دنیای اقتصاد/ بهترين «خرداد» تاريخ بورس

به اين ترتيب سهامداران بورس با كسب سود شيرين 28.6 درصدي در فصل بهار به استقبال تابستان رفتند.در هفته مورد گزارش، سهام بسياري از صنايع كه مدت‌ها درگير ركود و نزول بودند، مورد توجه قرار گرفت كه منشأ آن اميد به تغيير سياست‌هاي كلان اقتصادي در بين فعالان بازار است. در اين راستا، سهام بانك‌ها تحت تاثير احتمال آزادسازي بيشتر، كاهش تورم و مهار بحران ارزي با جهش 16.5 درصدي مواجه شد و بهترين هفته خود در سال 92 را تجربه كرد.سهام خودروسازان نيز با اميدواري نسبت به عبور از تنگناهاي توليد و چشم‌انداز افت قيمت مواد اوليه، هفته خوبي را پشت سر گذاشت و رشد متوسط 12 درصدي در قيمت سهام را به ثبت رساند.


شعف بورس پس از انتخاب
بازار سهام پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری با یک جهش غیرمنتظره مواجه شد تا با رشد چشمگیر 7.1 درصدی در هفته جاری استقبال گرمی از منتخب جدید ملت داشته باشد. به‌این ترتیب بورس تهران با کسب بازدهی نزدیک به 29 درصدی در فصل بهار، برتری قاطعی را نسبت به بازارهای سرمایه‌گذاری رقیب در اولین فصل سال 92 به دست آورد.

فضای بازار در هفته جاری البته از بسیاری جهات برای سهامداران ناآشنا بود؛ چرا که بازار سرمایه برای سال‌های متمادی اخیر، فرضیات خود را با استراتژی و رویکرد دولت‌های نهم و دهم تنظیم کرده و اکنون این فرضیه‌ها در معرض تغییرات بنیادین است.

البته با توجه به شعار «تدبیر و امید» در دولت جدید و عزم اجرای آن در عرصه اقتصادی، تغییرات مزبور به طور طبیعی در جهت افزایش خوش‌بینی سرمایه‌گذاران رقم می‌خورد که طلیعه آن در هفته جاری قابل مشاهده بود. با این حال، در کوتاه‌مدت و تا زمان مشخص تر شدن جزئیات دیدگاه‌های سیاسی و اقتصادی و نیز کابینه دولت جدید، احتمال واکنش‌های هیجانی سرمایه‌گذاران توام با افزایش نوسان قیمت‌های سهام در بورس تهران وجود دارد.

خفته‌هایی که بر‌می‌خیزند ...
در هفته مورد گزارش، سهام برخی صنایع که مدت‌ها در تنگای افت و رکود بودند، خودی نشان دادند و خاطره دوران اوجشان در اوایل دهه 80 را زنده کردند.

شاخص‌ترین گروهی که مشمول تغییر حال و هوای مزبور شد بانک‌ها بودند که با جهش کم‌سابقه 16.5 درصدی، یکی از بهترین هفته‌های خود در سال‌های اخیر را رقم زدند.

واقعیت این است که سیستم بانکی کشور در سال‌های گذشته به دلیل برخی سیاست‌گذاری‌های کلان و نیز رویدادهای پیش‌بینی نشده اقتصادی تحت فشار زیادی قرار گرفته است. افزایش سرسام آور مطالبات معوق به دلیل رشد نرخ تورم بیش از سود بانکی از یک سو و عدم توان تسویه تعهدات از سوی مشتریان ناشی از رکود اقتصادی از سوی دیگر موجب دشواری‌هایی در توازن مالی بانک‌ها شده است.

علاوه بر این، جهش افسارگسیخته ارزش ارزهای خارجی در برابر ریال موجب حرکت بخشی از منابع بلندمدت بانک‌ها به سمت سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت شده و کاهش حجم سپرده‌های پایدار را رقم زده است؛ وضعیتی که موجب افزایش استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی با هزینه بالا به منظور حفظ تعادل مالی شده است.

حال با روی کار آمدن دولت جدید سه امیدواری عمده برای بانک‌ها متصور است: نخست کاهش نرخ تورم و انطباق آن با سودهای شبکه بانکی. دوم؛ آزادسازی بیشتر عملیات بانکی (به ویژه در زمینه تعیین نرخ‌های سود و حذف تسهیلات تکلیفی) و سوم؛ کنترل وضعیت ارز به منظور مهار فعالیت‌های سفته بازانه و بازگشت منابع نقدینگی پایدار و بلند مدت به شبکه بانکی. تلفیق این سه عامل می‌تواند توجیه کننده تداوم خوش بینی‌ها نسبت به سهام بانکداری باشد. صنعت خودروسازی نیز که در دو سال اخیر شاهد افت قریب به 70 درصدی حجم تولید بوده از دیگر کاندیداهای بهبود شرایط در دولت جدید است. تزریق فوری نقدینگی به این صنعت در کنار ثبات نرخ ارز و تسهیل دستیابی به مواد اولیه عواملی هستند که می‌توانند موجب بهبود روند فعالیت صنعت خودرو شوند؛ هر چند چالش‌های این صنعت نیز در نوع خود قابل توجه است.

