.svg)
مخبرالسلطنه هدایت ۶۵ سال پیش چه گفت؟
مهدیقلی‌خان هدایت کتاب معروفی دارد به نام «خاطرات و خطرات» که گوشه‌ای از خاطرات او از شش پادشاه است. در صفحه 467 تحت عنوان «در اطراف برنامه هفت‌ساله» در 26 بهمن 1327 چنین می‌نویسد:
«امور مملکت یک سلسله وظایفی است که باید به مرور زمان و در حد امکان به‌جا آورد الا هم فالا هم در هفت سال اول چه باید کرد که در هفت‌سال بعد نباید، عقد هفت چه حکمت دارد معلوم نیست. به هر حال گفته شده است و شاید قصد هفت‌سال مجال برای کابینه باشد. برنامه هفت‌ساله به تصویب مجلس هم رسیده است. دو سال است مشغول اجرای برنامه هستیم، ادارات عریض و طویل هم ساخته شده است منتظر نتیجه‌ایم و چشم به راه مساعدت همسایه، به غم‌خوارگی جز سرانگشت من / نخارید کس در جهان پشت من.
شرط اول برنامه باید جلوگیری از افراط و تفریط باشد، صحت عمل و درستی حساب و رعایت مراتب اهمیت، چاره اساسی در کندن ریشه اختلاس است.
بنای سیاست اقتصاد ما باید روی شالوده زراعت باشد، به هر وسیله باید از آب‌های مملکت استفاده کرد، در مرحله اولی باید به بستن سد کارون اقدام کرد که قطعه‌ای از کشور آباد می‌شود و هزاران مرد بیکار در کار.
شرط دیگر نرخ پول است که به تعادل صادر و وارد اصلاح می‌شود. بسیار از اجناس را باید از ورود منع کرد، پارچه‌های گران، ماکولات و تنقلات، ملزومات بزک، جنس خرازی. آن روز که صادر و وارد ما در تعادل بیفتد علت ندارد که پول ما با دول دیگر برابری نکند، می‌گویند کار نیست البته وقتی که کفش و کلاه و جوراب و سایر ملزومات از خارج بیاید پول می‌شکند و کار کم می‌شود، روغن و پنیر وکره هم کم‌کم از خارج می‌آید نوبت برنج و گندم هم خواهد رسید.
امیدواری همه در انتظار اجرای برنامه پیداشدن کار و پایین‌آمدن هزینه زندگی است. هزینه زندگی امروز جز حرص مالکین و طمع مختلسین همچنین تعدی فروشنده جهت ندارد اینجا است که یک قسمت از اظهارات سوسیالیست مایه می‌گیرد اجناس داخله خصوص خواربار روی اجناس خارجه گران شد اجناس خارجه در قیمت تنزل بین کرده است خواربارچرا پایین نمی‌آید. جهت قهوه، رستوران، سینما، هتل زندگی خیابان اسلامبول است که جز ضرر مادی و معنوی ندارد و موجبات رشک را هم فراهم می‌آورد.
سدهای کوچک به حال ملاک محل نافع بوده، وسعت مهمی به میدان کار نمی‌دهد و حق این است که خودشان بسازند. سد کارون بسته شود صرف‌نظر از منافع مادی هنگفت، میدان کسب معاش‌هزاران بیکار به دست می‌آید. در مرحله ثانی استخراج ذغال‌سنگ است و تدارک ذغال به قیمت ارزان. محال نیست که روزی به حادثه‌ای چاه‌های نفت بخوابد تمام دستگاه‌ها می‌خوابد کسب کار و زندگی مختل خواهد شد.
کارخانه در حدود حاجات مبرم داخله مفید خواهد بود آن هم نه به دست دولت و توسعه اداره بلکه به دست ثروتمندان مملکت که تشویق شوند از بانک‌ها وقتی به ایشان کمک شود که مسلم باشد در خیابان اسلامبول به مصرف نخواهد رسید.»
