منظور قانون اساسی از واژه رجل

عباسعلی کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی المنار در خصوص وظایف شورای نگهبان، اصول مصرح قانون اساسی در این خصوص و نیز نحوه تصویب بودجه به سؤالات مطرح شده پاسخ داد که بخش اول آن از نظر خوانندگان می‌گذرد.

وی شورای نگهبان را یک نهاد شکل گرفته شده از سوی قانون اساسی خواند و یادآور شد: آنچه برخی مواقع درباره دخالت‌های بخش‌های مختلف مطرح می‌شود امری ناروا و تهمت‌هایی است که به شورای نگهبان زده می‌شود.

سخنگوی شورای نگهبان با اشاره به اینکه وظایف شورای نگهبان در قانون اساسی و سپس در قانون انتخابات لحاظ شده و این شورا بر اساس این صلاحیت‌های قانونی اعلام نظر می‌کند، خاطرنشان کرد: ما در بحث صلاحیت‌های انتخابات، وضعیت افراد ثبت‌نام کننده را بررسی می‌کنیم و شرایطی را که در اصل 115 و نیز قانون عادی آمده ملاک قرار می‌دهیم.

کدخدایی ادامه داد: برای تعیین صلاحیت افراد 7 نفر از 12 عضو شورای نگهبان یا بیشتر باید رای مثبت را کسب کنند تا به عنوان واجد شرایط به وزارت کشور معرفی شود. این که گاهی گفته می‌شود سلایق مختلف ممکن است در شورای نگهبان دخالت داشته باشد، یا نهادهای مختلف اعمال نظر کنند، یک امر غیرقابل قبول است و شورای نگهبان در راستای آنچه بر عهده‌اش است،‌ انجام وظیفه می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: رویه‌های گذشته شورای نگهبان در انتخابات مجلس نهم و ریاست جمهوری دهم در سال 88 این بی‌طرفی را به اثبات رسانده است.

سخنگوی شورای نگهبان با بیان اینکه در همه نظام‌های سیاسی یک شیوه خاص برای بررسی صلاحیت افراد وجود دارد، اظهار داشت: در برخی کشورها احزاب این کار را انجام می‌دهند، در برخی کشورها دادگاه قانون اساسی، در برخی کشورها مراجع عالی قضایی و در کشوری مانند ایران یا فرانسه، شورای قانون اساسی چنین کاری را انجام می‌دهد.

کدخدایی با اشاره به نحوه تائید صلاحیت افراد در کشوری مانند آمریکا یادآور شد: در این کشور فرد باید تابعیت آمریکا را داشته و مدت زمان مشخصی را در آمریکا اقامت داشته باشد. این شرایط را گاهی احزاب احراز می‌کنند که در بررسی صورت گرفته طی سال‌ها حضور افراد در احزاب حاصل می‌شود.

وی با بیان اینکه در جمهوری اسلامی نیز بر اساس اصل 99 قانون اساسی این وظیفه بر عهده شورای نگهبان است، خاطرنشان کرد: در اصل 115 دو مرحله مهم برای احراز صلاحیت‌ها وجود دارد. اول: کسانی که برای ریاست جمهوری ثبت نام می‌کنند باید از بین رجال مذهبی و سیاسی باشند. یعنی شخصیت‌های برجسته‌ای که تلاش زیادی را در زمینه‌های مذهبی و سیاسی داشته باشند.

سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: طبیعتاً این افراد از بین افراد عادی نیستند بلکه سال‌های طولانی در زمینه مذهبی و سیاسی تلاش داشته‌اند.

کدخدایی با اشاره به تعداد کم کاندیداها در این مرحله برای معرفی به مرحله بعد یا وزارت کشور گفت: گاهی برخی به اشتباه تصور می‌کنند که هر فردی می‌توان در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کنند که تعداد زیادی ثبت‌نام می‌کنند، اما باید توجه داشته باشیم که افراد باید از بین رجال سیاسی و مذهبی باشند.

وی بررسی‌های صورت گرفته را از سوی کارشناسان شورای نگهبان خواند و افزود: اعضای شورای نگهبان، سوابق سیاسی و مذهبی داشته و افراد را می‌شناسند و افرادی نیز که ثبت‌نام کرده‌اند سابقه کار سیاسی مشخصی دارند. طبیعتاً کسانی که گمنام بوده و جزو رجل سیاسی و مذهبی نباشند کنار گذاشته می‌شوند.

سخنگوی شورای نگهبان به ثبت‌نام 686 نفر در دوره کنونی برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری اشاره کرد و افزود: شورای نگهبان تشخیص داد که 40 نفر از آنها جزو رجال سیاسی- مذهبی هستند و از بین این افراد نیز با بحث‌های مفصلی که داشتیم 8 نفر که دارای مدیریت، تدبیر،‌ اعتقاد و ایمان به مبانی نظام جمهوری اسلامی ایران که در اصل 115 آمده را داشتند، معرفی شدند.

کدخدایی ادامه داد: بنابراین مشخص نمی‌شود که از بین تعداد ثبت‌نام کنندگان چند نفر به مراحل بعد راه پیدا می‌کنند که این بار فقط 8 نفر واجد شرایط شناخته شده‌اند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در خصوص تصویب بودجه سالانه کشور نیز گفت: در اصول 52 و 53 قانون اساسی مقرر شده که بودجه سالانه کشور از طرف دولت تهیه، به مجلس شورای اسلامی جهت تصویب ارائه شده و پس از تصویب به شورای نگهبان تقدیم شود تا مورد تائید قرار بگیرد.

سخنگوی شورای نگهبان افزود: در بودجه سال 92 نوزده ایراد به مصوبه داشتیم که به مجلس ارائه شد و مجلس روز یکشنبه آن را بررسی کرد و بازگرداند که ما نیز آن را تائید کردیم و برای ابلاغ از سوی مجلس به دولت عودت داده شد.

کدخدایی به نقش دیوان محاسبات در قانون اساسی اشاره کرد و افزود: بر اساس اصل 55 دیوان محاسبات وظیفه تفریغ بودجه یا نظارت بر اجرای صحیح آن را دارد و هر ساله گزارشات را به مجلس ارائه می‌کند.

وی در بخش دیگری از سخنانش در پاسخ به به کاربردن واژه رجل در قانون اساسی، گفت: در اصل 115 لفظ رجل به کار رفته که اگرچه واژه عربی است اما در فارسی به شخصیت‌های برجسته اطلاق می‌شود که در آن تفاوت بین زن و مرد وجود ندارد.

کدخدایی ادامه داد:‌ البته در مشروح مذاکرات، زمانی که قانون اساسی به تصویب می‌رسید این بحث مطرح شد که آیا لفظ مرد به کار برده شود یا اینکه زنان و مردان هر دو می‌توانند در انتخابات حضور داشته باشند.

وی این موضوع را یک اختلاف فقهی و حقوقی خواند و افزود: سرانجام شهید بهشتی با جمع‌بندی این موضوع اعلام کرد که تنها واژه رجل به کار برده شود و در آینده تکلیف روشن شود.

سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: در وضعیت کنونی برای ثبت‌نام بانوان نیز در انتخابات مجلس شورای اسلامی و انتخابات ریاست جمهوری منعی وجود ندارد و به طور طبیعی صلاحیت همه مورد بررسی قرار می‌گیرد که شاهد بودیم در این دوره از انتخابات بانوان زیادی ثبت‌نام کردند که متاسفانه در بررسی‌های صورت گرفته صلاحیت هیج یک از آنها مورد تائید قرار نگرفتند.

ادامه دارد...