گوناگون

برشی از رمان «گرگ سالی» ؛ آخرین اثر داستانی در دست انتشار امیرحسین فردی

پارسینه: پانزدهم خردادماه به روایت تقویم، مصادف است با چهلمین روز درگذشت امیر حسین فردی، نویسنده و داستان نویس انقلاب اسلامی. فردی که در زمان حیات خود با آثار داستانی قابل توجهی چون «آشیانه در مه» ، «اسماعیل» ، «سیاه چمن» و «امام خمینی» شناخته شده بود.

پارسینه- گروه فرهنگی: پانزدهم خردادماه به روایت تقویم، مصادف است با چهلمین روز درگذشت امیر حسین فردی، نویسنده و داستان نویس انقلاب اسلامی. فردی که در زمان حیات خود با آثار داستانی قابل توجهی چون «آشیانه در مه» ، «اسماعیل» ، «سیاه چمن» و «امام خمینی» شناخته شده بود. در سا های پایانی عمر خود رمانی را با عنوان «گرگ سالی» نوشت و در آستانه انتشار این اثر در سال جای دارفانی را وداع گفت.

به گزارش مهر، فردی در زمان حیات خود «گرگ سالی» را داستانی تالیف شده در ادامه رمان «اسماعیل» خواند و درباره آن به مهر گفت: شخصیت اصلی این رمان همان اسماعیل است که از موقعیت پایانی رمان «اسماعیل» به دوران رخداد این اثر پرتاب شده است. من خیلی خدا را شاکرم که توفیق داد تا این رمان را بنویسم. این داستان و فضایش ناگهانی به ذهن من رسید، اما به جرات می گویم که در ادبیات داستانی ایران اثری را سراغ ندارم که این طور برخورد استعاری را با آمریکا و نیروی استکبار نشان دهد. این رمان حرف درشتی برای زدن دارد و می گوید آمریکایی ها گرگ هستند و از تبار گرگ و باید با این نگاه به آنها نظر انداخت. در این رمان گرگ های تغییر پیدا کرده دیگر با نشانه سراغ آدم ها می روند و این بزرگ ترین استعاره این رمان است. در واقع هوشمندی آنها در انتخاب طعمه و محیط رعب و وحشتی که در منطقه ایجاد می کنند در کنار نزاع میان مردم و آمریکایی ها و گرگ هاست که قصه رمان را می سازد.

رمان گرگ سالی روز ۲۸ خرداد ماه سال جاری و در مراسمی ویژه در تالار مهر حوزه هنری رونمایی خواهد شد.

خبرگزاری مهر همزمان با چهلمین روز درگذشت این نویسنده فقید، برشی از دومین فصل از این رمان را از نگاه شما می گذراند:

بعد از ظهر آخرین روز زمستان کنار جاده باریکی که به روستای بنفشه دره می رسید، از مینی بوس پیاده شد. همان جا ساکش را روی زمین گذاشت و به دور و برش نگاه کرد. در چشم اندازش دشت صاف و همواری دیده می شد که تا کوهپایه های دوردست کشیده شده بود. خاک نرم و پوک بود. سبلان باز هم روبه رویش بود، اما این بار، از جبهه جنوبی آن را می دید، پرهیب، مانند شتری کوهان دار. پربرف و با پاره ابرهایی که مانند گردن آویز، گرد قله و بر یال های سبزش آویخته بودند. این چهره از سبلان را در کودکی هایش که همراه پدر به بنفشه دره آمده بود به یاد داشت و به یاد داشت که در پندارهای کودکانه اش آن شتر عظیم الجثه در حال حرکت به سوی مقصدی نامعلوم آرام و بدون توقف، همچنان می رفت.

… پدر می خواست برود دِه برای عروسی، کت و شلوار تازه اش را پوشید، مادر لباس زیر برایش گذاشت تا عوض کند. اسماعیل جفت دو پایش را توی کرد یک کفش که من هم می خواهم بیایم دِه. پدر عصبانی شد و سرش داد کشید:

آخه بزغاله تو برای چی می خوای بیایی ده، من یه روز بیشتر نمی مونم، عروسی که تمام شد، برمی گردم.

گریه کرد. پاهایش را زمین کوبید، اشک ریخت:

منم… منم می خوام بیام!

