1392، صفحه 11،12 و 13)

آمار تولید، حجم فروش و ارزش فروش پتروشیمی فن آوران در سال های 1392 و 1391

سال	سال 1392				سال 1391				تغییرات
محصول	تولید	فروش	ارزش فروش	قیمت واحد	تولید	فروش	ارزش فروش	قیمت واحد	تولید	فروش	ارزش فروش	قیمت واحد
متانول	771	704	8405691	11.9	797	735	5938734	8.1	(3.26)	(4.22)	41.54	47.8
اسید استیک	115	122	1598742	13.1	136	143	1348914	9.4	(15.44)	(14.69)	18.52	38.9
منواکسیدکربن	86	4	12836	3.2	100	4	12809	3.2	(14)	0	0.21	0.2
هیدروژن	52	52	33246	0.6	66	66	33159	0.5	(21.21)	(21.21)	0.26	27.3
جمع	1024	882	10050515	11.4	1099	948	7333616	7.7	(6.82)	(6.96)	37.05	47.3