چند صفر بيگناه! /درباره حذف سه صفر از پول ملی

ابتکار -عادل عليبازي: حذف سه صفر از پول ملي کشور داستاني است که از سال 1372 آغاز و البته تا کنون عملي نشده است. اين طرح به عنوان جنجالي ترين طرح سال 86 مورد توجه نمايندگان مجلس نيز مورد توجه قرار گرفت اما همچنان در اما و اگرهاي بسيار مانده است. دولت دهم و تيم اقتصادي آن که خود را آماده اجراي مهم ترين لايحه اقتصادي تاريخ انقلاب يعني هدفمند کردن يارانه ها مي کند بايد در کنار آن به اجراي فرمان رئيس اين دولت در خصوص حذف سه صفر از پول ملي نيز بپردازد.


دکتر احمدي نژاد رئيس جمهور از حذف سه صفر پول ملي خبر داده است تا بتواند ارزش ريال را واقعي کند. بهمني رئيس کل بانک مرکزي پيش از اين از اين طرح دولت خبرداده بود. به نظر مي رسد صفرها بايد خود را رفته شده ببينيد و مردم ايران نيز خود را براي ديدن پول هاي جديد و عواقب ناشي از آن آماده کنند. اما چرا صفرها آنقدر بي ارزش شده اند که بايد بروند؟ بي شک مهمترين عامل در بي ارزش شدن ارزش پول ملي که نقش صفرهاي آن رابيش از هر چيز مشخص مي کند وضعيت بيمار اقتصادي آن کشور و بخصوص تورم آن است. رابطه ميان افزايش تورم، کاهش ارزش پول ملي و ناتواني دولتها در کنترل تورم لجام گسيخته و حذف صفرهاي بيگناه پول ملي کشورها رابطه اي مستقيم است که همه آنها ريشه در اجراي سياست هاي اقتصادي ناکارآمد دارد. آيا با حذف صفرها،ارزش پول ملي واقعي شده، تورم مهار گرديده و اقتصاد شکوفا خواهد شد؟ اگر پاسخ مثبت است که ديگر نيازي به اجراي ساير راه حل هاي اقتصادي نيست و همه کشورها با يک تصميم سريع به آنچه که مي خواهند مي رسند يا خواهند رسيد. اما واقعيت هاي اقتصادي چيز ديگري را نمايان مي سازد؟

براساس تحقيقي،ازسال 1960 تاکنون، در 71 مورد دولت هاي در حال توسعه مجبور شدهاند چندين صفر را از پول ملي خود حذف کنند.آخرين نمونه در اين زمينه به زيمبابوه مربوط مي شود که طي آن دولت اين کشور 10 صفر از پول ملي اين کشور حذف کرد. در اين مدت از حذف يک صفر در 14 مورد تا حذف شش صفر در 9 مورد وجود داشته است. ميانگين آن حذف سه صفر از پول ملي بوده است. نوزده کشور در اين مدت يک بار اقدام به حذف صفر کرده اند و ده کشور نيز دو بار اين کار را انجام دادند. آرژانتين چهار بار، يوگسلاوي سابق 5 بار و برزيل نيز شش بار صفر هاي پول ملي خود را حذف کردند. رکورددار اين تغييرات، کشور برزيل است. اين کشور در شش مرحله، هجده صفر از جلوي واحدپولي خود حذف کرد و هشت بار نيز واحد پولي خود را تغيير داد.ايران پس از زيمبابوه بحران زده با تورم يازده ميليون و 250 هزار درصدي و برمه فقيرترين کشور آسيا، با تورم 40درصدي از حيث تورمي در رده سوم جهان قرار دارد. با اين حال در بين ده کشوري که رکورددار تورم در ماه مرداد87 بوده اند، ايران پس از پاکستان و مصر با 340 ميليارد دلار، بيشترين توليد ناخالص ملي را داشته است.بدون شک حذف صفرها بدون اصلاحات اقتصادي به مهار تورم کمک نمي کند. يکي از مسائلي که حذف صفر از پول ملي را ايجاب مي کند، افزايش شديد تورم است.

اگر دولت تنها به حذف صفرهاي پول ملي اکتفا کند و اصلاحات اقتصادي فراگير و جامعي را اجرا ننمايد، سياست حذف صفر به تنهايي کارساز نخواهد بود. حذف صفر پول ملي مي تواند در انتهاي برنامه تثبيت شده اقتصادي اجرا شود تا به مردم و بنگاه هاي خصوصي اين اطمينان داده شود که دوران نرخ تورم بالا گذشته است. حذف صفر از پول ملي مي تواند مستقيما در روند برنامه تثبيت اقتصادي مورد استفاده قرار گيرد تا انتظارات تورمي مردم تغيير يابد. آنچه که تجربه هاي جهاني نشان داده است و البته با اندکي تامل و تعقل هم مي توان به آن رسيد اين است که افزايش يا کاهش صفرها به تنهايي عامل بي ارزشي پول ملي يا افزايش و کاهش قدرت خريد مردم و موثر در نرخ تورم نبوده و نمي باشند بلکه خود معلولي از فرايند پيچيده اقتصاد کشوري هستند که با رشد اقتصادي وارزشمند شدن واحد پولي کشور، ارزشمند شده و نيازي به حذف آنها ديده نمي شود.

اگر فرايند رشد اقتصادي سير نزولي پيدا کند و تورم شتابان صعود کند واحد پولي چنان بي ارزش خواهد شد که بود و نبود صفرها هم چاره ساز نيست. صفرهاي پول ملي تابع اقتصاد آن کشور هستند نه اقتصاد تابع صفرها. بنابراين لازم است قبل از حذف يا افزايش تعداد صفرها بايد به اقتصاد ومسائل تاثير گذار بر آن نگاهي خريدارانه انداخته و از عالمان آن براي حل مسائل پيچيده اش استفاده نماييم. مخلص کلام آنکه صفرها بيگناه هستند و اشکال کار از جايي ديگر است. بايد به سراغ علت ها رفت نه معلول ها.اگر اقتصاد کشور ريشه اي و اساسي سامان نگيرد و همه چيز در ريل خود نباشد دير يا زود دوباره صفرها بيش از آنچه که حذف کرده ايم برخواهند گشت و دوباره روز از نو روزي از نو!! آب را زسرچشمه بايد بست.به اميد آن روز.