بیایی چی کار بکنی. مگه تو مدرسه نمی خوای بری؟ درس و مشق نداری؟

جمعه که مدرسه ندارم…

شیطونه می گه بزن دهن دماغشو خونین و مالین کن ها!

بدتر گریه کرد و خودش را به زمین زد. در حال غلتیدن بود که مشت گره کرده پدرش، مثل پتک نشست روی نرمه رانش. از درد جیغ کشید. صدای مادر بلند شد:

بزن… بزن… چلاقش کن این یتیم رو!

تو دیگه چی می گی… این… این آخه برای چی می خواد بیاد هان! ؟ من که یه شب بیشتر نمی مونم، بلیت هم یک دونه بیشتر نگرفتم. اونم فقط برای خودم… اینو کجا جا بدم؟ روی کله بابام بنشونم؟ هان؟

مادر بالا سر اسماعیل نشسته بود و اشک هایش را خشک می کرد:

پس می خوای بچه را با این اشک چشم ول کنی بری؟ خب می خواد بره عروسی ببینه، مادر بزرگشو ببینه…

نخیر هم خانم… بگو دلش برای سگ ها و الاغ های ده تنگ شده!

خیلی خب… دلش برای سگ ها و الاغ ها تنگ شده… بچه اس دیگه… دلش به حیوونا خوشه!

پدر با چند بد و بی راه و یکی دو تا استغفرالله نرم شد و گفت:

پس برای این آشغال هم لباس بذار… عوضی!

اسماعیل گریه اش بند آمده بود، اما سکسکه می کرد و دست مشت شده اش را توی کاسه چشم هایش می چرخاند. وقتی لباس سفر پوشید و خواست راه بیفتد، پایش همراهی نکرد، لنگ زد و آه کشید. مشت پدر او را از پا انداخته بود. به زحمت می توانست قدم از قدم بردارد. با دیدن این صحنه چهره غضبناک پدر رنگ عوض کرد. نگرانی و همدردی جای خشم و خروش را گرفت. مادر چیزی نگفت، فقط نگاهش کرد. دور چشم هایش اشک نشسته بود. پدر بی آنکه حرف بزند، زانو زد تا اسماعیل دستش را روی شانه او بگذارد و کفش هایش را بپوشد. وقتی آماده شدند، پدر ساک را به یک دست داد و با دست دیگر دست او را گرفت و راه افتادند. اما اسماعیل همچنان می لنگید. مادر کاسه آبی پشت سرشان خالی کرد و آن ها کوچه را پشت سر گذاشتند و به خیابان رسیدند.

عصر توی اتوبوسی که از میدان آزادی به طرف اردبیل می رفت، با پدر روی یک صندلی نشستند. گاهی وسط اتوبوس سرپا می ایستاد، خسته که می شد، روی پای پدر می نشست. غروب خورشید را با اشتیاق تماشا می کرد، همین طور کوه ها و دشت های اطراف را که جا می ماندند و آن ها می رفتند. غروب هم جا ماند، شب شد، تاریکی آمد. سفیدرود را به صورت اژدهای خفته، در زیر نور ماه دید. از هیبت آن ترسید. از کوه ها و صخره های پوشیده از جنگل وحشت داشت. احساس می کرد، هر آن روی اتوبوس آوار خواهند شد و یا ممکن بود، در پس پیچی از پیچ های جاده، ناگهان دیوی ظاهر شود و با یک مشت اتوبوس را مثل قوطی حلبی له کند و آن ها هم نابود شوند. پدر او را نشاند روی زانوهایش و به خودش فشرد. احساس آرامش کرد. چشم هایش را بست و خوابش برد. مدتی بعد با سروصدای چند نفر بیدار شد:

رسیدیم آقاجون؟

نه. هنوز.

با چشم های خواب آلود به اطراف نگاه کرد. کوه مثل دیواری کج و کوله آمده بود نزدیک شیشه اتوبوس. ریشه علف ها و تخته سنگ ها دیده می شد.

پس اینجا کجاست؟

حیران!

حیران؟

حیران شده بود. ماشین نمی رفت، مسافرها با هم حرف می زدند. شوفر و شاگردش هی پیاده و سوار می شدند. پرسید:

آقاجون پس چرا ماشین راه نمی ره؟

در همان موقع راننده با صدای بلندی گفت:

سیل اومده جاده را برده. همه پیاده شین!

اسماعیل به صورت این و آن نگاه می کرد. مسافرها نگران بودند.