از عجایب آنکه بسیاری مشکلاتی که مخبرالسلطنه نوشته هنوز هم بعد از 65 سال ساری و جاری است!؟
پیش رفته‌ایم، عقب رفتیم یا درجا زده‌ایم؟
منبع: شرق
«امور مملکت یک سلسله وظایفی است که باید به مرور زمان و در حد امکان به‌جا آورد الا هم فالا هم در هفت سال اول چه باید کرد که در هفت‌سال بعد نباید، عقد هفت چه حکمت دارد معلوم نیست. به هر حال گفته شده است و شاید قصد هفت‌سال مجال برای کابینه باشد. برنامه هفت‌ساله به تصویب مجلس هم رسیده است. دو سال است مشغول اجرای برنامه هستیم، ادارات عریض و طویل هم ساخته شده است منتظر نتیجه‌ایم و چشم به راه مساعدت همسایه، به غم‌خوارگی جز سرانگشت من / نخارید کس در جهان پشت من.
شرط اول برنامه باید جلوگیری از افراط و تفریط باشد، صحت عمل و درستی حساب و رعایت مراتب اهمیت، چاره اساسی در کندن ریشه اختلاس است.
بنای سیاست اقتصاد ما باید روی شالوده زراعت باشد، به هر وسیله باید از آب‌های مملکت استفاده کرد، در مرحله اولی باید به بستن سد کارون اقدام کرد که قطعه‌ای از کشور آباد می‌شود و هزاران مرد بیکار در کار.
شرط دیگر نرخ پول است که به تعادل صادر و وارد اصلاح می‌شود. بسیار از اجناس را باید از ورود منع کرد، پارچه‌های گران، ماکولات و تنقلات، ملزومات بزک، جنس خرازی. آن روز که صادر و وارد ما در تعادل بیفتد علت ندارد که پول ما با دول دیگر برابری نکند، می‌گویند کار نیست البته وقتی که کفش و کلاه و جوراب و سایر ملزومات از خارج بیاید پول می‌شکند و کار کم می‌شود، روغن و پنیر وکره هم کم‌کم از خارج می‌آید نوبت برنج و گندم هم خواهد رسید.
امیدواری همه در انتظار اجرای برنامه پیداشدن کار و پایین‌آمدن هزینه زندگی است. هزینه زندگی امروز جز حرص مالکین و طمع مختلسین همچنین تعدی فروشنده جهت ندارد اینجا است که یک قسمت از اظهارات سوسیالیست مایه می‌گیرد اجناس داخله خصوص خواربار روی اجناس خارجه گران شد اجناس خارجه در قیمت تنزل بین کرده است خواربارچرا پایین نمی‌آید. جهت قهوه، رستوران، سینما، هتل زندگی خیابان اسلامبول است که جز ضرر مادی و معنوی ندارد و موجبات رشک را هم فراهم می‌آورد.
سدهای کوچک به حال ملاک محل نافع بوده، وسعت مهمی به میدان کار نمی‌دهد و حق این است که خودشان بسازند. سد کارون بسته شود صرف‌نظر از منافع مادی هنگفت، میدان کسب معاش‌هزاران بیکار به دست می‌آید. در مرحله ثانی استخراج ذغال‌سنگ است و تدارک ذغال به قیمت ارزان. محال نیست که روزی به حادثه‌ای چاه‌های نفت بخوابد تمام دستگاه‌ها می‌خوابد کسب کار و زندگی مختل خواهد شد.
کارخانه در حدود حاجات مبرم داخله مفید خواهد بود آن هم نه به دست دولت و توسعه اداره بلکه به دست ثروتمندان مملکت که تشویق شوند از بانک‌ها وقتی به ایشان کمک شود که مسلم باشد در خیابان اسلامبول به مصرف نخواهد رسید.»
از عجایب آنکه بسیاری مشکلاتی که مخبرالسلطنه نوشته هنوز هم بعد از 65 سال ساری و جاری است!؟
پیش رفته‌ایم، عقب رفتیم یا درجا زده‌ایم؟
منبع: شرق
با تشکر از سایت محترم پارسینه که این مطلب بسیار خوب را از کتاب خاطرات وخطرات منتشر کرده اند، یادآور می شوم این کتاب سرشار از نکته ها و موضوعات بسیار خوب و آموزنده در عرصه های گوناگون سیاسی و فرهنگی واقتصادی و مدنی و .... مبتلابه جامعه ایرانی در سالهای نیمه دوم سلطنت قاجاریه و اوایل پهلوی است. مطالعه دقیق و با تامل آن را به تمام مخاطبان عزیز توصیه می کنم....