شکست مذاکرات ژنو غافلگیر کننده نبود؛گره بحران سوریه کجاست؟

پارسینه/اعظم محبی: شکست مذاکرات ژنو 2 هیچ کس را غافلگیر نکرد، اما این نکته را ثابت کرد که پایان بحران سوریه نیاز به قدرت گرفتن جریانی دارد که با دیدگاه میانه به مسئله انتقال دولت نگاه کند.

مسئله ای که ناکامی این کنفرانس را از پیش رقم زد، حذف گروههای غیر مسلح و مخالف رژیم سوریه در مذاکرات بود.

در واقع جریانی که شاخه نظامی ندارد و تلاش می کند تا از طریق راهکارهای دموکراتیک با دولت و سایر مخالفان گفتگو کند، هیچ کرسی درمذاکراتی که قرار بود، راهکار دموکراتیک حل بحران سوریه باشد، نداشت.

کمیته هماهنگی ملی سوریه به ریاست حسن عبدالعظیم، شاید به اندازه ائتلاف مخالفان خارج نشین پر خبر و جنجال ساز نیست و امکانات وسیع مالی و اعضای زیادی نداشته باشد اما انسجام در فعالیتش و جهت گیری متفاوتش میتوانست به میانجیگران ژنو 2 کمک کند تا حرفی تازه زده شود و موضع گیری غیر از آنچه که دو سال و اندی مخالفان و دولت سوریه تکرار می کنند، فضای سرد مذاکرات را بشکند.

البته اخضر الابراهیمی از عدم حضور این کمیته در این نسشت، ابراز تاسف کرد اما به سادگی اعلام کرد که به خواسته آنها احترام می گذارد و هرگز تلاشی که برای متقاعد کردن ائتلاف مخالفان سوریه انجام داد در مورد این کمیته صورت نداد.

به استناد گفته هیثم مناع، یکی از اعضای ارشد این کمیته ، آمریکا و سازمان ملل این تشکل سیاسی را به عنوان مخالف حکومت سوریه به رسمیت نمی شناسند و تلاشی نیز برای حضور آنها در کنفرانس حل بحران سوریه نکردند.

هرچند که نمی توان کمیته هماهنگی ملی سوریه را به تنهایی جریانی برای اصلاحات گسترده به حساب آورد که قرار است مقابل حکومت تمرکز گرا سوریه و مخالفان متنوع این کشور مقابله کند و جامعه ملل به عنوان یک وزنه پر قدرت به آن نگاه کنند اما حضور این کمیته در مذاکرات میتوانست به قدرت گرفتن این طیف و شکل گرفتن این جریان کمک کند و جبهه مخالفان مسلح را از تک صدایی بیرون بکشد.

مجموع موضع گیری های پیش از کنفرانس نشان داد، مثلث کنفرانس ژنو 2 که شامل قدرتهای جهانی و سازمان ملل، دولت سوریه و مخالفان ائتلافی این کشور بودند، هیچ کدام وجهه ای برای این جریان قائل نیستند.

بی اعتمادی مخالفان مسلح سوریه به جریانی که اعتقادی به رویارویی های نظامی ندارند چندان بعید به نظر نمی آمد. از آغاز درگیری ها در سوریه هرگز شاهد وحدت در جبهه مخالفان اسد نبوده ایم چنانچه ائتلاف مخالفان مسلح مدتها طول کشید و پس از آن هم اختلاف نظر میان اعضای این ائتلاف انقدر زیاد بود که قابل پنهان نبود.

تا جائیکه حتی یک روز پیش از مذاکرات در ژنو، 44 تن از اعضای این ائتلاف به ریاست آن اعتراض کردند و از شرکت در این مذاکرات منصرف شدند.

بنابراین در این شرایط نمی توان توقع داشت، مخالفینی که شاخه های نظامی آنها منسجم تر و فعالتر از شاخه های سیاسی خود را نشان داده است، اکنون گروهی را درون خود جای دهد که مانیفست خود را بر اساس راهکارهای دموکراتیک بنا نهاده و گاها با دولت اسد و همپیمانهایش رایزنی داشته است.

اما بی توجهی حکومت سوریه و از آن مهمتر بی توجهی ضلعی که به عنوان میانجگر، این کنفرانس را تشکیل داد به جریانی که توقع میرفت بیشتر فضای خالی میان دولت و مخالفین را پر کند، تامل بر انگیز است.

ولید معلم که نماینده اصلی دولت اسد در این کنفرانس بود، حاضر نشد بر سر موضوع انتقال قدرت صحبت کند ، از شورش و ناامنی علیه مردم توسط مسلحین حرف میزد و در تمامی سخنان و مصاحبه هایش انعطاف و تغییر دیدگاه حکومت دیده نمی شد.

البته مخالفین هم امتیاز یا خواسته ای غیر از تسلیم بی چون و چرای حکومت نداشتند که این خواسته با تکرار مواضع قبلی خود مبنی بر کناره گیری اسد مطرح می شد.

ائتلاف مخالفان و نمایندگان دولت سوریه که در این کنفرانس به یکدیگر نگاه هم نمی کردند و اخضر ابراهیمی را مخاطب خود قرار می دادند در واقع همانی بودند که در این 2 سال و اندی هستند و هیچ ابتکاری و تحولی در مواضع آنها شکل نگرفت که چندان هم دور از ذهن نبود.

خیلی نا امیدانه است که فکر کنیم نهایت خواسته میانجیگران این کنفرانس، رویارویی مخالفان و دولت بود یا به تعبیر اخضر ابراهیمی، شکسته شدن یخ مذاکرات باشد و چیزی بیش از آن از این نشست یک هفته ای نمی خواستند.

ابراهیمی به دوره های بعدی گفتگو امیدوار است و حتما وی، قدرتهای جهانی، ائتلاف مخالفان ، حکومت سوریه و کشورهای منطقه خوب می دانند، باید معادله را تغییر دهند اگر نتیجه متفاوت میخواهند؛ البته اگر نتیجه متفاوت میخواهند.