آقاجون، یعنی چطور جاده را برده؟

چیزی نیست. حالا می ریم پایین می بینیم.

باز هم دست او را گرفت و از راهرو باریک وسط دو ردیف صندلی حرکت کرد. اسماعیل آخ گفت و خم شد. پدر برگشت:

چی شد؟

پام… پام… درد می کنه هنوز!

پدر دستش را فشرد و با هم از ماشین پیاده شدند. باران شلاق کش می ریخت. آب توی جاده خاکی راه افتاده بود. کمی جلوتر کوه ریخته بود روی جاده و آن را بسته بود. چند نفر با بیل و کلنگ داشتند جاده را باز می کردند. مسافرها به اتوبوس چسبیده بودند تا باران کمتر روی سرشان بریزد. مردها کار می کردند. چند نفری به نوبت با کلنگ توده کلوخ و سنگ را متلاشی می کردند. گروه دیگر آن ها را با بیل برمی داشتند و می ریختند توی دره که تا چشم می دید درخت بود که بر شانه های هم ایستاده بودند و شرشر رودی که آن پایین جاری بود و اما خودش دیده نمی شد. در تمام مدتی که مردها کلنگ می زدند و با بیل گل و لای خزیده روی جاده را برمی داشتند. باران یکریز می بارید و بر کمر و شانه های آن ها می نشست. کم کم ماشین های دیگر هم از مقابل رسیدند و پشت سر هم صف بستند. از توی آن ها چند نفر پیاده شدند و به کمک آمدند. کلنگ زدند و خاک را برداشتند و خیس و خسته شدند. چند ساعت بعد گل و لای برداشته شد. جاده نفس کشید، اما تنها یک ماشین می توانست از آن باریکه عبور کند. راننده نشست پشت فرمان و در میان داد و فریاد راننده ها و شاگرد شوفرهای دیگر و سلام و صلوات مسافران ترسیده و خیس و تلیس، ماشین را از آن میانه تنگ گذراند. مسافرها هم با سرهای به زیر افکنده و شانه های خمیده، پشت سر ماشین حرکت کردند و بالا دست آب بردگی سوار شدند. با صلواتی بلند، برای سلامتی خودشان و آقای راننده، اتوبوس با سروصدای زیاد، دوباره سربالایی حیران را در پیش گرفت. تازه گرم شده بودند که چند قطره آب روی سر اسماعیل چکید. به سقف اتوبوس نگاه کرد، آب باران از میان درزها راه به درون باز کرده بود و قطره به قطره می چکید. به سقف اشاره کرد:

آقاجون نیگا؛ اون بالا آب می ده!

پدر به آنجا نگاه کرد، قطره آبی در حال شکل گیری بود تا به موقع بچکد. پدر دست روی سر اسماعیل گذاشت و صورت او را به شانه خود تکیه داد و گفت:

اشکال نداره… فردا قیرگونی ش می کنیم!

ما! ؟

نه… راننده.

آقاجون مگه پشت بوم ماشین رو هم قیرگونی می کنن؟

ولش کن، چشماتو ببند بخواب. چی کار به این کارها داری تو؟

بغل پدر خوابید. وقتی بیدار شد که ماشین ایستاده بود. آفتاب می تابید، باید پیاده می شدند؛ پیاده شدند.

در چند قدم اول پایش تیر کشید و درد پیچید تو جانش. اما وقتی قله بلند و پربرف سبلان را دید، دیگر درد را احساس نکرد. آنجا بود که گمان کرد سبلان شتر کوهان داری است که آهسته آهسته به سوی مقصدی نامعلوم می رود. پشت سر پدر در جاده باریک راه افتاد. گندم ها درو شده بودند و خرمن ها را جمع کرده بودند. همه جا زرد و افسرده بود. پاییز آمده بود.

… اما حالا آخرین روز زمستان بود. باریکه راه همان طور بود که آن سال با پدر آن را دیده بود. دشت ها و تپه ها و ماهورها، همه سر جای خود بودند. او هم بود، در آن میان تنها یک نفر نبود، جای یک نفر خالی بود. آن هم جای پدر، جای آقاجون که دیگر نبود تا دست او را بگیرد و در آن باریکه راه خالی پر پیچ و خم، با هم به طرف دِه بروند. باز هم جای مشت پدر روی نرمه راستش درد بگیرد، احساس کرد باز هم همان جا درد گرفت؛ یک درد قدیمی و دوست داشتنی، به نظرش رسید کمی می لنگد و یا دوست دارد که کمی بلنگد، همان طور که دوست دارد، پدر هم پیشش باشد. با صدای بلند شروع به خواندن فاتحه کرد.

