دنیای اقتصاد/ چرا خودرو ارزان نشد؟

در روزهایی که قیمت ارز روندی کاهشی به خود گرفته و بازار سکه نیز از سکه افتاده و طلا هم افت کرده است، برای خیلی‌ها این پرسش پیش آمده که چرا خودرو ارزان نشد.

از همان فردای پس از انتخابات ریاست جمهوری و همزمان با انتشار نتایج اولیه، بیشتر بازارها واکنشی مثبت از خود نشان دادند و قیمت‌ها روندی نزولی در پیش گرفتند از جمله ارز و سکه و طلا. با قطعی شدن نتایج و انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس جمهور جدید نیز واکنش‌ها مثبت‌تر شد و قیمت‌ها بیش از پیش کاهش یافتند تا جایی که نرخ دلار پس از مدت‌ها به زیر سه هزار تومان هم رسید. این در حالی است که بازار خودرو کماکان در لاک گرانی خود ماند و به سان ارز و سکه، در مسیر کاهش و ریزش قیمت قرار نگرفت. حالا برای خیلی‌ها محل پرسش شده که چرا انتخاب رییس جمهور جدید و کاهش نرخ ارز، بر بازار خودرو اثر نگذاشت و کاهش قیمتی در پی خود نداشت. اذهان عمومی همچنین این پرسش را هم مطرح می‌کنند که در ادامه چه سرنوشتی گریبان بازار خودرو و قیمت‌هایش را خواهد گرفت. آیا انتخاب رییس جمهور جدید ایران و کاهش نرخ ارز، در آینده بازار خودرو اثرگذار است و آن را در مسیر ارزانی قرار خواهد داد یا خودروها گران‌تر از حال حاضر نیز خواهند شد.

کارشناسان و فعالان بازار در پاسخ به پرسش اول که چرا بازار خودرو در این 10 روز اخیر کاهش قیمت چشمگیری را به خود ندید، پای تولید را وسط کشیده و از این موضوع به عنوان دلیل اصلی عدم کاهش قابل توجه قیمت خودرو یاد می‌کنند. به گفته آنها، نوسان قیمت کالاها به میزان عرضه و تقاضایشان بستگی دارد، به نحوی که اگر تقاضا بیش از عرضه باشد، کالاها گران می‌شوند و در حالت عکس، با کاهش قیمت روبه‌رو خواهیم بود. کارشناسان البته بر این باورند که اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری نقش مهمی در کاهش قیمت ارز و سکه داشته، اما در نهایت این میزان عرضه و تقاضا است که منحنی قیمت‌ها را بالا و پایین می‌کند. حال اتفاقی که در بازار خودرو افتاده این است که حجم عرضه با میزان تقاضا تناسب ندارد و هرچه هم اخبار خوش سیاسی و اقتصادی در کشور منتشر شود، باز تا عرضه و تقاضا هماهنگ نباشند نباید انتظار کاهش قیمت خودرو را داشت.

این اظهارنظر کارشناسان کاملا با شرایط حال حاضر تولید در صنعت خودرو کشور تطابق دارد، چه آنکه آمارها از تداوم روند کاهشی تولید حکایت می‌کنند و این به معنای متناسب نبودن «تیراژ» با «تقاضای بازار» است.

اما فعالان بازار نیز با تایید کم اثر بودن رخدادهای سیاسی و کاهش قیمت‌های اخیر بر قیمت خودرو، تاکید می‌کنند بازار با وجود راکد بودن همچنان روزهای گرانی را سپری می‌کند. به گفته فعالان بازار، با وجود رکودی که طی 10 روز گذشته بر بازار خودرو سایه افکنده، قیمت‌ها چندان افت نکرده و کاهش نرخ ارز نیز تقریبا اثری بر بازار نداشته است. آنها می‌گویند اگر قرار بر اثرگذاری کاهش نرخ ارز بر قیمت خودرو باشد، این اتفاق در کوتاه مدت رخ نخواهد داد و باید منتظر اثرات آن در آینده بود زیرا خودروهای داخلی و خارجی حال حاضر بازار، مولود قیمت ارز در گذشته هستند نه نرخ ارز فعلی.

به عبارت بهتر، خودروي تولید داخل که هم اکنون در بازار وجود دارد، قبلا به تولید رسیده، یعنی زمانی که نرخ ارز از قیمت فعلی آن بیشتر بوده است، بنابراین دلیلی ندارد که این خودرو متناسب با نرخ الان ارز قیمت داشته باشد. با این حساب، خودرویی که قطعات آن متناسب با نرخ فعلی ارز خریداری می‌شود، (به شرط ثابت ماندن سایر فاکتورهای تاثیرگذار بر هزینه تولید) باید در زمان عرضه ارزان‌تر از قیمت حال حاضرش باشد. مثلا اگر تندری که با ارز سه هزار و 500 تومان تولید شده، هم اکنون 35 میلیون تومان قیمت دارد، شش ماه دیگر باید قیمتی کمتر از این داشته باشد، چون با ارز سه هزار و 200 تومانی به تولید رسیده است.

در مورد خودروهای وارداتی نیز اوضاع به همین شکل است، به نحوی که برای تاثیر کاهش نرخ ارز بر خودروهای وارداتی باید چشم به آینده داشته باشیم. یکی از کارشناسان در این مورد می‌گوید: خودروي وارداتی که هم اکنون در بازار وجود دارد، قبلا و با ارز گران ثبت سفارش و خریداری شده، بنابراین واردکننده نمی تواند آن را متناسب با نرخ حال حاضر ارز به فروش برساند. با این حال اما خودروهایی که در آینده وارد کشور می‌شوند طبعا باید قیمت کمتری داشته باشند، مگر آنکه سایر فاکتورها تاثیرگذار بر قیمت وارداتی ها، تغییر کند.

خودرو گران می‌شود؟
اما به سراغ پرسش دوم برویم؛ سرنوشت قیمت خودرو در آینده چه خواهد شد؟
به اعتقاد کارشناسان، تا زمانی که تولید خودرو سروسامان نگیرد و تیراژ رشد نکند، نه تنها نمی‌توان به کاهش قیمت‌ها امیدوار بود بلکه احتمال گرانی بیشتر نیز می‌رود. آنها معتقدند با خارج شدن بازار از رکود، تقاضا برای خرید خودرو رشد خواهد کرد و چون تیراژ پایین است، طبعا عرضه نیز متناسب نخواهد بود و در خوش‌بینانه‌ترین حالت، قیمت‌ها ثابت می‌مانند، هرچند احتمال گران شدن شان نیز بسیار بالا است.

موضوع دیگری که کارشناسان بر آن تاکید دارند، احتمال ورود دوباره سرمایه‌های سرگردان به بازار خودرو است. آنها بر این باورند که مردم هم اکنون با توجه به ریزش قیمت سکه و ارز، در حال خروج سرمایه‌های خود از این دو بازار هستند و هیچ بعید نیست مقصد بعدی شان بازار خودرو باشد. اگر این اتفاق رخ بدهد، قیمت خودرو باز هم روندی صعودی به خود خواهد گرفت، چون تولید وضع مناسبی ندارد و نمی‌تواند جوابگوی تقاضای احتمالی باشد. طبق آخرین آمار، تولید خودرو در دو ماه ابتدایی امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته، با افتی حدود 60 درصد روبه‌رو بوده و بعید است به این زودی‌ها وضع تولید رو به راه شود، بنابراین همچنان احتمال گران شدن خودرو بیشتر از ارزان شدنش است.