مسمومیت با روی

روی عنصری است که برای رشد انسان ضروری است. مواد غذایی حاوی روی چنانچه در ظروف لعابی نگهداری شوند، فرد را با علائمی نظیر:

تب، تهوع، استفراغ و اسهال دچار می کند که در صورت تشدید مسمویت، فرد مسموم دچار نارسایی کلیوی و انجام همودیالیز می شود.
مسمومیت با روی:

روی یکی از موادی است که برای رشد انسان ضروری است و جذب مقدار زیادی از این عنصر موقعی پیش می آید که مواد غذایی اسیدی در ظروف گالوانیزه پخت یا نگهداری شوند. حداکثر قدرت تحمل انسان برای این عنصر طبق نظریه FAO حدود 200 میلی گرم در روز می باشد؛ همچنین گاهی در اثر نگهداری طولانی مدت غذا در ظروف آهنی قابل پوشش و ظروف زنگ زده و همچنین تهیه غذا در این ظروف آلودگی غذا با آهن به وجود می آید اما تغییر طعم و مزه این غذا معمولا مانع از مصرف آن میشود. روی برای آبکاری فلزها استفاده می‌شود تا از زنگ زدگی آنها جلوگیری کند. این ماده در آلیاژهایی مانند برنج ، فلز ماشین تحریر و فرمولهای مختلف لحیم نقره آلمانی کاربرد دارد.

روی در خودرو سازی و به عنوان قسمتی از محتوی باطری‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اکسید روی مانند رنگ دانه‌های سفید در زمینه رنگ آبی و نیز همانند فعال کننده ای در صنعت لاستیک سازی کاربرد فراوان دارد.

این ماده همچنین در قالب پمادی محافظ به صورت لایه نازکی بر روی پوست صورت و بینی استفاده شده تا بروز کم آبی پوست جلوگیری و آن را در برابر آفتاب و باد زدگی محافظت کند.

روی در واکنشهای مربوط به سوخت و ساز موادی از قبیل کربوهیدراتها، پروتئینها و چربیها نقش دارد. این ماده در درون بدن مانند یکی از اجزاء ثابت حداقل 200 آنزیمی است که در عمل گوارش و سوخت و ساز شرکت دارند؛ همچنین قسمت بسیاری از مولکولهای بزرگ مانند DNA(دستور ژنتیکی سلولها) می باشد و در نتیجه برای بسیاری از اعمال حیاتی بدن ضروری است. به طور مثال، روی در آنزیمهای مربوط به انتقال دی اکسید کربن از بافتهای بدن به ریه ها، آنزیم تجزیه کننده پروتئین در شیره گوارشی و آنزیم مرتبط با سوخت و ساز استخوان، قلب، کلیه، جفت، کبد نقش دارد. روی در هسته سلول به مقدار فراوانی وجود دارد و برای فعالیتهای مربوط به تقسیم سلولها حضور آن موثر است. روی در ساخت بافت پیوندی و کلاژن (پروتئینی که کمک به متصل شدن سلولها به یکدیگر می کند) نقش مهمی را ایفا می کند.

به دلیل این که روی در بسیاری از فعل و انفعالات آنزیمی دخالت دارد؛ بنابراین بسیاری از بافتهای بدن، به ویژه در هنگام رشد، می توانند بر کمبود آن تأثیرگزار باشند؛ زیرا مهمترین اثر روی بر بافتهایی است که به سرعت رشد می کنند، بنابراین اثر آن بر تولید مثل قابل ملاحظه است. مطالعاتی که بر روی افراد مبتلا به کمبود روی انجام شده، حاکی از آن است که در هر 2 جنس، بلوغ جنسی دچار تاخیر شده است.

در گذشته بر بهبود انواع زخم توسط عنصر روی اعتقاد وجود داشته؛ زیرا غلظت آن در بافتهایی که دچار زخم شده اند، بسیار قابل توجه است.

نقش این عنصر به تداخل اسیدهای آمینه مختلف در پروتئین پوست و ممانعت از تجزیه چربیهای غشاء پوست بسیار چشمگیر بوده و عمل جذب و همچنین دفع آن به آسانی صورت نمی گیرد.

به این دلیل که روی در قسمت های اولیه روده کوچک جذب می گردد، پروتئین در جذب آن نقش داشته و بهتر است افرادی که مبتلا به کاهش عنصر روی در بدن خود هستند، به سرعت درمان شوند.

در این گونه از افراد، فاکتور رشد تحت تاثیر قرار گرفته و احتمال این که بسیاری از آن ها کوتوله باقی بمانند نیز وجود دارد که البته با گنجاندن یک رژیم غذایی مناسب همراه با روی، روند رشد آن ها نیز تسریع می گردد. در دوران رشد، بارداری، شیردهی، نقاهت در دوران بیماری به دلیل افزایش میزان مورد نیاز بدن به علت اختلالات ژنتیکی و کم خونی داسی شکل یا اختلالات مجاری گوارشی نظیر اسهال چرب، التهاب روده ها، آلودگیهای انگلی و آسیبهای شدید در مجاری گوارشی، کمبود عنصر روی به وضوح مشخص می گردد.

اگر میزان این عنصر در خون کاهش یابد، فرد حس چشایی خود را تا حدودی از دست داده و با علائمی نظیر کم اشتهایی و بی خوابی مواجه می گردد؛ البته علائم دیگری نیز وجود دارد که از جمله آن ها می توان به:

عدم داشتن سرعت کافی در رشد جسمانی، بهبودی زخم ها در طولانی مدت، آسیبهای پوستی، ریزش مو، کاهش ترشحات غدد جنسی و خطر ابتلا به انواع عفونت در فرد اشاره کرد.
این عنصر در مواد غذایی همچون:

گوشتها، غلات آسیاب نشده و حبوبات یافت می شود و موادی نظیر: جگر، دل و قلوه، تخم مرغ، حبوبات، بادام زمینی و کره بادام زمینی، لبنیات، غلات سبوس دار، سبزیهای سبز تیره و زرد تیره، میوه ها و سایر سبزیها نیز سرشار از روی می باشند.

خطر ابتلا به مسمومیت روی در صورت استفاده از ظروف گالوانیزه(مورد استفاده برای برخی از غذاهای اسیدی و ظروف فلزی برای نوشابه های گازدار) در افراد استفاده کننده افزایش می یابد.

فلز روی سمی نبوده ولی مصرف آن باید تحت نظر پزشک باشد.

مواد غذایی حاوی روی چنانچه در ظروف لعابی نگهداری شوند، فرد را با علائمی نظیر: تب، تهوع، استفراغ و اسهال دچار می کند که در صورت تشدید مسمویت، نارسایی کلیوی و انجام همودیالیز مواجه فرد مسموم می شود.