زمین زیر پایش نرم و مهربان بود. هر گامی که بر می داشت احساس راحتی می کرد. لذت می برد. می پنداشت، زمین هم از اینکه او رویش راه می رود، راضی است و لذت می برد. مقصدش بنفشه دره بود که باغ هایش در پایین دست، میان دره دیده می شد. کسی در اطراف نبود. صدایی جز صدای سایش سینه باد، روی سنگ ها شنیده نمی شد. در کناره های شیبی که انتهایش آبروفت بود، دسته ای از زنبق های آبی و سفید، با هیجان قد کشیده بودند و گل برگ هایشان، هنگام وزش نسیم بال بال می زدند.

از دوردست ها، صدای پارس سگ های گله می آمد. صدای سگ حس بدی را در او بیدار می کرد. به یاد گرگ می انداختش و آن شبی که به نظرش از جنس کابوس بود. پس از گذشت چند روز نتوانسته بود آن را باور کند. می خواست از آن شب فاصله بگیرد، تا در فرصت مناسبی بتواند در مورد آن فکر کند. می خواست سینه اش را از عطر زنبق و باد و بنفشه انباشته کند، با شوق کودکانه در باریکه راه های پیچ درپیچ و بازیگوش بدود و باد به صورتش بخورد؛ و او نفس بکشد. عمیق؛ عطر ابر و خاک و آسمان ها را با وجودش عجین کند.

به نزدیکی بنفشه دره رسید. از آنجا قبرستان روستا دیده می شد. راهی که از جاده ماشین رو تا به اینجا زیر پایش گسترده شده بود، از وسط خرمن جاها می گذشت. آن مکان محوطه صافی بود که اهالی بنفشه دره، تابستان محصولات درو شده شان را آنجا خرمن می کردند و می کوبیدند و باد می دادند و آخر سر گندم و جو و عدسشان را بار می کردند و می بردند خانه. هر خانواری، جای خودش را داشت و خرمن خودش را و همین طور خرمنکوب خودش را که عبارت بود، از دو گاو قوی و یوغ بزرگ و خرمن کوب چوبی، شبیه لنگه در. با دندانه های آهنی و یا سنگی که بچه یا بزرگی روی آن می ایستاد و یا می نشست و گاو ها آن را روی کولش های خشک می چرخاندند؛ آن هم زیر آفتاب تابستان و باد مناسب فصل خرمن. آن سال که با پدرش آمد، بقایای چند خرمن را دیده بود. همین طور خرمنکوب ها را که روی کولش های خشک دور می زدند و دختر یا پسری خسته، با سر و رویی خاک آلود روی آن ایستاده و یا نشسته چرخ چرخ می خوردند. حالا آن زمین ها مسطح، پوشیده از سبزه و زنبق های سفید و آبی شده بودند. در همان نزدیکی، گله کوچک گوسفندی، در شیب تپه مشرف به خرمن جا، در حال چریدن بود. چوپانش دیده نمی شد. اما صدای آواز حزنیش را باد با خود می آورد:

این دره ها و پرتگاه ها سنگلاخی اند؛ محبوب من

از عمق آن ها سیلاب ها جاری ست

می ترسم از پرتگاه سقوط کنم و بمیرم

آن گاه چشمان تو همیشه گریان بمانند؛ محبوب من!

به تپه نزدیک شد. در شیب آبکندی، نوجوانی با موهای بلند و آشفته یله شده بود در تیغ آفتاب غروب. او را که دید آوازش را قطع کرد، گونه هایش گل انداخت و با شرم از جا بلند شد.

خسته نباشی؛ چه خوب آواز می خوندی!

پسر از خجالت سرش را پایین انداخت و با ته چوبدستی اش مشغول پوش دادن خاک شد.

اسمت چیه؟

مقصود.

پسر کی هستی مقصود؟

قاسم

نمی شناخت. با این حال گفت:

صدای خیلی خوبی داری؛ زنده باشی!