در هر حال سرمایه‌گذاران با تکیه بر ابعاد مثبت تحولات آتی، سهام خودروسازان را در هفته جاری مورد استقبال قرار دادند که این مساله منجر به افزایش قابل ملاحظه 12درصدی در متوسط قیمت سهام این صنعت شد.

مجامع مهم سنگ‌آهنی
در روزهای اخیر، دو شرکت شاخص و مهم بازار در صنعت سنگ‌آهن یعنی چادرملو و فولاد صبا‌نور شاهد برگزاری گردهمایی سالانه سهامداران بودند. در مجمع چادرملو که با تقسیم سود 187 تومانی به ازای هر سهم همراه بود، افزایش 9 درصدی تولید در دو ماه و نیم نخست سال 92 نسبت به مدت مشابه سال گذشته مورد تاکید قرار گرفت. به‌این ترتیب انتظار می‌رود در سال جاری تولید کنسانتره «کچاد» به رکورد بیش از ده میلیون تن دست یابد که رقمی بی‌سابقه در تاریخ فعالیت بزرگ‌ترین تولید‌کننده سنگ‌آهن کشور است.

از سوی دیگر، برای رفع کندی پیشرفت طرح‌های توسعه، افزایش سرمایه 200 درصدی تا سقف 1800 میلیارد تومان از محل مطالبات و آورده نقدی سهامداران در دستور کار قرار دارد. در‌خصوص حق پروانه بهره‌برداری از معادن (مصوب بودجه دولت در سال 92) نیز عنوان شد که همان 5 درصد ارزش شمش فولاد خوزستان مبنای محاسبه خواهد بود اما 40 درصد این هزینه را سنگ‌آهنی‌ها و 60 درصد را فولادسازان می‌پردازند و از بابت مشارکت فولادی‌ها در این پرداخت، اطمینان زیادی به سهامداران در مجمع داده شد.

در مجمع صبا نور هم افزایش سرمایه سنگین 332 درصدی مورد تصویب قرار گرفت و 4668 ریال سود نقدی بین سهامداران توزیع شد. برای اجرای افزایش سرمایه مزبور 2068 ریال از سود تقسیمی استفاده می‌شود و مابقی از محل سود انباشته تامین می‌گردد. منابع جدید برای راه‌اندازی طرح 550 هزار تنی گندله سازی صرف خواهد شد.

در خصوص راه‌اندازی طرح تولید کنسانتره از سنگ دانه‌بندی نیز احتمال تعویق راه‌اندازی آن به سال آینده مطرح شد که این تصمیم با عنایت به تعرفه 50 درصدی صادرات کنسانتره و ابهام در توجیه اقتصادی آن (با توجه به اینکه صادرات سنگ دانه‌بندی هیچ تعرفه‌ای ندارد) منطقی به نظر می‌رسد. در مورد آخرین قیمت‌های صادرات هر تن سنگ‌آهن دانه بندی نیز به محدوده 70 تا 75 دلار اشاره شد که تقریبا معادل میانگین نقطه اوج و کف یک سال اخیر (100 دلار و 50 دلار) می‌باشد.

بهترین سناریوی ارزی برای بورس
بر خلاف روند صعودی بورس، بازار ارز در این هفته شاهد روند نزولی باشیب بیش از 8 درصدی بود که منجر به افت ارزش دلار آمریکا در برابر ریال تا سطح 3400 تومان شد.

به‌این ترتیب پس از سبقت گرفتن ارزش صادرات غیرنفتی از واردات برای نخستین بار در تاریخ اقتصاد ایران در دو ماه اخیر اینک عامل دیگری نیز به نفع ثبات ارزی ایجاد شده که عبارت از چشم انداز بهبود روابط خارجی در دولت جدید است. با توجه به زمانبر بودن فرآیند تشکیل دولت و شکل گیری مذاکرات انتظار می‌رود انگیزه روانی رشد قیمت‌ها در بازار ارز در فصل تابستان اندک باشد به ویژه آنکه مازاد ارزی غیر‌نفتی نیز به طور واقعی به حفظ ارزش ریال کمک خواهد کرد.

از جنبه دیگر به نظر می‌رسد از آنجا که بخش عمده آسیب‌های تضعیف ناگهانی پول ملی بر اقتصاد داخلی وارد شده و آثار خود را بر جای گذاشته، اینک فصل بهره برداری از پیامدهای مثبت این رویداد ناخواسته فرا رسیده باشد.

از این منظر، دولت جدید می‌تواند به جای صرف منابع کمیاب ارزی برای تقویت ارزش ریال به تک‌نرخی کردن قیمت‌ها در محدوده کنونی تن در دهد تا ضمن حفظ توان ارزی، از آثار تقویت تولید داخلی و حفظ رقابت‌پذیری صادرات بهره‌مند شود؛ سناریویی که تحقق آن برای صنایع بورسی و اهالی بازار سرمایه نیز مطلوب است و نوید‌بخش تداوم رونق و جذب نقدینگی جدید به این بازار مولد و ضد تورم خواهد بود.