مقصود سرش پایین بود و با ته چوبدستی همچنان زمین را سوراخ می کرد و خاک می افشاند. برایش دست بلند کرد و به طرف بنفشه دره سرازیر شد. در حاشیه روستا، دو درخت پیر بید کنار یکدیگر ایستاده بودند. شاخه های فرتوتشان در هم تنیده بود. از دور گویا، در آغوش هم غنوده بودند. نزدیک تر که رفت نشانه آتش را بر تنه تنومند آن ها دید که به اندازه حفره روباه دهان باز کرده بود. آن دو بید کهنسال گویا نشان زوال باغ بزرگی بوده اند که روزگاری در حاشیه بنفشه دره نگاه هر رهگذری را به خود جلب می کرد. حال آن دو بازمانده فرتوت از ترس توفان به یکدیگر تکیه داده بودند تا چند صباح دیگر سرپا بمانند.

خانه مادربزرگ پایین ده بود. بعد از آن دیگر باغ بود و چمن زار که همراه رود تا دریاچه و از آنجا به شهر کشیده می شد. خانه در میان پرچین کوچک چوبی قرار داشت. با یک دروازه ورودی به طویله و اتاق نشیمن. اسماعیل از راه کناره، دور زد و خود را به خانه رساند. همه چیز مثل سابق بود. خانه کاه گلی، پرچین و درخت های بلند بید و چنار که مشرف به حیاط و خانه بودند، پایین دست کنار جوی آب، گزنه زار پرپشت دست نخورده باقی مانده بود. دروازه را آسان باز کرد و داخل محوطه شد. چند بوته گل سرخ افسرده و ساقه های گل ختمی گوشه حیاط دیده می شد. به در خانه نزدیک شد. چوبی بود و قدیمی. با چارچوب موریانه زده که به زحمت خود را به آستانه چسبانده و سرپا مانده بود. آخرین بار چند سال پیش مادربزرگ را دیده بود. آمده بود تهران برای مجلس ختم پدر اسماعیل، چند شب هم خانه آن ها ماند. تمیز بود. با دست های چروکیده، اما حنا بسته. قدبلند و سرحال. لحن مهربانی داشت. به هر بهانه آن ها را نوازش می کرد و می بوسید و به اسماعیل می گفت: «بیا پهلوی من، یادگار پدرم، نور چشمم… » صدایش گرم و گیرا بود. درون چشم های روشنش محبت مثل دریا موج می زد و زمانی که نگاهش می کرد، اشک به صورت حلقه درخشانی دور چشم هایش جمع می شد. حال مانده بود که چطور با او روبه رو شود؟ و چه بگوید؟ نزدیک در خانه ایستاد و کوبه کوچک و زنگ زده را چند بار آهسته به گل میخ فرسوده زد. کمی منتظر ماند. صدایی از آن سو نیامد. باز هم زد. بلندتر و بیشتر. پارس سگی، از پشت دیوار همسایه بلند شد. کمی بعد پوزه بزرگ و لب های آویخته و آب چکانش بالا آمد و با دیدن او بلندتر پارس کرد. چند سگ دیگر به او جواب دادند. کوبه را محکم تر به گل میخ کوبید. صدای لرزان و ضعیفی از آن سو آمد:

کیه؟

منم آنا، اسماعیل

کی؟

گفتم اسماعیل

کدام اسماعیل؟

کمی بعد صدای کشیده شدن کلون از پشت شنیده شد. سپس در به کندی و با جیرجیر بلند بر پاشنه چرخید و آهسته باز شد. آنا در حالی که با شال رویش را گرفته بود، در آستانه ظاهر شد. از اجزای صورتش، تنها دو چشم روشن و مهربانش پیدا بود. در همان نگاه اول اسماعیل را به جا آورد. شال به کناری رفت و دست های بلندش مثل دو بال قویی بزرگ و باشکوه به سوی او گشوده شدند. اسماعیل خودش را در آن آغوش مهربان رها کرد. چه آرامش عمیقی داشت آغوش آنا. پیراهنش بوی پونه و صابون های خوش عطر سوغاتی می داد، از همان ها که آنا همیشه می گذاشت توی بقچه و لابه لای لباس های تمیزش.

قربان چشما ت برم، پاره دلم!

خدا نکنه…

بیا تو، نور چشمم. چراغ خونه ام!

ارسال نظر

اخبار مرتبط سایر رسانه ها
    اخبار از پلیکان

    نمای روز

    اخبار از پلیکان

    داغ

    حواشی پلاس

    صفحه خبر - وب گردی

    آخرین اخبار